Mạc nối nhỏ là gì? Lấy mạc nối nhỏ được chỉ định trong trường hợp nào?

Phúc mạc được biết đến là lớp thanh mạc lớn nhất trong cơ thể, có chức năng bao bọc và bảo vệ các cơ quan trong ổ bụng. Trong đó, mạc nối nhỏ là một bộ phận của phúc mạc, liên quan đến nhiều vấn đề trong ổ bụng, đặc biệt là dạ dày. Hãy cùng tìm hiểu về mạc nối nhỏ là gì và lấy mạc nối nhỏ được chỉ định trong trường hợp nào nhé!

Mạc nối nhỏ là gì?

Lá phúc mạc là lớp thanh mạc lớn bao phủ toàn bộ bề mặt bên trong của thành bụng và bên ngoài của các tạng. Phúc mạc bao phủ thành bụng được gọi là lá thành và che phủ các tạng thì được gọi là lá tạng. Nếp nối phúc mạc là lá phúc mạc dày lên giữa 2 lớp, nối giữa các tạng với nhau và được gọi là mạc nối, bao gồm mạc nối lớn và mạc nối nhỏ.

Mạc nối nhỏ hay còn được gọi là mạc nối giữa thực quản - dạ dày - tá tràng - gan, là lá phúc mạc kép. Mạc nối nhỏ có bề mặt rất mỏng, nó là nơi mà hai lá phúc mạc liên tiếp nhau phủ lên mặt trên và bên ngoài hoặc mặt dưới và bên trong của dạ dày và hành tá tràng.

Khi hai lá phúc mạc đi từ đoạn trên của tá tràng đến bờ cong nhỏ của dạ dày, chúng sẽ chập vào nhau để tạo thành nếp kép và đi đến cửa gan. Ở bờ trái cửa gan, các nếp dọc sẽ chạy thẳng đứng theo khe dây chằng tĩnh mạch. Tại đoạn giới hạn của khe dây chằng tĩnh mạch và cơ hoành, hai lá của nó sẽ tách ra để bao bọc lấy đoạn cuối của thực quản và bụng. Đối với bờ phải của mạc nối nhỏ, hai lá liên tiếp sẽ cùng tạo thành bờ tự do nằm trước lỗ mạc nối.

Đặc điểm cấu tạo của mạc nối nhỏ

Mạc nối nhỏ có cấu tạo gồm 4 bờ và hai mặt.

Các bờ của mạc nối nhỏ

Bờ vị: Gồm hai lá mạc nối liên tiếp hai lá phúc mạc phủ trước và sau của dạ dày, bám vào bờ cong nhỏ của dạ dày, bờ phải của thực quản đoạn bụng và bờ trên của hành tá tràng.

Bờ gan: Bám vào mặt tạng của gan theo hai đoạn vuông góc với nhau. Trong đó, đoạn ngang sẽ bám vào hai mép của cửa gan, nơi đi qua của các thành phần thuộc cuống gan và đoạn thẳng sẽ bám vào hai mép của khe đoạn tĩnh mạch.

Bờ hoành: Là bờ ngắn bám vào cơ hoành, nơi phúc mạc chuyển từ cơ hoành sang dạ dày, chạy dọc từ đầu sau của đoạn tĩnh mạch đến bờ phải của thực quản đoạn bụng.

Bờ phải: Đây là bờ tự do, nơi hai lá phúc mạc của mạc nối liên tiếp nhau. Bờ này tương đối dày do chứa các thành phần của cuống họng. Bờ này sẽ được tính từ đầu phải của cửa gan cho đến đầu phải của hành tá tràng. Bờ phải cùng với tĩnh mạch chủ dưới tạo nên khe Winslow.

Các mặt của mạc nối nhỏ

Mặt trước: Hơi hướng lên trên và chếch sang bên trái, bị các mặt tạng của gan bao trùm lên.

Mặt sau: Góp phần tạo nên thành trước tiền đình của túi mạc nối, qua tiền đình và có liên quan với thuỳ đuôi của gan, tĩnh mạch chủ dưới và động mạch chủ bụng.

Giữa hai lá của mạc nối nhỏ có chứa nhiều mao mạch, hạch bạch huyết và dây thần kinh. Phần bên trái và phải của mạc nối nhỏ rất dày do phần bên phải chứa các thành phần của cuống gan và phần bên trái chứa các mao mạch và dây thần kinh của dạ dày. Riêng phần trung tâm của mạc nối nhỏ rất mỏng.

Sự phân chia mạc nối nhỏ

Mạc nối nhỏ thường được chia thành hai dây chằng:

• Phần mạc nối nhỏ trải từ gan cho tới hành tá tràng được gọi là dây chằng gan - tá tràng.
• Phần mạc nối nhỏ nối giữa khe dây chằng tĩnh mạch với bờ cong nhỏ của dạ dày được gọi là dây chằng gan - vị.

Tuy nhiên, cũng có một số tài liệu lại chia mạc nối nhỏ thành ba phần, bao gồm:

• Dây chằng gan - hoành, là đoạn nối giữa gan với cơ hoành.
• Dây chằng gan - thực quản, nối giữa gan với đoạn bụng của thực quản.
• Dây chằng gan - đại tràng, đoạn nối giữa gan với đại tràng.

Lấy mạc nối nhỏ được chỉ định trong trường hợp nào?

Trong các trường hợp như ung thư dạ dày, ung thư buồng trứng hoặc ung thư phúc mạc thường được chỉ định lấy mạc nối nhỏ. Thông thường, các bác sĩ sẽ chỉ định cắt bỏ mạc nối nhỏ và lấy hạc vùng bờ cong nhỏ của dạ dày.

Dưới đây là các bước tiến hành lấy mạc nối nhỏ:

Kéo dạ dày lên trên để thấy được gốc động mạch vành vị và bộc lộ động mạch, cột động mạch sát với tuỵ bằng chỉ Lin, dùng kẹp để cắt và khâu cầm máu. Lúc này, sẽ quan sát thấy hạch to nằm ở ngay sát góc mạch máu và thật nhẹ nhàng để cắt bỏ nó.

Tiếp tục cắt mạc nối nhỏ cho đến tâm vị và tiến hành bóc tách mạc nối nhỏ từ tâm vị dọc theo bờ cong nhỏ đến dưới vị trí dự định đường cắt dạ dày sẽ đi qua. Lúc này, phần bờ cong nhỏ để lại sẽ không còn mạc nối nhỏ, để lộ lớp cơ và cần tiến hành khâu lại bằng chỉ Lin. Sau khi thực hiện các bước trên, bác sĩ sẽ lấy được hạch số 1, 3, 7, 8, 9. Tiếp tục kiểm tra lại thật kỹ để có thể lấy được các hạch bạch huyết còn lại.

Trên đây là một số thông tin về mạc nối nhỏ và những trường hợp cần thực hiện lấy mạc nối nhỏ. Hy vọng những thông tin này bổ ích và cung cấp thêm cho bạn các thông tin hữu ích về cơ thể người, từ đó giúp bạn có thể kiến thức trong việc chăm sóc bản thân mình và những người xung quanh.