Màng lọc cầu thận là gì? Cách phòng ngừa bệnh lý cầu thận màng

Bệnh cầu thận màng là một trong những bệnh lý liên quan đến màng lọc cầu thận. Việc nắm rõ cấu tạo, chức năng của của thận nói chung và màng lọc cầu thận nói riêng sẽ giúp chúng ta phòng ngừa được một số bệnh liên quan đến thận.

Màng lọc cầu thận là gì?

Huyết tương từ mao mạch tiểu cầu được lọc vào bao Bowman thông qua một màng quan trọng bao gồm hai thành phần chính: Màng lọc cơ học và màng lọc điện tích.

• Màng lọc điện tích có cấu trúc chủ yếu từ các protein mang điện âm, nên hạn chế sự di chuyển của các chất mang điện âm như protein, ngăn chúng đi qua.
• Màng lọc cơ học bao gồm ba lớp tạo thành các lỗ lọc, có tác dụng hạn chế sự xâm nhập của tế bào và các phân tử có kích thước lớn như protein.

Gồm 3 lớp tạo thành các lỗ lọc:

• Lớp tế bào nội mô mao mạch: Có kích thước từ 70 - 100 nm.
• Lớp màng đáy: Là lớp có tính chất tích điện âm mạnh nhất.
• Lớp tế bào biểu mô có chân (podocyte): Có kích thước 40 nm và đóng vai trò quan trọng trong quá trình lọc, quyết định chọn lọc dựa trên kích thước.

Khi lỗ lọc bị tổn thương và giãn rộng, sự mất mát của protein và tế bào máu vào nước tiểu sẽ xảy ra do khả năng chặn của màng lọc giảm, dẫn đến hiện tượng này.

Bệnh lý cầu thận màng

Nephron là đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản của thận, chịu trách nhiệm trong quá trình lọc và tạo nước tiểu. Nephron bao gồm hai phần chính là cầu thận và ống thận.

Cầu thận:

• Cầu thận bao gồm một túi bọc ở bên ngoài, được gọi là bao Bowman, và một cuộn mạch ở bên trong, gọi là cuộn mạch cầu thận.
• Bao Bowman chứa màng lọc, nơi huyết tương từ mao mạch tiểu cầu được lọc để tạo thành nước tiểu sơ bộ.
• Cuộn mạch cầu thận chịu trách nhiệm vận chuyển máu vào cầu thận để tham gia quá trình lọc.

Ống thận:

• Ống thận là một ống dẫn nước tiểu, có nhiều khúc lượn để tối ưu hóa quá trình hấp thụ và tái hấp thụ các chất dinh dưỡng.
• Một đầu của ống thận nối tiếp với cầu thận, nơi nước tiểu sơ bộ được hình thành.
• Đầu kia của ống thận đổ vào ống góp, nơi nước tiểu cuối cùng được tạo thành trước khi chảy vào bể thận để được đưa ra khỏi cơ thể.

Nephron đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định nước và khoáng chất trong cơ thể, cũng như loại bỏ chất cặn và sản phẩm cơ thể dư thừa thông qua quá trình tạo nước tiểu.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng của thận là tạo nước tiểu để loại bỏ nước và các sản phẩm chất bã cặn từ quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Máu được đưa vào thận với một lưu lượng lớn (1200 ml/phút), sau đó chảy vào cuộn mạch trong cầu thận. Tại đây, một lượng máu đáng kể (120 ml/phút) di chuyển qua màng lọc của cầu thận vào khoang nước tiểu của túi thận, tạo ra nước tiểu đầu tiên.

Do cấu trúc của màng lọc cầu thận, protein (như albumin) và tế bào máu được giữ lại trong máu. Nước tiểu đầu tiên từ cầu thận chuyển qua ống thận. Tại ống thận, nước tiểu đầu tiên trải qua quá trình tái hấp thụ nước, trao đổi ion, và sau đó chuyển qua ống góp thành nước tiểu cuối cùng. Nước tiểu rồi chảy vào bể thận trước khi di chuyển qua niệu quản và đổ vào bàng quang, cuối cùng được đẩy ra khỏi cơ thể khi tiểu tiện.

Bệnh cầu thận xảy ra khi có tổn thương đối với cấu trúc cầu thận, gây thay đổi trong chức năng của cầu thận. Nếu tổn thương hạn chế trong khu vực cầu thận, được gọi là bệnh cầu thận nguyên phát. Trong trường hợp tổn thương do bệnh lý tổng thể ảnh hưởng nhiều cơ quan, trong đó có thận, bệnh lý tại cầu thận được gọi là bệnh cầu thận thứ phát.

Phương pháp phòng ngừa bệnh lý cầu thận màng

Phòng ngừa bệnh cầu thận có thể được đạt được thông qua việc thay đổi lối sống để giảm nguy cơ mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến thận. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa:

• Kiểm soát tốt cân nặng: Quan trọng để tránh béo phì vì nó gây ra những thay đổi đáng kể trong áp lực học và áp lực máu tại thận. Béo phì có thể gây tổn thương cho tế bào có chân, dẫn đến bệnh thận mạn tính và suy thận giai đoạn cuối. Hơn nữa, béo phì còn tăng nguy cơ phát triển tiểu đường và cao huyết áp, đưa đến nguy cơ mắc bệnh thận mạn tính. Người thừa cân hoặc béo phì nên duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) dưới 25 kg/m² để giảm rủi ro này.
• Giảm lượng muối: Hạn chế muối trong chế độ ăn hàng ngày và tránh thêm muối vào thức ăn.
• Kiểm soát đường huyết: Đối với người bị tiểu đường, duy trì lượng đường huyết trong giới hạn an toàn. Tuân thủ đúng liều lượng và mục tiêu điều trị đã thảo luận với bác sĩ.
• Hạn chế thuốc giảm đau: Không sử dụng nhiều hơn liều khuyến cáo của các thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen, aspirin hoặc naproxen.
• Bỏ thuốc lá: Ngừng hút thuốc lá để không làm giảm lưu lượng máu đến thận và ngăn chặn sự suy giảm chức năng của cơ quan trong cơ thể, trong đó có thận. Đối với người bệnh tiểu đường, việc bỏ thuốc lá còn giúp cải thiện quá trình điều trị.
• Tránh căng thẳng: Giảm căng thẳng và stress để ngăn chặn tăng huyết áp, một nguyên nhân chính gây tổn thương thận.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động thể dục thường xuyên không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn tăng cường tuần hoàn máu và hoạt động của các tế bào bạch cầu, bao gồm cả thận.
• Kiểm soát huyết áp: Giữ huyết áp trong khoảng 120/80mmHg hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Hi vọng rằng qua nội dung trình bày ở trên, bạn đã có cái nhìn sâu sắc hơn về màng lọc cầu thận và bệnh lý cầu thận màng. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, căn bệnh này có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Do đó, việc thăm khám định kỳ hoặc đến bác sĩ ngay khi xuất hiện dấu hiệu bất thường là vô cùng quan trọng, qua đó đội ngũ chuyên gia y tế sẽ tìm ra phương pháp chữa trị tốt nhất cho bạn.

Xem thêm:

• Góc hỏi đáp: Người mắc viêm cầu thận nên ăn gì?
• Điều trị viêm cầu thận ngăn ngừa biến chứng xảy ra
• Góc giải đáp: Viêm cầu thận mạn sống được bao lâu?