Máy MRI là gì? Ưu và nhược điểm của phương pháp chụp cộng hưởng từ

Phương pháp MRI đã trở thành một trong những kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng được sử dụng rộng rãi, có giá trị chẩn đoán và độ đặc hiệu cao nhờ vào chất lượng hình ảnh phác hoạ có độ tương phản và độ chi tiết cao.

Chụp cộng hưởng từ MRI là gì?

Chụp cộng hưởng từ (hay còn gọi là MRI - Magnetic Resonance Imaging) là một kỹ thuật tạo hình cắt lớp sử dụng từ trường mạnh, sóng vô tuyến và máy tính để tạo ra những hình ảnh chi tiết ở bên trong cơ thể con người. Máy MRI hoạt động bằng cách tạo ra một từ trường mạnh bên trong cơ thể, từ đó các nguyên tử hydrogen hấp thụ và phóng thích năng lượng RF. Máy thu nhận các tín hiệu này, xử lý và chuyển đổi thành hình ảnh với độ tương phản cao, sắc nét và rõ ràng và có khả năng tái tạo 3D.

Không giống với phương pháp chụp X-quang hay chụp cắt lớp vi tính (CT), máy MRI rất an toàn do không sử dụng bức xạ ion hóa gây hại của tia X nên được các bác sĩ chuyên môn đánh giá rất cao trong việc ứng dụng chụp và chẩn đoán bệnh. MRI thường được sử dụng để chụp nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể như não, tim, đầu gối,... và đặc biệt rất hữu ích trong việc phát hoạ hình ảnh rõ nét của hệ thần kinh và các mô mềm.

Trong nhiều trường hợp, hiệu quả chẩn đoán của MRI vượt trội hơn nhiều so với siêu âm, chụp X-quang hay chụp cắt lớp CT, giúp nâng cao độ chính xác và hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh.

Ưu và nhược điểm khi sử dụng máy MRI

Ưu điểm

Chụp máy MRI là một phương pháp chẩn đoán bệnh chuyên sâu với nhiều ưu điểm vượt trội:

• Khả năng nghiên cứu và quan sát bên trong cơ thể con người một cách không xâm lấn. Máy MRI không gây hại hoặc nguy hiểm cho cơ thể trong suốt quá trình quét.
• Máy MRI có thể tạo ra nhiều loại hình ảnh và góc độ khác nhau của một vùng duy nhất trên cơ thể mà không cần bệnh nhân phải di chuyển. Cụ thể, có ba mặt phẳng chính khi chụp lâm sàng: Mặt phẳng trục, mặt phẳng đứng ngang và mặt phẳng vành. Máy quét MRI có khả năng chụp hình ảnh ở hầu hết mọi mặt phẳng, một lợi thế vượt trội so với các loại máy chụp khác như máy quét CT, vốn chỉ giới hạn trong mặt phẳng trục duy nhất.
• Nhờ sử dụng hơn 250 sắc thái xám để phân biệt các phần khác nhau của mô, máy quét MRI tạo ra hình ảnh chất lượng cao, rõ nét. Điều này giúp bác sĩ dễ dàng nghiên cứu kết quả, xác định tình trạng bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Nhược điểm

Tương tự như các thiết bị y tế khác, máy chụp cộng hưởng từ MRI cũng có một số nhược điểm mà bệnh nhân và bác sĩ cần lưu ý:

• Đòi hỏi bệnh nhân bất động tuyệt đối: Máy quét MRI đầu tiên do Tiến sĩ Damadian chế tạo yêu cầu bệnh nhân nằm yên trong khoảng 5 giờ. Dù các máy thế hệ mới đã được cải tiến, bệnh nhân vẫn phải nằm yên từ 20 đến 90 phút. Chỉ một cử động nhỏ có thể khiến hình ảnh bị biến dạng, buộc phải quét lại từ đầu.
• Thời gian chụp kéo dài: Một lần chụp MRI kéo dài khá lâu, nên không phù hợp cho các trường hợp cấp cứu đòi hỏi hình ảnh nhanh và chính xác.
• Tiếng ồn lớn: Quét MRI gây ra tiếng ồn rất lớn, do đó, bệnh nhân cần sử dụng nút bịt tai hoặc tai nghe trong quá trình chụp.
• Chi phí cao: Máy quét MRI là thiết bị rất đắt tiền, dẫn đến chi phí chụp cũng khá cao.

Máy MRI được ứng dụng chụp cho bộ phận nào của cơ thể?

Sử dụng máy MRI là một phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, giúp các bác sĩ quan sát rõ hơn các cơ quan, mô và hệ thống xương của bệnh nhân. Kỹ thuật này tạo ra những hình ảnh có độ phân giải cao về cấu trúc bên trong cơ thể.

• Chụp sọ não: Giúp phát hiện các bệnh u não, u dây thần kinh sọ não, tai biến mạch máu não, chảy máu não, nhồi máu não, động kinh, dị dạng mạch máu não, chấn thương sọ não, bệnh lý thoái hóa chất trắng, viêm não, viêm màng não và các bệnh dị tật bẩm sinh của não.
• Chụp hốc mắt: Giúp phát hiện các tổn thương thuộc nhãn cầu và dây thần kinh thị giác.
• Chụp vùng cổ: Giúp phát hiện các bệnh lý như khối u, viêm, và hạch bạch huyết vùng cổ. Đặc biệt, chụp cộng hưởng từ vùng cổ có thể chẩn đoán chính xác và phát hiện sớm các tổn thương ở đám rối thần kinh cánh tay.
• Cột sống: MRI chẩn đoán chính xác các bệnh lý đĩa đệm, cột sống, dây chằng như thoái hóa, gãy lún đốt sống, viêm nhiễm đĩa đệm, thoát vị đĩa đệm và phần mềm cạnh sống. Các bệnh lý tủy sống như viêm, u tủy sống và chấn thương cũng được phát hiện rõ ràng.
• Chụp vùng bụng - chậu: Giúp phát hiện các bệnh lý gan, đường mật như u gan, u đường mật, các bệnh lý tuyến tụy, sỏi mật, lá lách, tuyến thượng thận và các bệnh lý vùng tiểu khung như ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại trực tràng, u tử cung, sa âm đạo và khối u buồng trứng. Đặc biệt, MRI đánh giá chính xác giai đoạn của ung thư nội mạc tử cung, ung thư tiền liệt tuyến và ung thư cổ tử cung,...
• Cơ xương khớp: MRI cung cấp hình ảnh rõ nét các cấu trúc ổ khớp, sụn khớp, xương, gân cơ và dây chằng, giúp phát hiện sớm các bệnh lý như chấn thương rách dây chằng, thoái hóa, viêm nhiễm và tràn dịch ổ khớp.
• MRI tuyến vú: Cho phép chẩn đoán sớm và chính xác các tổn thương ở tuyến vú như u lành tính, u ác tính, và các viêm nhiễm tại vú.
• MRI chẩn đoán bất thường thai nhi: Là phương pháp có giá trị cao trong chẩn đoán các dị tật bẩm sinh phức tạp của thai nhi. Bác sĩ thường chỉ định MRI trong các trường hợp khó khăn khi thăm khám bằng siêu âm, như mẹ bầu bị béo phì, thai thiểu ối, vô ối, hoặc để đánh giá các cử động của thai.
• Bệnh lý tim và mạch máu: MRI cũng được sử dụng để chẩn đoán các bệnh lý tim và mạch máu như nhồi máu cơ tim, hẹp tắc mạch máu, và bệnh lý hệ bạch huyết.

Khả năng tạo ra hình ảnh rõ nét và độ phân giải cao của MRI không chỉ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe mà còn hỗ trợ cho bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả cho bệnh nhân.

Trên đây là các thông tin mà Long Châu đã chia sẻ về phương pháp chụp cộng hưởng từ (máy MRI) cũng như tính ứng dụng của phương pháp này trong chẩn đoán và điều trị các vấn đề về sức khỏe của con người, đây một trong những công nghệ chẩn đoán bằng hình ảnh quan trọng trong lĩnh vực y học.