Tai biến mạch máu não: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Tai biến mạch máu não là tình trạng thiếu máu xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến một phần của não bị chặn hoặc giảm. Điều này ngăn cản mô não nhận oxy và dưỡng chất, khiến tế bào não bắt đầu chết trong vài phút. Nó xảy ra khi một mạch máu trong não bị rò rỉ hoặc vỡ, gây chảy máu trong não. Máu làm tăng áp lực lên các tế bào não và gây tổn thương.

Tai biến mạch máu não có thể được chia thành 2 nhóm:

• Đột quỵ do thiếu máu: Khoảng 80% các ca tai biến mạch máu não là do thiếu máu cục bộ ở não dẫn đến lưu lượng máu lên não bị tắc nghẽn hoặc suy giảm khiến máu không đủ nuôi tế bào não, làm cho các tế bào não bị hoại tử.
• Đột quỵ do xuất huyết não: Khoảng 20% các ca tai biến mạch máu não là do xuất huyết não. Tình trạng máu tràn vào mô não, gây phù não và tăng áp lực các mô xung quanh não dẫn đến các tế bào não dần chết đi và gây vỡ mạch máu não.

Tai biến mạch máu não là một tình huống khẩn cấp y tế. Việc nhận được điều trị y tế ngay lập tức là cực kỳ quan trọng. Nhận được sự trợ giúp y tế khẩn cấp nhanh chóng có thể giảm thiểu tổn thương não và các biến chứng khác do tai biến mạch máu não gây ra.

Tìm hiểu thêm: Tai biến mạch máu não có mấy thể? Dấu hiệu nhận biết

Nhận biết sớm các dấu hiệu tai biến mạch máu não sẽ giúp tăng hiệu quả can thiệp và giảm biến chứng. Các dấu hiệu tai biến từ nhẹ đến nặng bao gồm:

• Đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi
• Méo một bên miệng hoặc mặt
• Ù tai, thị lực giảm sút, mắt mờ
• Loạn ngôn, khó nói chuyện và phát âm
• Tê tay chân, không thể cử động hoặc nhấc tay cao
• Mất thăng bằng
• Nhịp tim đập nhanh
• Sốt cao, hôn mê sâu

Gần đây, các chuyên gia y tế, bác sĩ giúp nhận biết sớm nguy cơ biến mạch máu não bằng quy tắc “FAST”:

• Face: Nhận biết dấu hiệu tai biến mạch máu não qua gương mặt người bệnh. Gương mặt mất cân đối hoặc miệng bị méo một bên, có thể quan sát khi bệnh nhân cười để xác định rõ hơn.
• Arm: Yêu cầu bệnh nhân giơ cả hai tay lên, kết luận bị liệt được đưa ra sau khi kiểm tra bên nào yếu hơn hoặc rơi xuống trước.
• Speech: Nhận biết qua sự bất thường trong ngôn ngữ. Bệnh nhân có thể được yêu cầu nói lặp lại một câu nào đó đơn giản. Nếu giọng nói không được rõ, tròn, không lưu loát hoặc không thể nói được thì đây chính là dấu hiệu bất thường của tai biến mạch máu não.
• Time: Bệnh nhân có nguy cơ tai biến mạch máu não rất cao nếu xảy ra cả 3 dấu hiệu trên.

Xem thêm chi tiết: Những dấu hiệu tai biến mà bạn không thể chủ quan

Biến chứng có thể gặp khi mắc tai biến mạch máu não

Biến chứng có thể gặp khi mắc tai biến mạch máu não gây tổn thương cho người bệnh lâu dài hay không phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và người bệnh có được điều trị kịp thời hay không. Tai biến mạch máu não để lại nhiều di chứng liên quan đến các cơ quan, hệ cơ quan

• Hệ hô hấp: Nếu các tổn thương não xảy ra tại trung tâm điều khiển các hoạt động hô hấp có thể dẫn đến ngừng hô hấp, tử vong.
• Hệ tuần hoàn: Phần lớn do các thói quen không lành mạnh như hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia hay mắc chứng tăng huyết áp hoặc đái tháo đường.
• Hệ cơ: Giảm khả năng vận động một số bộ phận trên cơ thể, thậm chí liệt sau tai biến mạch máu não.
• Hệ tiêu hóa: Các tổn thương não bộ khiến việc ăn uống của người bệnh trở nên khó khăn, nhưng có thể được cải thiện theo thời gian khi cơn tai biến mạch máu não biến mất.
• Hệ tiết niệu: Bệnh nhân có thể thường xuyên đi vệ sinh, tiểu, đại tiện không tự chủ.
• Hệ sinh sản: Ham muốn tình dục giảm sút.
• Hệ thần kinh: Mất khả năng cảm nhận nóng, lạnh, đau,… hoặc suy giảm thị lực. Tai biến mạch máu não gây ra một loạt những vấn đề về thần kinh: Mất trí nhớ, sa sút trí tuệ và thay đổi hành vi như dễ nóng giận, trầm cảm. Nếu các dây thần kinh vận động bị tổn thương, người bệnh có thể bị liệt nửa người hay toàn thân sau tai biến mạch máu não.

Xem thêm: Những biến chứng tai biến mạch máu não thường gặp

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Tai biến mạch máu não là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm, cần thiết phải trao đổi với bác sĩ nếu gặp phải các dấu hiệu và triệu chứng ở trên.

Tai biến mạch máu não có hai nguyên nhân chính:

• Đột quỵ do tắc mạch: Xảy ra khi động mạch trong não bị tắc nghẽn, thường do chất béo tích tụ, cục máu đông, hoặc mảnh vụn từ tim di chuyển lên não. Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất.
• Đột quỵ xuất huyết: Xảy ra khi mạch máu trong não bị rò rỉ hoặc vỡ, dẫn đến chảy máu trong não. Nguyên nhân có thể là huyết áp cao, thuốc làm loãng máu, phình động mạch, chấn thương đầu, hoặc bệnh lý mạch máu amyloid.

Ngoài ra, cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) là tình trạng tạm thời gián đoạn lưu lượng máu đến não mà không gây ra triệu chứng kéo dài.

Tìm hiểu thêm: Nguyên nhân bị tai biến là gì? Làm thế nào để phòng ngừa tai biến?