Một nghiên cứu toàn cầu cho thấy việc tiêu thụ trái cây và rau quả giúp giảm nguy cơ mắc bệnh

Các cuộc thảo luận giữa gần 150 nhà khoa học và các bên liên quan cho thấy rau củ và trái cây có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh tiểu đường loại 2 (T2D), các bệnh tim mạch (CVD) và một số loại ung thư. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nghiên cứu để làm rõ cơ chế phòng ngừa ung thư, ngoài mối liên hệ đã biết giữa chất xơ trong chế độ ăn uống và ung thư ruột.

Ngoài lợi ích sức khỏe, rau củ và trái cây còn ít gây tác động đến môi trường hơn so với nhiều loại thực phẩm khác, cho thấy tính bền vững về mặt môi trường. Tuy nhiên, lượng nước tiêu thụ đáng kể trong quá trình sản xuất rau củ và trái cây vẫn là một thách thức lớn, đòi hỏi các biện pháp quản lý bền vững. Tuy nhiên, việc tiêu thụ rau củ và trái cây trên toàn cầu vẫn chưa đạt mức tối ưu. Chính vì vậy, cần tăng cường khuyến khích việc tiêu thụ nhằm góp phần thúc đẩy một tương lai lành mạnh và bền vững hơn.

Tổng quan

Hệ thống thực phẩm là một thuật ngữ bao trùm, đề cập đến tất cả các hoạt động liên quan đến sản xuất và tiêu thụ thực phẩm cũng như tác động đối với kinh tế, sức khỏe và môi trường. Trước sự gia tăng dân số chưa từng có trên toàn cầu, hệ thống thực phẩm đang đối mặt với thách thức đặc biệt: Đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của con người trong khi vẫn cân bằng với chi phí sinh thái và môi trường.

"Ước tính rằng các hệ thống thực phẩm hiện tại chịu trách nhiệm cho 20 - 35% lượng khí nhà kính thải ra và là nguyên nhân chính dẫn đến chuyển đổi đất, phá rừng và mất đa dạng sinh học. Đồng thời, gần 690 triệu người trên toàn thế giới đang chịu cảnh đói, chiếm 8,9% dân số toàn cầu, và gần 1/10 dân số báo cáo rằng họ đang gặp phải tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng, trong khi 3 tỷ người không đủ khả năng tiếp cận chế độ ăn uống lành mạnh."

Nghiên cứu gần đây nhấn mạnh tầm quan trọng của rau củ và trái cây (FV) trong việc đáp ứng các yêu cầu của hệ thống thực phẩm, bởi chúng cung cấp nguồn thực phẩm dinh dưỡng, tiềm năng tiết kiệm chi phí và có tác động môi trường thấp hơn đáng kể so với thịt và các nhóm thực phẩm khác. Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc (FAO) đã khẳng định vai trò quan trọng của rau củ và trái cây, cho rằng việc tăng cường tiêu thụ nhóm thực phẩm này có thể đóng góp vào việc cải thiện sức khỏe cá nhân.

Đáng tiếc, rau củ và trái cây vẫn chưa được sử dụng đúng mức, đặc biệt là ở các nước phương Tây. Nhiều yếu tố phức tạp cản trở việc tiêu thụ rộng rãi, bao gồm thiếu hiểu biết của công chúng, sở thích khẩu vị, chiến lược tiếp thị, ảnh hưởng xã hội, khả năng tiếp cận, sự sẵn có và đôi khi là chi phí kinh tế cao.

Để khắc phục vấn đề này, hệ thống One Health hướng đến việc huy động các chuyên gia liên ngành và các bên liên quan để chia sẻ dữ liệu, thảo luận nhằm tìm ra giải pháp thúc đẩy sức khỏe hành tinh bền vững trong dài hạn. One Health là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học tích hợp, thống nhất, nhằm cân bằng và tối ưu hóa sức khỏe của con người, động vật và hệ sinh thái một cách bền vững.

Hội nghị EGEA

Hội nghị EGEA là một sự kiện quốc tế tạo điều kiện cho các nhà khoa học và các bên liên quan đưa ra các khuyến nghị chính sách dựa trên bằng chứng nhằm thúc đẩy việc tiêu thụ rau củ và trái cây trong chế độ ăn uống dinh dưỡng và bền vững. Hội nghị này được thành lập vào năm 2003, và lần tổ chức gần đây nhất (lần thứ 9) do Aprifel đăng cai tại Barcelona, Tây Ban Nha, từ ngày 20 đến 22 tháng 9 năm 2023.

Các nội dung chính của Hội nghị EGEA lần thứ 9 là:

• Vai trò của rau củ và trái cây trong phòng ngừa bệnh mạn tính.
• Tính bền vững và sức khỏe hành tinh.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn thực phẩm của người tiêu dùng.
• Các đề xuất nhằm đưa rau củ và trái cây vào trọng tâm của các cuộc thảo luận và nghiên cứu về One Health trong tương lai.

Nội dung chính của Hội nghị EGEA

Bài viết này tóm lược bốn kết quả chính của hội nghị:

• Vai trò của rau củ và trái cây đối với One Health, được chứng minh bằng bằng chứng khoa học.
• Những lỗ hổng trong hiểu biết hiện tại.
• Các vấn đề còn chưa chắc chắn.
• Các khuyến nghị cho nghiên cứu và chính sách trong tương lai.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã nhấn mạnh lợi ích sức khỏe của việc tiêu thụ rau củ và trái cây, đặc biệt trong việc phòng ngừa các bệnh không lây nhiễm (NCDs) – nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Việc ăn khoảng 400g rau củ và trái cây mỗi ngày có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch (CVDs) và tiểu đường tuýp 2 (T2D), nhờ hàm lượng cao chất xơ, vitamin, kali cùng các hợp chất chống oxy hóa và chống viêm. Đáng chú ý, tác động này phụ thuộc vào liều lượng: Lượng tiêu thụ càng cao (tối đa 800g/ngày), lợi ích mang lại càng lớn.

Các nghiên cứu mới cũng chỉ ra rằng rau củ và trái cây có thể hỗ trợ điều hòa hệ vi sinh đường ruột và mang lại lợi ích tiềm năng cho sức khỏe não bộ và tinh thần. Ngoài ra, sự khác biệt giữa chế độ ăn dựa trên thực vật lành mạnh và không lành mạnh đã được làm rõ, nhấn mạnh tầm quan trọng của chất lượng dinh dưỡng.

Về mặt bền vững, rau củ và trái cây giúp tăng cường liên kết vùng và giảm xung đột giữa các khu vực lân cận. Đây là một trong những nguồn dinh dưỡng phong phú nhất nhưng lại ít gây tác động đến môi trường hơn so với các nhóm thực phẩm khác như thịt. 

Tuy nhiên, các phương pháp sản xuất hiện tại thường tiêu tốn nhiều nước, vấn đề này có thể được khắc phục bằng các kỹ thuật nông nghiệp bền vững như tưới chính xác, tưới nhỏ giọt tiết kiệm nước, phủ hữu cơ và các phương pháp canh tác sinh thái khác. 

Ngoài ra, sự phụ thuộc quá mức vào thuốc trừ sâu và phân bón tổng hợp cũng là một thách thức, nhưng việc áp dụng rộng rãi thuốc trừ sâu sinh học và phân bón nông sinh thái có thể giải quyết vấn đề này trong tương lai gần.

Dù có nhiều bằng chứng ủng hộ việc tăng cường tiêu thụ rau củ và trái cây, hầu hết các quốc gia vẫn chưa đạt mức khuyến nghị hằng ngày, có thể do thiếu kiến thức hoặc chi phí kinh tế cao. Để giải quyết vấn đề này, Hội nghị EGEA đưa ra bảy khuyến nghị chính sách:

• Điều chỉnh khuyến nghị dinh dưỡng phù hợp với văn hóa, truyền thống địa phương, tình hình thị trường và sở thích ẩm thực.
• Đảm bảo tính khả dụng, hấp dẫn và hợp túi tiền của rau củ và trái cây trong các chương trình giáo dục dinh dưỡng.
• Các giải pháp cần được xây dựng cùng với đối tượng thụ hưởng.
• Theo dõi mức tiêu thụ thực phẩm trong chế độ ăn uống.
• Sử dụng các chiến lược tiếp thị hiệu quả để làm cho rau củ và trái cây trở nên hấp dẫn ngang với các sản phẩm giàu chất béo, muối và đường (HFSS).
• Hỗ trợ hạ tầng thị trường địa phương và nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp nhỏ nhằm cải thiện môi trường thực phẩm.
• Áp dụng cách tiếp cận toàn diện và có hệ thống để xây dựng chính sách hiệu quả với chi phí hợp lý.

Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã có thêm thông tin hữu ích về việc tiêu thụ rau củ và trái cây đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là các bệnh mạn tính. 

Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, giàu thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Để tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe, cần có những biện pháp khuyến khích tiêu thụ rau củ và trái cây rộng rãi hơn, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của chúng trong việc duy trì sức khỏe lâu dài.