Nghiên cứu cung cấp những hiểu biết mới về tác hại của đồ uống có đường đối với sức khỏe con người

Các nhà nghiên cứu tại Đơn vị Nghiên cứu Tiên tiến về Chuyển hóa, Phát triển và Lão hóa (ARUMDA), thuộc Viện Nghiên cứu Cơ bản Tata (TIFR Mumbai và TIFR Hyderabad), đã công bố một nghiên cứu toàn diện về tác động tiêu cực của đồ uống có đường (SSB) đối với sức khỏe con người. Sử dụng mô hình tiền lâm sàng trên chuột có mô phỏng chặt chẽ thói quen tiêu thụ của con người, nghiên cứu này đã được đăng tải trên Tạp chí Hóa sinh Dinh dưỡng, cho thấy việc tiêu thụ nước đường sucrose (10%) trong thời gian dài có thể làm thay đổi các quá trình sinh lý, phân tử và chuyển hóa quan trọng trong cơ thể, từ đó thúc đẩy sự khởi phát của các bệnh như tiểu đường và béo phì.

Tầm quan trọng của nghiên cứu

Nghiên cứu này cung cấp những hiểu biết quan trọng về cách thức tiêu thụ đồ uống có đường kéo dài, ngay cả ở mức độ phổ biến đối với con người, có thể làm rối loạn các quá trình sinh lý trong cơ thể. Điểm đặc biệt của nghiên cứu là sự tích hợp các cơ chế phân tử đặc trưng cho từng cơ quan, mang đến một cái nhìn toàn diện về tác động của đồ uống có đường vào sự phát triển của béo phì, tiểu đường và các rối loạn chuyển hóa khác.

Dữ liệu từ Liên Hợp Quốc và Cơ sở Dữ liệu Dinh dưỡng Toàn cầu, cùng với các nghiên cứu trên quy mô dân số do các tổ chức như NHS, NIH và nhiều tổ chức khác thực hiện, đã chỉ ra sự gia tăng đáng báo động trong việc tiêu thụ đồ uống có đường trên toàn cầu, bao gồm cả Ấn Độ. Chính vì vậy, những phát hiện từ nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng, góp phần vào nỗ lực chung nhằm giảm thiểu các rối loạn chuyển hóa do tiêu thụ đồ uống có đường quá mức.

Phương pháp nghiên cứu

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mô hình thí nghiệm trên chuột, trong đó chuột được cho uống nước sucrose 10%, tương tự như chế độ tiêu thụ đồ uống có đường ở con người. Sau đó, họ tiến hành phân tích chi tiết các phản ứng phân tử, tế bào và chuyển hóa trong nhiều mô khác nhau, bao gồm gan, cơ và ruột non, dưới cả hai trạng thái ăn no và nhịn đói. Nghiên cứu đã cho thấy nhiều phát hiện quan trọng như:

Ruột non đóng vai trò trung tâm trong rối loạn chuyển hóa

Nghiên cứu phát hiện rằng ruột non đóng vai trò quan trọng trong sự mất cân bằng đường huyết toàn thân. Việc tiêu thụ quá nhiều sucrose dẫn đến một dạng "nghiện phân tử" trong niêm mạc ruột, khiến cơ thể hấp thụ glucose (đường hexose) quá mức so với các chất dinh dưỡng thiết yếu khác như axit amin và chất béo.

Sự mất cân đối trong hấp thụ chất dinh dưỡng này gây rối loạn chuyển hóa năng lượng, đồng thời làm trầm trọng thêm sự suy giảm chức năng của gan và cơ bắp.

Sự khác biệt giữa trạng thái ăn no và nhịn đói

Ảnh hưởng của chế độ ăn uống kéo dài đối với cơ thể trong trạng thái ăn no và nhịn đói vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ. 

Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã phát hiện rằng việc tiêu thụ đường sucrose trong thời gian dài dẫn đến những phản ứng đồng hóa (tích trữ năng lượng) và dị hóa (sử dụng năng lượng) khác nhau giữa hai trạng thái này. Sự mất cân bằng này càng làm rõ cách thức phân bổ chất dinh dưỡng và huy động nguồn lực ảnh hưởng đến các rối loạn chuyển hóa toàn thân.

Ảnh hưởng đến gan và cơ bắp

Mặc dù lượng glucose hấp thụ tăng lên, nhưng gan không có sự thay đổi đáng kể trong biểu hiện gen liên quan đến chuyển hóa đường. Thay vào đó, tình trạng kháng insulin toàn thân xảy ra, khiến gan tăng cường sản xuất glucose (quá trình tân tạo đường), dẫn đến sự mất cân bằng chuyển hóa nghiêm trọng.

Trong cơ xương, chức năng ty thể bị suy giảm và khả năng sử dụng glucose kém hiệu quả hơn, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn chuyển hóa.

Tác động đối với sức khỏe cộng đồng

Những phát hiện từ nghiên cứu này nhấn mạnh sự cần thiết của các chính sách và chiến dịch nâng cao nhận thức để giảm tiêu thụ đồ uống có đường, đặc biệt là ở những nhóm dân số dễ bị tổn thương.

Việc xác định các ảnh hưởng đặc trưng trên từng cơ quan cũng mở ra hướng phát triển các liệu pháp nhắm mục tiêu cụ thể nhằm giảm thiểu gánh nặng ngày càng gia tăng của các bệnh chuyển hóa liên quan đến việc tiêu thụ đường quá mức.

Dựa trên những cơ chế phân tử cụ thể mà nghiên cứu đã xác định, các nhà khoa học đề xuất rằng điều chỉnh các con đường vận chuyển chất dinh dưỡng ở ruột và cải thiện chức năng ty thể trong các mô có thể là những chiến lược tiềm năng để giảm thiểu tác động tiêu cực của đồ uống có đường đối với sức khỏe.