Ngộ độc xôi gấc: Nguyên nhân, biểu hiện và cách phòng tránh

Xôi gấc là món xôi nấu cùng ruột gấc có màu đỏ hấp dẫn, thường dùng trong mâm cỗ cúng hoặc ăn sáng. Xôi gấc thơm ngon, giàu dinh dưỡng nhưng cũng có thể gây ngộ độc nếu ăn sai cách. Ngộ độc xôi gấc có nguyên nhân từ đâu, biểu hiện như thế nào và phòng tránh ra sao? Dưới đây là thông tin tham khảo về vấn đề ăn xôi gấc bị ngộ độc.

Những vụ ngộ độc xôi gấc điển hình nhất

Ngộ độc do ăn xôi gấc không quá phổ biến nhưng đã từng khiến người bị ngộ độc tử vong. Đó là trường hợp xảy ra với gia đình nhà ông Nguyễn Văn Hiền ở Quế Võ, Bắc Ninh vào ngày 6/10/2002 (theo nguồn báo VnExpress). Sau khi ăn xôi gấc thì ông Hiền bị ngộ độc và tử vong ngay tại chỗ, 10 người thân phải đưa đi bệnh viện cấp cứu.

Một vụ ngộ độc khác do ăn xôi gấc xảy ra ở huyện Giao Thủy, Nam Định cũng khiến gần 30 người phải đi cấp cứu, hơn 10 người khác điều trị tại nhà. Hiện nay, nhiều người vẫn nghĩ rằng xôi gấc là món ăn lành tính và vô hại. Thế nhưng, món ăn quen thuộc này đã được cảnh báo là có nguy cơ gây ngộ độc.

Nguyên nhân gây ngộ độc khi ăn xôi gấc

Ăn xôi gấc bị ngộ độc không phải do ruột gấc chứa chất độc. Nguyên nhân là bởi hàm lượng tiền vitamin A (beta-carotene) trong gấc rất cao. Mà vitamin A thì chỉ tan trong dầu, không tan trong nước như các loại vitamin khác. Nếu ăn quá nhiều, chúng không thể đào thải ra bên ngoài mà sẽ bị dư thừa, tích lũy trong gan hoặc dưới da dẫn đến ngộ độc.

Với người đã có hàm lượng vitamin A trong cơ thể ở mức cao, ăn nhiều gấc hoặc chế phẩm từ gấc càng dễ ngộ độc. Xôi gấc ăn chung với thực phẩm giàu beta-carotene như đu đủ, bí ngô, cà chua, cà rốt cũng khiến nguy cơ ngộ độc vitamin A dễ xảy ra. Hiện nay chưa có khuyến cáo nên ăn bao nhiêu gấc mỗi ngày, nhưng lượng vitamin A dùng hàng ngày được khuyến cáo như sau:

• Từ 0 đến 6 tháng tuổi: Không quá 400 microgam.
• Từ 7 đến 12 tháng tuổi: Không quá 500 microgam.
• Từ 1 đến 3 tuổi: Không quá 300 microgam.
• Từ 4 đến 8 tuổi: Không quá 400 microgam.
• Từ 9 đến 13 tuổi: Không quá 600 microgam.
• Từ 14 trở lên: Nam dùng không quá 900 microgam, nữ dùng không quá 700 microgam.
• Phụ nữ mang thai:Không quá 770 microgam.
• Phụ nữ đang cho con bú: Không quá 1300 microgam.

Ăn quá nhiều xôi gấc dẫn tới thừa vitamin A và bị ngộ độc.

Biểu hiện thường gặp khi bị ngộ độc xôi gấc

Thực tế đã có người tử vong ngay tại chỗ vì bị ngộ độc do ăn xôi gấc. Mặc dù trường hợp này hiếm khi xảy ra nhưng vẫn cần lưu ý để tránh hậu quả đáng tiếc. Đa phần, ngộ độc do xôi gấc đều dẫn tới các triệu chứng mãn tính. Đây là một số biểu hiện khi cơ thể bị ngộ độc do ăn nhiều xôi gấc trong thời gian dài:

• Da khô và bị nứt hoặc bong vảy. Bề mặt da nổi các nốt mề đay, mẩn ngứa.
• Mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, đau xương, viêm niêm mạc miệng.
• Trẻ nhỏ ngộ độc sau khi ăn xôi gấc thường bị vàng da ở lòng bàn chân hoặc lòng bàn tay. Trẻ có thể bị chậm tăng cân, chậm lớn.
• Nữ giới có thể bị rối loạn kinh nguyệt, vô kinh.
• Các triệu chứng khác là sưng hạch bạch huyết, tăng lipid và calci trong máu.

Ngộ độc do ăn xôi gấc có nguy hiểm không? Nếu ngộ độc nhẹ, các phản ứng kể trên không quá nghiêm trọng. Bạn cần ngừng ngay việc ăn xôi gấc và tăng cường nghỉ ngơi, uống nhiều nước sẽ sớm cải thiện tình trạng. Tuy nhiên, nếu không phát hiện và can thiệp sớm sẽ tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm như loãng xương, tổn thương gan và thận.

Để phòng tránh bị ngộ độc khi ăn xôi gấc, bạn không nên ăn quá nhiều cùng một lúc hoặc ăn liên tục mỗi ngày. Khi ăn xôi gấc cũng nên tránh ăn chung với các thực phẩm giàu vitamin A.

Ngộ độc xôi gấc gây đau đầu, chóng mặt.

Ăn xôi gấc đúng cách có những lợi ích gì?

Xôi gấc chỉ gây ngộ độc khi bạn ăn sai cách. Nếu dùng xôi gấc với lượng vừa phải, món ăn này sẽ mang tới rất nhiều tác dụng cải thiện sức khỏe.

Phòng chống ung thư

Theo một nghiên cứu được thực hiện bởi Trường Đại học California, tác dụng phòng chống ung thư của gấc cao hơn 70 lần so với quả cà chua. Nguyên nhân là bởi hàm lượng lycopen cao hơn rất nhiều. Ngoài ra, trong gấc còn có carotene, vitamin E giúp vô hiệu hóa khoảng 75% các chất gây ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú.

Tăng cường đề kháng

Hàm lượng beta carotene và curcumin trong gấc giúp làm chậm quá trình oxy hóa của các tế bào, tăng cường khả năng chống chọi với các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài. Gấc còn giàu chất xơ, enzyme, carbohydrate lành mạnh, khoáng chất, vitamin giúp nâng cao hệ miễn dịch. Sử dụng xôi gấc hoặc dầu gấc giúp đẩy lùi bệnh tật, kéo dài tuổi thọ.

Phát triển thị lực

Beta carotene sau khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành vitamin A - một loại vitamin tuyệt vời cho sức khỏe của đôi mắt. Vitamin A giúp mắt sáng và hỗ trợ điều trị các vấn đề về mắt. Nếu bạn thường xuyên phải làm việc trước máy tính, dễ bị khô hoặc mỏi mắt thì nên dùng thêm dầu gấc hoặc ăn xôi gấc. Xôi gấc cũng là món ăn nên có trong thực đơn tăng thị lực cho người bị cận thị.

Chống xơ vữa động mạch

Ruột gấc và hạt gấc còn có tác dụng làm giảm lượng cholesterol trong máu. Ăn xôi gấc giúp làm bền thành mạch, tăng cường lưu thông máu, chống xơ vữa động mạch, phòng ngừa tai biến và đột quỵ. Đây còn là món ăn tốt cho hệ tim mạch, giúp phòng chống và cải thiện các vấn đề về tim.

Biết sử dụng lượng vừa phải sẽ không lo bị ngộ độc xôi gấc mà còn rất tốt cho sức khỏe.

Tốt cho tinh thần

Các vitamin, khoáng chất và selen trong gấc có hiệu quả làm giảm căng thẳng, ổn định tinh thần và chống lại các biểu hiện của trầm cảm. Thường xuyên ăn xôi gấc với lượng vừa phải sẽ giúp bạn thấy phấn chấn hơn. Thưởng thức món xôi gấc thơm ngon cũng là cách giúp bạn tìm được niềm vui trong cuộc sống.

Ăn xôi gấc giúp đẹp da

Lycopen trong gấc có tác dụng chống lão hóa cực mạnh, nhờ vậy mà nó giúp làn da của bạn khỏe mạnh và trẻ trung hơn. Với lượng beta carotene cao gấp 15 lần cà rốt, ăn xôi gấc có thể làm trắng và sáng da. Vitamin A chuyển hóa từ beta carotene giúp da thêm mịn màng, giảm mụn, tăng độ ẩm và đàn hồi.

Vấn đề ngộ độc xôi gấc không đáng lo ngại nếu bạn chỉ dùng lượng vừa phải. Chớ vì sợ ngộ độc mà bỏ qua món ăn thơm ngon, bổ dưỡng này nhé! Ngoài xôi gấc, bạn có thể dùng các thực phẩm chức năng làm từ gấc như dầu gấc, bánh gấc, thịt bò hầm gấc,… cũng rất tốt cho sức khỏe.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp