Ngoại cảm lục dâm và những điều cần biết để chăm sóc sức khỏe tốt hơn

Trong y học cổ truyền, khái niệm "ngoại cảm lục dâm" được dùng để chỉ sự ảnh hưởng của sáu yếu tố tự nhiên gồm phong (gió), hàn (lạnh), thử (nắng), thấp (ẩm), táo (khô), và hỏa (nóng) đối với cơ thể con người. Những yếu tố này, khi vượt quá khả năng thích nghi của cơ thể, sẽ gây ra các bệnh lý, dẫn đến tình trạng mất cân bằng âm dương và rối loạn khí huyết. Hiểu biết về ngoại cảm lục dâm không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây bệnh mà còn biết được các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Ngoại cảm lục dâm là gì?

Trong y học cổ truyền, những nguyên nhân gây bệnh ngoại cảm xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua đường da, lông hoặc mũi miệng. Các bệnh do ngoại cảm thường có tính chất cấp tính, trong giai đoạn đầu, thường biểu hiện dưới dạng chứng hàn hoặc chứng nhiệt. Những triệu chứng phổ biến bao gồm sưng đau họng, đau cơ, xương, khớp và cảm giác mệt mỏi.

Nguyên nhân ngoại cảm được chia làm hai loại chính: lục dâm và lệ khí. Trong đó, lục dâm gồm sáu yếu tố tự nhiên: Phong (gió), hàn (lạnh), thử (nắng), thấp (ẩm), táo (khô), và hỏa (nóng). Tất cả các yếu tố này gọi chung là lục khí. Trong điều kiện tự nhiên bình thường, lục khí đóng vai trò hỗ trợ sự phát triển và duy trì sự sống của con người và vạn vật, không gây hại.

Tuy nhiên, khi sự biến hóa của lục khí trở nên thất thường, như mùa xuân đáng lẽ ấm áp nhưng lại lạnh, hoặc mùa thu lẽ ra mát mẻ nhưng lại nóng, cơ thể con người sẽ dễ bị ảnh hưởng. Khi cơ thể suy yếu, chính khí bất túc, khả năng đề kháng kém, lục khí sẽ chuyển thành yếu tố gây bệnh, lúc này gọi là lục dâm. Do lục dâm không phải là chính khí, nó còn được gọi là tà khí.

Lục dâm có thể tấn công cơ thể một cách đơn độc hoặc kết hợp với nhau để tạo ra các bệnh phức tạp như phong hàn (gió lạnh) hay phong hàn thấp (gió lạnh và ẩm), khiến cơ thể khó chịu và sinh ra nhiều triệu chứng phức tạp hơn.

Nguyên nhân gây ngoại cảm lục dâm

Rõ ràng nguyên nhân gây ngoại cảm lục dâm bắt đầu từ các lục khí. Xét kĩ các yếu tố lục khí để hiểu rõ hơn về ngoại cảm lục dâm

Phong

Phong là một dương tà, có đặc tính chuyển động hướng lên trên và ra ngoài, thường gây bệnh ở vùng đầu, mặt và những phần ngoài của cơ thể như da, lông. Phong tà còn được biết đến với tính di chuyển và biến hóa, chẳng hạn như đau nhức khớp và ngứa nhiều nơi trên cơ thể. Bệnh do phong tà cũng có xu hướng diễn tiến nhanh chóng. Phong tà là một trong sáu yếu tố của lục dâm, và theo y học cổ truyền, phong tà thường gây bệnh vào mùa xuân do tính chất đặc trưng của gió trong thời kỳ này. Tuy nhiên, phong tà có thể xuất hiện trong mọi mùa, không chỉ riêng mùa xuân.

Khi phong tà xâm nhập vào da, thường gây ra cảm giác ngứa trên da, hoặc xuất hiện phát ban.

Hàn

Hàn tà là một dạng tà khí mang tính âm, thường xuất hiện và gây bệnh nhiều nhất vào mùa đông, nhưng không giới hạn trong mùa này mà có thể xuất hiện quanh năm. Người bệnh thường có các triệu chứng như sốt, sợ lạnh, không ra mồ hôi, đau đầu, đau nhức khớp và mạch đập nông và căng. Trường hợp mắc trúng hàn thì có các triệu chứng như bụng lạnh đau, ăn uống kém, buồn nôn, đại tiện lỏng và mạch chậm và sâu.

Thử

Thử tà là một loại tà khí thuộc dương, mang tính nóng bức và thường xuất hiện trong mùa hạ. Với đặc tính thăng tán (lan tỏa và bốc lên) và khả năng hao khí thương tân (làm mất năng lượng và làm khô cơ thể), thử tà không chỉ gây ra cảm giác nóng bức khó chịu mà còn làm tổn hại đến khí huyết và tân dịch. Thử tà thường đi kèm với thấp tà, do trong mùa hè, khí hậu nóng bức dễ gặp mưa khiến độ ẩm tăng cao.

Thấp

Thấp tà thuộc tính âm, có khả năng làm đình trệ quá trình lưu thông khí trong cơ thể, khiến khí cơ thăng giáng không đều đặn. Tính trầm nặng và dính trệ của thấp tà làm cho tà khí này có xu hướng tích tụ và di chuyển xuống các phần dưới của cơ thể, gây ra cảm giác nặng nề và ứ trệ. Nếu thấp tà ứ trệ ở các kinh lạc, gây ra hiện tượng trệ tắc kinh lạc, khiến cho máu và khí không lưu thông được một cách suôn sẻ, gây ra đau nhức.

Táo

Táo tà có tính khô sáp, làm hao tân dịch và gây ra các triệu chứng khô cằn như da khô, môi, miệng và lưỡi khô, khát nước, thích uống nhiều nước. Người bệnh có thể bị sốt nhưng không đổ mồ hôi, đại tiện táo bón, và mạch đập thường nhỏ. Táo tà cũng gây tổn thương đến phổi, làm cho người bệnh cảm thấy tức ngực, ho khan, không có đờm hoặc đờm lẫn máu. Cảm giác khô trong phổi khiến ho trở nên khó chịu và đau rát. Ngoài ra, triệu chứng sốt có thể kèm theo nhưng thường không có mồ hôi, vì cơ thể bị mất nước.

Hỏa

Hỏa nhiệt kích thích quá trình vận hành huyết dịch trong cơ thể, thiêu đốt các mạch lạc và khiến máu chảy ra khỏi hệ mạch bình thường, dẫn đến các triệu chứng xuất huyết như chảy máu cam, chảy máu chân răng, hoặc nôn ra máu. Hỏa tà có mối quan hệ mật thiết với tâm khí, nên khi hỏa thịnh, nó có thể làm rối loạn tinh thần, gây ra trạng thái thần chí không yên, dễ dẫn đến rối loạn tâm lý, hoảng loạn, hoặc rối loạn ngôn ngữ.

Phòng tránh ngoại cảm lục dâm

Để điều trị ngoại cảm lục dâm cần phải được chẩn đoán đúng bởi bác sĩ y học cổ truyền. Do đó việc điều trị cũng phức tạp với các bài thuốc được lưu truyền, minh chứng qua nhiều thời kỳ. Vì thế để bảo vệ sức khỏe tốt hơn, có thể áp dụng các biện pháp phòng tránh như sau:

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, gáy, vùng bụng, bàn chân và lưng khi trời gió lạnh. Tránh tiếp xúc với gió mạnh, không ngồi trước quạt hoặc máy lạnh quá lâu.
• Tránh ngồi hoặc nằm ở nơi ẩm mốc, duy trì độ ẩm phù hợp trong nhà bằng máy hút ẩm hoặc thông gió tốt.
• Tăng cường sức đề kháng bằng cách ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tập thể dục thường xuyên.
• Tránh uống nước lạnh, hạn chế ăn thực phẩm có tính hàn như hải sản lạnh, rau sống.
• Nên uống trà gừng , ăn các thực phẩm có tính ấm như quế, ớt, hành, tỏi để tăng cường dương khí và chống lại hàn tà.
• Uống đủ nước để bù tân dịch, ăn các loại thực phẩm giải nhiệt như dưa hấu, bí đao, nước chanh, cải thảo.
• Ăn uống hợp lý, tránh các thực phẩm gây thấp như thực phẩm dầu mỡ, thức ăn ngọt, đồ uống có cồn.
• Bổ sung các loại thảo dược hoặc trà có tác dụng dưỡng ẩm và bổ phổi như trà hoa cúc, ngân nhĩ.
• Ngủ đủ giấc, duy trì tinh thần thoải mái, tránh lo âu, căng thẳng.

Như vậy việc hiểu rõ về ngoại cảm lục dâm và những điều cần biết để chăm sóc sức khỏe tốt hơn là vô cùng quan trọng. Hãy lắng nghe cơ thể mình và chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế khi cần thiết.