Nhiễm virus viêm gan B khi nào cần dùng thuốc? Phác đồ điều trị bệnh

Hiểu rõ nhiễm virus viêm gan B khi nào cần dùng thuốc giúp người bệnh tránh tâm lý hoang mang hoặc tự ý điều trị sai cách. Việc điều trị chỉ áp dụng cho những trường hợp virus hoạt động mạnh, men gan tăng hoặc có dấu hiệu tổn thương gan. Ngược lại, người lành mang virus có thể chỉ cần theo dõi định kỳ mà không cần uống thuốc.

Nhiễm virus viêm gan B khi nào cần dùng thuốc?

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV (Hepatitis B virus) gây nên. Virus này có khả năng tấn công tế bào gan, gây tổn thương gan, tăng men gan, xơ gan và ung thư gan nếu không được kiểm soát. HBV lây chủ yếu qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con.

Người nhiễm HBV có thể ở dạng người lành mang virus (không có triệu chứng rõ rệt) hoặc chuyển sang thể hoạt động, khi đó nguy cơ lây lan và biến chứng rất cao.

Nhiều người lo lắng rằng khi nhiễm virus viêm gan B thì bắt buộc phải uống thuốc ngay để loại bỏ virus ra khỏi cơ thể. Vậy nhiễm virus viêm gan B khi nào cần dùng thuốc? Thực tế hiện nay việc điều trị triệt để viêm gan B gần như không thể đạt được hoàn toàn. Các thuốc kháng virus chủ yếu có tác dụng kiểm soát bệnh, ức chế sự nhân lên của virus, ngăn ngừa biến chứng chứ không tiêu diệt sạch HBV.

Chính vì vậy, không phải ai nhiễm viêm gan B cũng cần dùng thuốc. Việc chỉ định điều trị phụ thuộc vào tình trạng bệnh, kết quả xét nghiệm và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa. Dưới đây là phân tích chi tiết về các trường hợp viêm gan B cần thuốc, phác đồ điều trị phổ biến và những lưu ý quan trọng cho người bệnh.

Trường hợp nào cần dùng thuốc viêm gan B, trường hợp nào không?

Theo các chuyên gia gan mật, viêm gan B được chia thành nhiều thể khác nhau. Tùy theo kết quả xét nghiệm HBsAg, HBeAg, men gan và biểu hiện lâm sàng, bác sĩ sẽ xác định có cần dùng thuốc điều trị hay chỉ theo dõi. Có 4 nhóm điển hình:

Virus viêm gan B đang phát triển mạnh mẽ

Xét nghiệm HBsAg dương tính: Chứng tỏ cơ thể có HBV.

HBeAg dương tính: Nghĩa là virus đang sinh sôi nhanh.

Triệu chứng lâm sàng rõ ràng: Vàng da, vàng mắt, chán ăn, mệt mỏi, men gan tăng cao.

Đây là trường hợp bắt buộc điều trị vì virus đang hoạt động mạnh, nguy cơ gây tổn thương gan nghiêm trọng.

Dương tính với virus nhưng không có dấu hiệu sinh sôi

HBsAg dương tính, nhưng HBeAg âm tính.

Người bệnh không có triệu chứng, men gan bình thường.

Đây là thể ngưng hoạt động (inactive carrier). Người bệnh không cần thuốc, chỉ cần theo dõi định kỳ và xét nghiệm để phát hiện sớm khi virus tái kích hoạt.

Virus sinh sôi nhưng không có triệu chứng lâm sàng

HBsAg dương tính, HBeAg dương tính.

Chưa có biểu hiện bệnh, gan chưa bị tổn thương nhiều.

Nhóm này thuộc nguy cơ cao, virus có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Bệnh nhân chưa cần thuốc ngay, nhưng cần xét nghiệm định kỳ. Nếu xuất hiện các dấu hiệu như vàng da, men gan tăng… thì phải điều trị thuốc kịp thời.

Dương tính với virus, không sinh sôi nhưng có triệu chứng

HBsAg dương tính, HBeAg âm tính.

Có triệu chứng lâm sàng: Mệt mỏi, men gan tăng, vàng da.

Đây thường là viêm gan B mạn tính đã từng hoạt động. Hiện tại chưa cần thuốc, nhưng phải theo dõi sát, vì virus có thể tái kích hoạt.

Phác đồ điều trị viêm gan B hiện nay

Việc điều trị bằng thuốc nhằm mục tiêu:

• Giảm nồng độ HBV-DNA trong máu.
• Ức chế sự nhân lên của virus.
• Giảm men gan, cải thiện triệu chứng.
• Phòng ngừa biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Các thuốc thường được sử dụng gồm:

• Peg-interferon alfa 2a (dạng tiêm).
• Thuốc uống kháng virus: Entecavir, Tenofovir, Adefovir, Lamivudine…

Thời gian điều trị thường tối thiểu 12 tháng và chỉ ngưng khi đạt tiêu chuẩn như HBeAg chuyển âm tính hoặc xuất hiện Anti-HBe.

Các trường hợp đặc biệt trong điều trị viêm gan B

Không đáp ứng với thuốc kháng virus

Điều trị Lamivudine > 6 tháng nhưng HBV-DNA vẫn > 1000 bản/ml.

Điều trị Adefovir > 1 năm nhưng HBV-DNA vẫn > 100.000 bản/ml.

Khi đó, bác sĩ thường chỉ định phối hợp Lamivudine + Tenofovir để kiểm soát virus.

Bệnh nhân có biến chứng xơ gan còn bù

Phác đồ điều trị: Peg-interferon alfa 2a hoặc Interferon cổ điển, kết hợp thuốc uống Tenofovir, Entecavir.

Bệnh nhân xơ gan mất bù

Tuyệt đối không dùng thuốc tiêm.

Chỉ định Tenofovir hoặc Entecavir đường uống, điều chỉnh liều theo chức năng thận.

Phụ nữ mang thai

Không dùng thuốc tiêm.

Có thể chỉ định Tenofovir hoặc Telbivudine an toàn trong thai kỳ.

Trẻ nhỏ dưới 12 tuổi

Có thể dùng Lamivudine uống hàng ngày hoặc thuốc tiêm 3 lần/tuần nếu virus hoạt động.

Các trường hợp khác

Khi men gan tăng cao, HBV-DNA cao, hoặc có tiền sử gia đình bị ung thư gan thì cũng cần thuốc kháng virus.

Lưu ý khi dùng thuốc điều trị viêm gan B

Điều trị đúng chỉ định có thể đưa bệnh nhân về trạng thái virus không hoạt động, duy trì sức khỏe lâu dài. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thuốc có thể gây kháng thuốc, tác dụng phụ và khó kiểm soát về sau.

Một số lưu ý quan trọng:

• Tuân thủ chỉ định bác sĩ, không tự ý ngưng hoặc đổi thuốc.
• Tái khám định kỳ, theo dõi men gan, HBV-DNA để đánh giá hiệu quả.
• Không dùng lại đơn thuốc cũ hay tự ý mua thuốc.
• Chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế rượu bia để giảm gánh nặng cho gan.
• Theo dõi sức khỏe thường xuyên, đặc biệt là khi có dấu hiệu bất thường như vàng da, mệt mỏi, bụng to.

Như vậy, viêm gan B khi nào cần thuốc phụ thuộc hoàn toàn vào tình trạng bệnh và đánh giá y khoa. Người bệnh tuyệt đối không nên tự ý điều trị mà cần khám chuyên khoa gan mật để được chỉ định chính xác.

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể tiến triển thành xơ gan và ung thư gan nếu không được theo dõi và điều trị đúng. Nhiễm virus viêm gan B khi nào cần dùng thuốc? Không phải tất cả trường hợp nhiễm HBV đều cần dùng thuốc.

Bệnh nhân cần phân biệt rõ:

• Chỉ điều trị thuốc khi virus đang hoạt động mạnh hoặc có dấu hiệu tổn thương gan.
• Trường hợp virus không hoạt động chỉ cần theo dõi định kỳ.
• Tuân thủ phác đồ của bác sĩ, tránh lạm dụng thuốc.

Điều quan trọng là duy trì lối sống lành mạnh, xét nghiệm định kỳ và điều trị theo hướng dẫn chuyên khoa. Đây chính là chìa khóa giúp kiểm soát viêm gan B, hạn chế biến chứng và bảo vệ lá gan khỏe mạnh lâu dài.