Nhịp nhanh QRS hẹp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Với sự phổ biến ngày càng tăng của các bệnh lý tim mạch trong xã hội hiện đại, việc hiểu rõ về nhịp nhanh QRS hẹp không chỉ giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân mà còn hỗ trợ trong việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường ở người xung quanh. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả cho tình trạng này trong bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan về tình trạng nhịp nhanh QRS hẹp

Nhịp nhanh QRS hẹp là một dạng rối loạn nhịp tim, trong đó tần số tim vượt quá 100 nhịp/phút ở người trưởng thành khi nghỉ ngơi và thời gian phức bộ QRS trên điện tâm đồ (ECG) dưới 120 mili giây (ms). Các đặc điểm này cho thấy nhịp tim bất thường xuất phát từ các khu vực trên bó His, thường là từ nút xoang, tâm nhĩ hoặc nút nhĩ thất, trong khi đường dẫn truyền qua thất vẫn diễn ra bình thường. Nhịp nhanh QRS hẹp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố bệnh lý và yếu tố sinh lý. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

• Rung nhĩ: Là nguyên nhân hàng đầu gây nhịp nhanh QRS hẹp. Trong rung nhĩ, các tín hiệu điện trong tâm nhĩ trở nên hỗn loạn, dẫn đến nhịp tim nhanh và không đều. Tình trạng này thường gặp ở người lớn tuổi hoặc những người có bệnh lý nền như tăng huyết áp, bệnh van tim hoặc suy tim.
• Cơn tim nhanh kịch phát trên thất: Đây là một dạng nhịp nhanh QRS hẹp phổ biến, xảy ra khi có vòng tái nhập bất thường trong hệ thống dẫn truyền của tim, thường liên quan đến nút nhĩ thất hoặc các đường dẫn truyền phụ.
• Cuồng nhĩ và nhịp nhanh nhĩ đa ổ: Cuồng nhĩ xảy ra khi có vòng điện bất thường trong tâm nhĩ. Trong khi đó, nhịp nhanh nhĩ đa ổ liên quan đến nhiều điểm kích hoạt trong tâm nhĩ, thường gặp ở bệnh nhân mắc bệnh phổi mạn tính hoặc rối loạn điện giải.

Ngoài ra, nhịp nhanh QRS hẹp cũng có thể xuất hiện do các yếu tố không liên quan trực tiếp đến bệnh lý tim mạch, chẳng hạn như căng thẳng quá mức, sử dụng chất kích thích (caffeine, rượu, thuốc lá) hoặc rối loạn nội tiết như cường giáp.

Việc xác định chính xác nguyên nhân gây nhịp nhanh QRS hẹp là rất quan trọng để bác sĩ có thể đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết nhịp nhanh QRS hẹp

Nhịp nhanh QRS hẹp có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Một số triệu chứng điển hình bao gồm:

• Đánh trống ngực: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Người bệnh có thể cảm nhận nhịp tim đập nhanh, mạnh hoặc không đều. Cảm giác này có thể kéo dài từ vài giây đến vài giờ và thường gây lo lắng, khó chịu.
• Chóng mặt và hụt hơi: Khi tim đập quá nhanh, khả năng bơm máu hiệu quả giảm dẫn đến thiếu oxy cung cấp cho các cơ quan, đặc biệt là não và phổi. Người bệnh có thể cảm thấy choáng váng, hoa mắt hoặc khó thở, đặc biệt là khi vận động.
• Đau ngực và ngất xỉu: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, nhịp nhanh QRS hẹp có thể làm giảm lượng máu cung cấp đến não và các cơ quan quan trọng khác gây đau thắt ngực hoặc ngất xỉu. Đây là những dấu hiệu cảnh báo cần được chú ý ngay lập tức.

Mặc dù một số bệnh nhân có thể không xuất hiện triệu chứng rõ ràng, đặc biệt là trong giai đoạn đầu hoặc khi nhịp nhanh chỉ xảy ra trong thời gian ngắn nhưng nếu các triệu chứng trên xuất hiện thường xuyên hoặc kéo dài, bệnh nhân cần được thăm khám y tế để tránh nguy cơ biến chứng.

Chẩn đoán và phương pháp điều trị nhịp nhanh QRS hẹp

Chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là việc làm vô cùng quan trọng giúp bảo vệ người bệnh mắc phải tình trạng nhịp nhanh QRS trước nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Về chẩn đoán

Để chẩn đoán nhịp nhanh QRS hẹp, bác sĩ chủ yếu dựa vào điện tâm đồ (ECG) - công cụ quan trọng ghi lại hoạt động điện của tim. Trên điện tâm đồ, nhịp nhanh QRS hẹp được nhận diện qua tần số tim vượt quá 100 nhịp/phút và phức bộ QRS hẹp (dưới 120 ms).

Trong trường hợp nhịp nhanh không xuất hiện tại thời điểm khám, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân sử dụng máy Holter (ghi ECG liên tục trong 24 - 48 giờ) hoặc máy ghi sự kiện để phát hiện các đợt nhịp nhanh bất thường.

Điều trị nhịp nhanh QRS

Phương pháp điều trị nhịp nhanh QRS hẹp được chia thành hai giai đoạn bao gồm cắt cơn cấp cứu và điều trị lâu dài.

Ở giai đoạn cắt cơn nhịp nhanh, các biện pháp điều trị có thể được áp dụng bao gồm:

• Phản xạ lạnh và nghiệm pháp Valsalva: Đây là những biện pháp không dùng thuốc, kích thích dây thần kinh phế vị để làm chậm nhịp tim. Ví dụ, bệnh nhân có thể ngậm nước lạnh hoặc thực hiện động tác rặn khi nín thở.
• Xoa xoang cảnh: Bác sĩ có thể nhẹ nhàng xoa vùng động mạch cảnh ở cổ để kích thích phản xạ làm chậm nhịp tim. Phương pháp này cần được thực hiện bởi nhân viên y tế có kinh nghiệm.
• Thuốc cắt cơn: Nếu các biện pháp trên không hiệu quả, bác sĩ có thể sử dụng thuốc như Adenosine hoặc thuốc chẹn beta (Beta-blockers) để khôi phục nhịp tim bình thường.

Sang giai đoạn điều trị lâu dài, người bệnh có thể được điều trị thông qua việc:

• Sử dụng các loại thuốc ổn định nhịp tim: Các loại thuốc như chẹn beta, chẹn kênh calci (Calcium channel blockers) hoặc thuốc chống loạn nhịp như Amiodarone thường được kê đơn để kiểm soát nhịp tim và ngăn ngừa tái phát.
• Triệt đốt bằng sóng cao tần (Catheter Ablation): Phương pháp can thiệp xâm lấn tối thiểu này sử dụng năng lượng sóng radio để phá hủy vùng mô tim gây ra nhịp nhanh bất thường. Đây là phương pháp đặc biệt hiệu quả với các cơn tim nhanh kịch phát trên thất hoặc cuồng nhĩ.

Phòng ngừa nhịp nhanh QRS hẹp

Để giảm nguy cơ mắc nhịp nhanh QRS hẹp, việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ là vô cùng quan trọng. Người bệnh nên thực hiện những biện pháp sau:

• Điều trị bệnh lý nền: Các tình trạng như tăng huyết áp, bệnh mạch vành hoặc suy giáp cần được quản lý chặt chẽ để tránh ảnh hưởng đến nhịp tim.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Hạn chế sử dụng các chất kích thích (như caffeine, rượu bia và thuốc lá), tập thể dục đều đặn, quản lý căng thẳng thông qua thiền hoặc yoga.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Việc làm này đặc biệt với những người có tiền sử bệnh tim hoặc gia đình có người mắc rối loạn nhịp, việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm vấn đề.

Nhịp nhanh QRS hẹp là rối loạn nhịp tim phổ biến và cần được nhận diện sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm như suy tim hoặc đột quỵ. Việc duy trì lối sống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa tình trạng này. Mong rằng những chia sẻ hôm nay sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích. Hãy lắng nghe cơ thể và hành động kịp thời để bảo vệ sức khỏe tim mạch.