Những điều cần biết về hormone leptin và kháng leptin

Nguyên nhân của việc tăng cân và giảm cân đều liên quan đến lượng calo bạn ăn mỗi ngày và ý chí quyết tâm duy trì cân nặng. Tuy nhiên, nghiên cứu béo phì hiện đại không đồng ý với điều này.

Hiện các nhà khoa học cho rằng nguyên nhân của tình trạng này có thể liên quan đến hormone leptin. Kháng leptin khiến cơ thể không có khả năng đáp ứng với hormone này, hiện được cho là nguyên nhân chính gây béo phì ở người.

Leptin là một loại hormone kiểm soát sự thèm ăn và sự trao đổi chất của cơ thể

Hormone leptin giúp điều chỉnh lượng mỡ trong cơ thể

Leptin là một loại hormone được sản xuất bởi các tế bào mỡ của cơ thể. Thường được gọi là hormone cảm giác no hoặc ghrelin, hoạt động chính của leptin là trong não, đặc biệt là ở một khu vực được gọi là vùng dưới đồi.

Hormone leptin được cho là sẽ nói với não của bạn rằng khi bạn có đủ lượng chất béo dự trữ, bạn không cần phải ăn và có thể đốt cháy calo ở mức bình thường. Leptin cũng có nhiều chức năng khác liên quan đến khả năng sinh sản, miễn dịch và chức năng não.

Tuy nhiên, vai trò chính của leptin là điều chỉnh năng lượng dài hạn, bao gồm số lượng calo bạn nạp vào, tiêu thụ, và lượng chất béo bạn dự trữ trong cơ thể. Hệ thống leptin phát triển để ngăn cơ thể đói hoặc ăn quá nhiều.

Tác động của leptin đến não của cơ thể

Tế bào mỡ có thể sản xuất nhiều leptin cho cơ thể. Cơ thể càng mang nhiều chất béo thì càng tạo ra nhiều tế bào mỡ leptin. Leptin được máu vận chuyển đến não, nơi nó gửi tín hiệu đến vùng dưới đồi, bộ phận kiểm soát thời gian và lượng thực phẩm bạn ăn.

Tế bào mỡ sử dụng leptin để cho não biết có bao nhiêu tế bào mỡ trong cơ thể. Mức độ cao của leptin cho não biết rằng bạn có nhiều chất béo dự trữ, trong khi mức độ thấp cho não biết lượng chất béo dự trữ đang ở mức thấp và bạn cần phải ăn.

Khi bạn ăn, chất béo trong cơ thể bạn tăng lên, điều này làm cho mức leptin của bạn tăng lên. Kết quả là bạn ăn ít thức ăn hơn và đốt cháy nhiều chất béo hơn. Ngược lại, khi bạn không ăn, chất béo trong cơ thể sẽ giảm xuống, khiến lượng leptin của bạn giảm xuống. Sau đó, bạn có thể ăn nhiều hơn và đốt cháy ít hơn.

Khi bạn ăn, chất béo trong cơ thể bạn tăng lên, điều này làm cho mức leptin của bạn tăng lên

Kháng Leptin là hiện tượng gì?

Tế bào mỡ ở những người thừa cân béo phì thường chứa nhiều chất béo. Bởi vì những tế bào mỡ này sản xuất leptin tỷ lệ thuận với kích thước của chúng, do đó, những người béo phì cũng có lượng leptin rất cao.

Tuy nhiên, tín hiệu leptin trong tế bào mỡ có thể không hoạt động. Mặc dù có thể có một lượng lớn leptin nhưng não không thể nhìn thấy nó. Kháng leptin ngày nay được công nhận là một trong những nguyên nhân sinh học chính gây ra bệnh béo phì.

Khi não của bạn không nhận được tín hiệu từ leptin, nó sẽ nhầm tưởng rằng cơ thể bạn đang đói, mặc dù bạn đã tích trữ nhiều năng lượng hơn. Điều này khiến não của bạn thay đổi hành vi để lấy lại lượng chất béo. Khi đó, não sẽ khuyến khích ăn quá nhiều và giảm tiêu hao năng lượng.

Do đó, ăn quá nhiều và ít vận động không phải là nguyên nhân cơ bản của việc tăng cân, mà đó có thể là hậu quả của việc kháng leptin, gây nên thiếu hụt nội tiết tố.

Ảnh hưởng của kháng leptin đến chế độ ăn kiêng

Kháng leptin có thể được coi là một trong những nguyên nhân khiến nhiều chế độ ăn kiêng không thúc đẩy giảm cân lâu dài. Nếu bạn gặp tình trạng kháng leptin, giảm cân vẫn sẽ làm giảm khối lượng chất béo, dẫn đến giảm đáng kể lượng leptin.

Khi mức leptin giảm, nó dẫn đến cảm giác đói, tăng cảm giác thèm ăn, giảm động lực tập thể dục và giảm số lượng calo đốt cháy khi nghỉ ngơi. Tại thời điểm đó, não của bạn sẽ nghĩ rằng bạn đang đói và kích hoạt tất cả các loại cơ chế mạnh mẽ để lấy lại lượng mỡ đã mất trong cơ thể. Điều này có thể giải thích lý do chính tại sao rất nhiều người ăn kiêng và giảm nhiều cân tuy nhiên lại tăng cân nhanh chóng ngay sau đó.

Khi mức leptin giảm, nó dẫn đến cảm giác đói, tăng cảm giác thèm ăn

Nguyên nhân gây ra kháng leptin

Một số cơ chế tiềm ẩn đằng sau sự kháng leptin đã được xác định, bao gồm:

• Viêm: Tín hiệu viêm ở vùng dưới đồi có thể là nguyên nhân quan trọng gây ra tình trạng kháng leptin ở động vật và người.
• Axit béo tự do: Mức độ cao của axit béo tự do trong máu làm tăng các chất chuyển hóa chất béo trong não và cản trở tín hiệu từ leptin.
• Mức độ cao của leptin: Mức độ cao của leptin xuất hiện dẫn đến tình trạng kháng leptin.

Hầu hết các yếu tố này đều bị ảnh hưởng bởi tình trạng béo phì, có nghĩa là bạn có thể bị mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn tăng cân, kháng leptin càng trở nên nhiều hơn theo thời gian.

Kháng leptin có thể được xem là một trong những nguyên nhân chính khiến mọi người tăng cân và khó giảm cân. Vì vậy, béo phì thường không phải do bạn lười biếng hoặc thiếu ý chí tập luyện và kiên trì. Nếu bạn lo lắng rằng bạn có thể bị kháng leptin, bạn có thể thực hiện một lối sống lành mạnh hơn để cải thiện hoặc đảo ngược tình trạng kháng leptin.

Thuý Nguyễn

Nguồn tham khảo: Tổng hợp