Nhuyễn xương: Nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán và cách phòng tránh bệnh hiệu quả

Nhuyễn xương thường biểu hiện ở trẻ nhỏ khi bị thiếu vitamin D. Ở mức độ nhẹ, biểu hiện bệnh rất nghèo nàn như triệu chứng còi xương, đau nhức cơ thể. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển mức độ nặng có thể gây đau nhức xương thường xuyên, đồng thời gây yếu cơ, cong xương và giảm chiều cao tiềm năng của trẻ. Bởi vậy, cha mẹ nên thực hiện những biện pháp đơn giản ngay tại nhà để bảo vệ sức khỏe cơ - xương - khớp cho trẻ.

Tổng quan về bệnh nhuyễn xương

Bệnh nhuyễn xương và loãng xương là hai thuật ngữ dễ bị hiểu lầm với nhau. Trong khi loãng xương thường liên quan đến người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ thì nhuyễn xương thường xuất hiện ở trẻ em, có liên quan đến sự thiếu hụt vitamin D.

Cụ thể, nhuyễn xương là tình trạng xương trở nên mềm, dễ gãy do thiếu hụt vitamin D. Hiện tượng này thường thấy ở trẻ em, biểu hiện qua tình trạng còi xương, gây cong xương, làm tăng khả năng gãy xương so với xương khỏe mạnh. Đồng thời, biểu hiện đau nhức xương, yếu cơ là những triệu chứng báo hiệu bệnh lý.

Người bệnh cần hiểu rõ sự khác biệt giữa loãng xương và nhuyễn xương để được chẩn đoán đúng, đồng thời phối hợp điều trị hiệu quả. Mặc dù, hai bệnh lý này có những đặc điểm chung như đau nhức xương và yếu cơ nhưng nguyên nhân cùng cách tiếp cận điều trị là hoàn toàn khác nhau.

Nguyên nhân gây nhuyễn xương

Nhuyễn xương thường xảy ra khi cơ thể không đủ canxi và phosphat để duy trì sự ổn định của xương. Hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này có vai trò quan trọng trong việc đưa ra các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. 

Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây nhuyễn xương, bao gồm:

• Ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời: Ánh sáng mặt trời chuyển hóa tiền tố vitamin D thành vitamin D trong cơ thể, đây là quy trình quan trọng cho sự hấp thụ canxi. Người sống ở khu vực ít ánh sáng mặt trời hoặc ít tiếp xúc với nắng có nguy cơ cao hơn gặp hiện tượng nhuyễn xương.
• Thiếu cung cấp vitamin D: Chế độ ăn nghèo nàn vitamin D là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn tới cả loãng xương và nhuyễn xương trên toàn cầu. Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong quá trình hấp thụ canxi và phosphat.
• Giảm khả năng hấp thụ vitamin D: Các loại phẫu thuật tiêu hóa như cắt dạ dày, ruột non có thể giảm khả năng hấp thụ vitamin D cùng khoáng chất từ thức ăn, góp phần vào tình trạng nhuyễn xương.
• Bệnh Celiac: Đây là một rối loạn tự miễn có thể hủy hoại niêm mạc ruột non, làm suy giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, bao gồm cả vitamin D.
• Suy giảm chức năng cơ quan: Rối loạn chức năng của thận hoặc gan có thể gây cản trở khả năng xử lý vitamin D của cơ thể, dẫn đến tình trạng nhuyễn xương.
• Tác động của thuốc: Một số loại thuốc như phenytoin và phenobarbital được sử dụng để điều trị động kinh, có nguy cơ gây ra nhuyễn xương.

Để ngăn chặn tình trạng nhuyễn xương, việc tăng cường tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, duy trì chế độ ăn giàu vitamin D và canxi, đồng thời theo dõi sức khỏe định kỳ cần được thực hiện. Ngoài ra, bệnh nhân cần thảo luận với bác sĩ về tác động của bất kỳ loại thuốc nào đang sử dụng đối với sức khỏe xương của mình.

Chẩn đoán bệnh nhuyễn xương

Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán nhuyễn xương thường được áp dụng, cụ thể:

• Biểu hiện lâm sàng: Tùy thuộc vào tuổi của người bệnh và mức độ nặng của bệnh, bệnh nhân có thể bị giảm khoáng hóa xương. Trong giai đoạn đầu ở người trưởng thành, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng nhưng về sau dễ xuất hiện yếu cơ, đau xương. Gãy xương do chấn thương nhẹ hoặc tự phát cũng là một dấu hiệu cần chú ý.
• Xét nghiệm máu và nước tiểu: Những xét nghiệm cơ bản được thực hiện để đánh giá mức độ calci, phospho, phosphatase kiềm, PTH (hormone tuyến giáp), 25(OH)2D3 (dạng hoạt động của vitamin D) trong cơ thể. Các chỉ số này cung cấp thông tin về sự cân bằng khoáng chất liên quan đến xương.
• Đo tỷ trọng xương: Phương pháp này giúp đánh giá mức độ thiểu sản xương.
• X-quang: Kỹ thuật này cho thấy vết nứt nhẹ trong xương, được gọi là nới lỏng các khu chuyển đổi. Đây là một dấu hiệu đặc trưng của loãng xương cần chẩn đoán phân biệt.
• Sinh thiết xương: Kỹ thuật viên sẽ dùng kim mảnh chèn qua da vào xương để thu lấy một mẫu nhỏ cho việc kiểm tra dưới kính hiển vi. Mặc dù sinh thiết xương rất chính xác trong việc phát hiện loãng xương nhưng không cần thiết trong mọi trường hợp, thường chỉ được thực hiện khi cần đặt ra những nghi ngờ về chẩn đoán.

Ngăn ngừa tình trạng nhuyễn xương

Có nhiều biện pháp có thể thực hiện để ngăn ngừa tình trạng nhuyễn xương cho trẻ nhỏ. Dưới đây là một số cách hữu ích để bảo vệ sức khỏe xương, ngăn chặn bệnh hiệu quả như:

• Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời tự nhiên: Dành khoảng 15 phút vài lần mỗi tuần dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp là đủ để kích thích sản xuất vitamin D trong cơ thể. Điều này giúp hấp thụ canxi và phosphat, những khoáng chất quan trọng cho sức khỏe xương.
• Tăng cường tiêu thụ thực phẩm chứa vitamin D: Bổ sung vitamin D thông qua khẩu phần ăn là một cách hiệu quả để đảm bảo cung cấp đủ chất này cho cơ thể. Thực phẩm như dầu cá, lòng đỏ trứng, ngũ cốc, sữa và bánh mì chứa nhiều vitamin D tự nhiên.
• Viên uống bổ sung vitamin D: Nếu cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn bổ sung vitamin D dưới dạng thuốc. Điều này thường áp dụng cho những người không thể có đủ thời gian hoặc điều kiện để tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
• Chăm sóc sức khỏe tổng thể: Bảo đảm chế độ ăn uống cân đối, giàu canxi và khoáng chất khác quan trọng. Rau xanh, sữa và sản phẩm từ sữa, cá... là những nguồn dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe xương khớp. Kết hợp các hoạt động thể dục như đi bộ, đạp xe, tập thể dục chịu lực giúp tăng cường sức mạnh cơ - xương - khớp, duy trì khả năng cân bằng, đồng thời nâng cao thể trạng.

Thông qua bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về bệnh nhuyễn xương. Mong bạn đọc đã có kiến thức bổ ích về bệnh lý này bao gồm nguyên nhân gây bệnh, phương pháp chẩn đoán cũng như các biện pháp ngăn ngừa tình trạng nhuyễn xương hiệu quả không chỉ áp dụng cho trẻ nhỏ mà còn cho cả người trưởng thành.

Xem thêm: Cách phân biệt nhuyễn xương và loãng xương