Phân biệt các loại mụn và cách phòng ngừa mụn đúng chuẩn

Mụn là một vấn đề da phổ biến hiện nay và mang lại nhiều bất tiện trong cuộc sống. Mặc dù da mụn không ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nhưng lại gây mất thẩm mỹ bên ngoài. Mỗi loại mụn sẽ có cách khắc phục khác nhau, việc không chăm sóc đúng cách có thể khiến tình trạng mụn trở nên nặng hơn. Trong nội dung chia sẻ dưới đây, Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn phân biệt các loại mụn thường gặp để có cách xử lý phù hợp hơn nhé!

Mụn là gì?

Mụn là những nốt nổi cộm trên da với các kích thước khác nhau. Thông thường, mụn sẽ xuất hiện ở các vị trí như mặt, cổ, lưng, ngực, mông,... Các nốt mụn có thể không gây đau(mức nhẹ); đau nhẹ, sưng tấy, viêm đỏ (mức trung bình) hoặc đau nhức, có mủ và viêm nhiễm lây lan (mức nặng). Mụn là một vấn đề da liễu có thể gặp ở mọi độ tuổi, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì. Mặc dù không gây ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng có thể gây ra một số bật tiện trong cuộc sống hàng ngày.

Mụn phát triển do sự hoạt động quá mức của nội tiết tố, khiến da tiết dầu nhiều hơn và lỗ chân lông bị tắc nghẽn. Sự thay đổi này thường xảy ra trong giai đoạn dậy thì (cả ở nam và nữ). Ngoài ra, các yếu tố bên ngoài cũng góp phần vào việc hình thành mụn như thay đổi thời tiết, thức ăn cay nóng, đồ uống có gas, chất kích thích như cà phê, môi trường ô nhiễm và nước sử dụng có chứa kim loại nặng. Bên cạnh đó, việc trang điểm quá nhiều cũng có thể khiến mụn xuất hiện.

Cách phân biệt các loại mụn phổ biến trên cơ thể

Đa phần các loại mụn thường khá lành tính và không gây bất kỳ ảnh hưởng gì. Tuy nhiên, vẫn có một số loại mụn sưng to, gây ra tình trạng đau nhức khó chịu. Dưới đây là cách phân biệt các loại mụn trên cơ thể mà bạn có thể tham khảo như:

Mụn đầu đen

Mụn đầu đen được coi là cấp độ đầu tiên của mụn trứng cá và đây cũng là loại mụn phổ biến nhất. Mụn đầu đen thường có chứa dầu thừa và tế bào da chết. Có thể dễ dàng nhận biết mụn đầu đen qua các đặc điểm như bề mặt da xuất hiện các lỗ nhỏ li ti; có nốt đen hở ra bên ngoài nên có thể nhìn thấy bằng mắt thường; nốt mụn nhỏ như đầu đinh ghim có kích thước khoảng 1 - 2mm; thường xuất hiện ở vùng trán, cằm, mũi và hai bên má.

Nhân của mụn đầu đen có màu đen và mọc với số lượng nhiều thành từng vùng, sờ vào sẽ có cảm giác khá cộm. Các nhân mụn được hình thành từ nang lông bị tắc nghẽn do dầu thừa và tế bào da chế. Màu đen của mụn là do nhân mụn nhô ra ngoài, tiếp xúc với oxy bên ngoài và bị oxy hóa.

Mụn đầu trắng

Mụn đầu trắng hay còn được gọi là mụn cám, mụn ẩn dưới da. Loại mụn này xuất hiện khi tế bào da chế, dầu thừa và các vi khuẩn tích tụ lại với nhau gây bít tắc lỗ chân lông. Do lỗ chân lông bị tắc nghẽn, hỗn hợp này sẽ đi dần xuống dưới bề mặt da và đẩy da lên, phần bã nhờn được da mặt bao bọc nên không bị oxy hóa, tạo nên mụn đầu trắng khiến da trở nên sần sùi. Mụn này thường không gây viêm và có thể kiểm soát được.

Các đặc điểm nhận biết mụn đầu trắng bao gồm nốt mụn nhỏ như đầu đinh ghim có kích thước từ 1 - 2mm, màu trắng, nằm sâu dưới bề mặt da, không có nhân, không đau nhức, thường mọc nhiều ở vùng cằm, trán, mũi và hai bên má. Do mụn đầu trắng nằm ở dưới da nên rất khó phân biệt bằng mắt thường mà chủ yếu nhận biết khi sờ trên da. Trong một số trường hợp, mụn cám xuất hiện có thể là dấu hiệu cảm báo một số vấn đề về dạ dày và cơ quan sinh sản.

Mụn bọc

Mụn bọc được xem là tình trạng nặng của mụn trứng cá. Đây là loại mụn nặng nhất có thể làm cấu trúc da bị phá hủy nhiều nhất, thường gây đau nhức và khó chịu ở vị trí mụn xuất hiện. Trong hầu hết các trường hợp, mụn bọc có thể tự lành nhưng thường để lại vết sẹo khá lớn.

Mụn bọc hình thành khi bị vỡ ở đáy nang lông và đẩy bề mặt da lên. Đặc điểm điển hình của mụn bọc bao gồm các nốt mụn nhỏ ban đầu, sau đó lớn dần và trở thành các nốt sưng viêm đỏ có kích thước trên 5mm. Khi chạm vào sẽ có cảm giác đau, bên trọng mụn có máu và mủ, thường không có nhân.

Mụn mủ

Mụn mủ là một dạng mụn viêm khác, có khả năng để lại sẹo mụn. Mủ trong mụn cũng chính là xác chết của các tế bào miễn dịch và vi khuẩn sau khi tế bào miễn dịch tiêu diệt vi khuẩn.

Dấu hiệu nhận biết mụn mủ là các nốt mụn có màu vàng, có chứa dịch mủ; viền mụn có màu đỏ và gây cảm giác đau nhẹ. Khi bị mụn mủ, bạn không nên chọc thủng hoặc bóp vỡ nốt mụn vì điều này có thể khiến tình trạng viêm và để lại sẹo lớn sau khi lành.

Mụn viêm đỏ

Mụn viêm đỏ bắt nguồn từ mụn đầu đen và mụn đầu trắng. Bã nhờn khi tích tục trong nang lông sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn Propionibacterium acnes (P.acnes) sinh sôi và phát triển. Hệ thống miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách huy động các tế bào bạch cầu và lympho T để tiêu diệt vi khuẩn P.acnes sau khi nhận diện, dẫn đến phản ứng viêm và hình thành các nốt mụn.

Biểu hiện của mụn viêm đỏ là các nốt mụn màu đỏ có kích thước dưới 5mm và gây đau nhẹ. Mụn viêm đỏ có thể để lại sẹo nên bạn cần phải biết cách phân biệt các loại mụn để chăm sóc da cẩn thận.

Mụn đầu đinh

Mụn đầu đinh hay còn có tên gọi khác là mụn nhọt hoặc mụn đinh râu. Loại mụn này được xếp riêng thành một nhóm bệnh lý. Mụn đầu đinh thường xuất hiện ở chân các sợi râu và khá nguy hiểm. Ban đầu, mụn chỉ có kích thước nhỏ nhưng sẽ dần lớn lên theo thời gian, có thể gây bội nhiễm và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Vị trí xuất hiện mụn dầu đinh sẽ có biểu hiện nóng đỏ, sưng to, gây cảm giác đau nhức như đinh châm. Một số trường hợp còn gặp phải tình trạng nhiễm trùng kèm sốt cao 39 - 40°C. Nếu không được khắc phục kịp thời, mụn đinh râu có thể bị nhiễm trùng và lan rộng ra các xoang ở vùng mặt, gây tắc mạch, méo miệng hoặc thậm chí là tử vong.

Cách phòng ngừa tình trạng mụn hiệu quả

Việc biết cách phân biệt các loại mụn sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc, chữa trị và phòng ngừa. Để giúp ngăn ngừa mụn hiệu quả, bạn cần chú ý đến một số điểm sau đây:

Duy trì lối sống lành mạnh và khoa học

Một chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học và lành mạnh sẽ giúp ngăn ngừa mụn, giúp da trở nên mịn màng và tươi sáng hơn. Để thực hiện điều này, bạn nên:

• Ngủ đủ 6 - 9 tiếng mỗi ngày và hạn chế thức khuya.
• Tránh sử dụng chất kích thích, đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ,... vì chúng có thể kích ứng da và làm tắc nghẽn lỗ chân lông, gây ra mụn trứng cá.
• Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm từ tự nhiên, ít chất béo và không chứa chất bảo quản như rau củ quả, trái cây tươi và uống đủ nước để cung cấp dưỡng chất cho da.
• Giữ cho tinh thần luôn được thoải mái, tránh stress căng thẳng để da hạn chế bị tình trạng mụn.

Ngoài việc điều chỉnh các rối loạn nội tiết (nếu có), người bị mụn trứng cá có thể sử dụng các loại thuốc bôi kháng viêm không có steroid, kết hợp với kháng sinh dạng gel hoặc dạng uống để hỗ trợ điều trị mụn và ngăn ngừa viêm nhiễm (theo chỉ định của bác sĩ da liễu). Đối với mụn đầu đen hoặc mụn cám, bạn có thể xông hơi da mặt với nước rau mùi, tẩy tế bào chế, dùng serum trị mụn hoặc máy rửa mặt,...

Tẩy trang và làm sạch da thật kỹ

Tẩy trang và rửa mặt sạch sẽ giúp loại bỏ bã nhờn, dầu thừa và bụi bẩn trên da, làm cho lỗ chân lông trở nên thông thoáng hơn. Vì vậy, bạn nên rửa mặt 2 lần/ngày với loại sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với làn da của mình. Tuy nhiên, không nên rửa mặt quá nhiều để tránh làm mất cân bằng độ ẩm của da, gây ra mụn.

Ngoài ra, bạn nên tẩy trang vào cuối ngày để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và lớp trang điểm trên da. Sau khi rửa mặt, có thể sử dụng toner để làm sạch sâu, cân bằng độ ẩm và sẽ khít lỗ chân lông cho da tốt hơn.

Chăm sóc da đúng cách

Để giúp giảm tình trạng mụn, bạn cần áp dụng đúng phương pháp và tuyệt đối không nên nặn mụn. Bởi điều này có thể làm cho da bị tổn thương nhiều hơn, lỗ chân lông to hơn và dễ gây viêm. Ngoài ra, bạn cũng có thể đắp mặt nạ đất sét ít nhất 1 lần/tuần để giúp loại bỏ dầu thừa trên da, làm thông thoáng lỗ chân lông và giúp da khỏe đẹp hơn.

Để giúp tạo điều kiện cho da tái tạo liên tục, bạn có thể tẩy da chết và xông mặt khoảng 2 - 3 lần/tuần. Điều này cũng sẽ giúp da trở nên sáng mịn và làm se khít lỗ chân lông hiệu quả. Tuy nhiên, nên chọn loại tẩy tế bào chết nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương cho da.

Nếu bạn có làn da dầu, có thể sử dụng giấy thấm dầu mỗi 3 tiếng/lần để loại bỏ dầu thừa và ngăn ngừa tình trạng bít tắc lỗ chân lông. Ngoài ra, bạn nên sử dụng các loại kem chống lão hóa từ tuổi 25 để giúp da trở nên khỏe mạnh, tươi tắn, giảm tình trạng lỗ chân lông to và nổi mụn trên da.

Sử dụng mỹ phẩm phù hợp với da

Một cách tuyệt vời để ngăn ngừa mụn là dùng mỹ phẩm phù hợp với loại da của bạn. Hãy ưu tiên sử dụng các sản phẩm có thành phần lành tính, chiết xuất từ thiên nhiên, không gây kích ứng da và có nguồn gốc rõ ràng. Tránh sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng để giảm nguy cơ kích ứng da và nổi mụn.

Khi sử dụng mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc da, nếu thấy da bị kích ứng thì hãy tạm ngưng sử dụng ngay rồi để da được nghỉ ngơi trước khi chuyển sang sản phẩm khác. Các sản phẩm có chứa kẽm và magie sẽ giúp cân bằng dầu trên da, làm sạch và se khít lỗ chân lông hiệu quả. Ngoài ra, một số sản phẩm có thành phần hoa oải hương và lá hương thảo cũng sẽ giúp làm dịu tình trạng kích ứng da hiệu quả. Các sản phẩm có chứa retinol hoặc retinoid, axit salicylic cũng giúp làm thông thoáng lỗ chân lông.

Luôn sử dụng kem chống nắng

Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên cũng có thể làm cho lỗ chân lông to hơn, làm da lão hóa nhanh hơn và dễ bị nổi mụn. Vì vậy, bạn nên sử dụng kem chống nắng hàng ngày với chỉ số SPF từ 30+ trở lên để bảo vệ da. Khi ra ngoài trời nắng, hãy mặc thêm áo khoác chống nắng, đội mũ rộng vành và mang kính mát để bảo vệ da tối đa. Nếu được thì hãy tránh ra ngoài trong khoảng thời gian từ 10:00 - 16:00 hàng ngày.

Mỗi loại mụn sẽ có biện pháp khắc phục tương ứng khác nhau. Khi bị mụn, bạn nên chăm sóc và vệ sinh da bằng các sản phẩm phù hợp. Tránh sử dụng những loại mỹ phẩm dễ gây kích ứng và có chế độ sinh hoạt điều độ để da khỏe hơn.

Như vậy, bài viết trên đây đã giúp bạn biết cách phân biệt các loại mụn thường gặp cũng như cách chăm sóc da tại nhà. Hy vọng những thông tin trên đây sẽ hữu ích đối trong quá trình chăm sóc da mụn nhé!