Mụn là gì? Cách điều trị và phòng ngừa

Mụn là bệnh da thông thường gây nên do tăng tiết chất bã và viêm của hệ thống nang lông tuyến bã. Bệnh biểu hiện bằng nhiều loại tổn thương khác nhau như mụn cám, sẩn, sẩn viêm, mụn mủ, mụn bọc, nang… khu trú ở vị trí tiết nhiều chất bã như mặt, lưng, ngực.

Khoảng 80% trường hợp mụn gặp ở tuổi thanh thiếu niên, đặc biệt giai đoạn dậy thì.

Mụn không ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, tuy nhiên, do tồn tại dai dẳng, mụn, sẩn hay sẹo lồi sẹo lõm ở vùng mặt ảnh hưởng tới thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống người bệnh.

Những dấu hiệu và triệu chứng của mụn

Mụn thường phát triển trên mặt, lưng hoặc ngực. Có 6 loại đốm chính do mụn gây ra:

• Mụn đầu đen: Mụn nhỏ màu đen hoặc hơi vàng phát triển trên da; chúng không chứa đầy bụi bẩn mà có màu đen vì lớp màng bên trong của nang lông tạo ra màu sắc.
• Mụn đầu trắng: Có bề ngoài tương tự như mụn đầu đen, nhưng có thể cứng hơn và không bị rỗng khi nặn.
• Sẩn: Mụn đỏ nhỏ có thể cảm thấy mềm hoặc đau.
• Mụn mủ: Tương tự như sẩn, nhưng có một đầu màu trắng ở trung tâm, do tích tụ mủ.
• Nốt sần: Cục cứng lớn tích tụ bên dưới bề mặt da và có thể gây đau.
• U nang: Loại đốm nghiêm trọng nhất do mụn trứng cá gây ra; chúng là những cục lớn chứa đầy mủ trông giống như nhọt và có nguy cơ cao nhất là gây ra sẹo vĩnh viễn.

Mụn có thể nhẹ và chỉ gây ra một vài nốt mụn nhỏ hoặc có thể ở mức độ trung bình và gây ra mụn sẩn viêm.

Tác động của mụn đối với sức khỏe

Mụn thường có thể gây ra cảm giác lo lắng và căng thẳng dữ dội, đôi khi có thể khiến những người mắc bệnh trở nên thu mình trong xã hội, và có thể dẫn đến trầm cảm.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh mụn

Bất kỳ loại mụn nào cũng có thể dẫn đến sẹo, nhưng nó phổ biến hơn ở các loại mụn nghiêm trọng như nốt sần và mụn nang. Khi chúng vỡ ra và làm tổn thương vùng da lân cận sẽ hình thành sẹo. Sẹo cũng có thể xảy ra nếu bạn lấy hoặc nặn các nốt mụn của mình, vì vậy điều quan trọng là không nên làm điều này.

Có 3 loại sẹo mụn chính:

• Sẹo băng - những lỗ nhỏ, sâu trên bề mặt da của bạn trông giống như da bị một vật sắc nhọn đâm thủng.
• Sẹo lăn - do các dải mô sẹo hình thành dưới da, tạo ra bề mặt da lăn và không đồng đều.
• Sẹo hình hộp - chỗ lõm hình tròn hoặc hình bầu dục, hoặc miệng núi lửa, trên da.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn bị mụn nhẹ, bạn nên nói chuyện với dược sĩ để được tư vấn và điều trị bằng một số loại kem, sữa dưỡng và gel ở hiệu thuốc. Các sản phẩm có chứa benzoyl peroxide nồng độ thấp có thể được khuyên dùng, nhưng hãy cẩn thận vì chất này có thể tẩy trắng quần áo.

Nếu mụn của bạn ở mức độ trung bình hoặc nặng hoặc xuất hiện trên ngực và lưng, bạn cần gặp bác sĩ đa khoa để điều trị, vì nếu không được điều trị đúng cách thì mụn sẽ để lại sẹo.

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nhiều phương pháp điều trị mụn không an toàn khi mang thai. Nếu bạn đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai, cần gặp bác sĩ để thảo luận về phương pháp điều trị mụn phù hợp với mình.

Tăng tiết chất bã

Một số hormone sẽ khiến các tuyến bã sản xuất dầu mỡ bên cạnh các nang lông trên da tiết ra lượng dầu lớn hơn (bã nhờn bất thường).

Sự gia tăng hoạt động của vi khuẩn Propionibacterium acnes (P.acnes)

Bình thường P. acnes cư trú ở da một cách vô hại. Chất nhờn bất thường này làm thay đổi hoạt động của một loại vi khuẩn thường vô hại trên da có tên là P. acnes, vi khuẩn này trở nên hung hãn hơn và gây ra viêm và mủ.

Sừng hóa cổ nang lông

Các hormone này cũng làm dày lớp màng bên trong của nang lông, gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Chất bã không thoát ra ngoài được nên bị ứ đọng trong lòng tuyến bã, lâu ngày bị cô đặc lại hình thành nhân trứng cá.

Mụn gây ra khi các lỗ nhỏ trên da, được gọi là nang lông, bị tắc nghẽn. Tuyến bã nhờn là những tuyến nhỏ nằm gần bề mặt da của bạn. Các tuyến được gắn vào các nang lông, là những lỗ nhỏ trên da mà một sợi lông riêng lẻ sẽ mọc ra. Các tuyến bã nhờn bôi trơn tóc và da để tóc không bị khô. Chúng làm điều này bằng cách tạo ra một chất nhờn gọi là bã nhờn.

Trong mụn trứng cá, các tuyến bắt đầu sản xuất quá nhiều bã nhờn. Chất nhờn dư thừa sẽ trộn lẫn với các tế bào da chết và cả hai chất tạo thành một nút trong nang lông. Nếu nang lông cắm sát bề mặt da, nó sẽ phình ra bên ngoài, tạo nên mụn đầu trắng.

Ngoài ra, nang lông bị bịt kín có thể lộ ra ngoài da, tạo ra mụn đầu đen. Các vi khuẩn bình thường vô hại sống trên da sau đó có thể gây ô nhiễm và lây nhiễm các nang lông, gây ra sẩn, mụn mủ, nốt sần hoặc u nang.