Phân biệt các loại tắc ruột và cách xử trí trong từng trường hợp người bệnh nên biết

Tắc ruột cơ học và cơ năng đều có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và cần được điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm. Hiểu rõ về các loại tắc ruột, triệu chứng và khó khăn trong chẩn đoán giúp bác sĩ và bệnh nhân có thể phối hợp hiệu quả hơn trong việc quản lý và điều trị tình trạng này.

Tắc ruột là một tình trạng y tế phức tạp với nhiều nguyên nhân, biểu hiện khác nhau. Phân loại các loại tắc ruột thường dựa trên cơ chế là cơ học và cơ năng, cùng với phân loại theo tiến triển của bệnh, giúp bác sĩ chẩn đoán, điều trị hiệu quả hơn.

Tổng quan về tình trạng tắc ruột

Tắc ruột là một tình trạng y tế nghiêm trọng khi đường tiêu hóa không thể lưu thông hơi và dịch thức ăn qua lòng ruột một cách bình thường. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng khó chịu, người bệnh cần được điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nghiêm trọng. Tắc ruột có thể được phân loại thành hai loại chính là tắc ruột cơ học và tắc ruột cơ năng.

Khi bị tắc ruột, người bệnh thường biểu hiện các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, không thể đại tiện hoặc xì hơi. Triệu chứng thay đổi phụ thuộc vào cơ chế tắc cũng như vị trí tắc nghẽn trong ruột.

Tắc ruột cơ học thường gây ra triệu chứng cấp tính, có thể kèm theo dấu hiệu của vi nguyên nhân. Tắc ruột cơ năng có thể biểu hiện qua các triệu chứng liên quan đến giảm nhu động ruột, thay đổi thói quen đại tiện.

Các loại tắc ruột phổ biến

Tắc ruột là một tình trạng nghiêm trọng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính. Tuy nhiên, nguyên nhân cùng biểu hiện của tắc ruột khác nhau tùy thuộc vào từng độ tuổi hay tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Để giúp bác sĩ định hướng trong việc việc điều trị, bệnh thường được phân thành các loại tắc ruột chính là tắc ruột cơ học và tắc ruột cơ năng. Ngoài ra, bệnh tắc ruột còn có thể được phân loại theo tiến triển của bệnh thành tắc ruột cấp tính và bán cấp, cũng như tắc ruột hoàn toàn hay không hoàn toàn.

Tắc ruột cơ học

Tắc ruột cơ học xảy ra khi có sự cản trở vật lý trong lòng ruột, ngăn cản sự lưu thông của hơi cùng dịch tiêu hóa. Nguyên nhân gây ra tắc ruột cơ học bao gồm:

• Dị vật: Các dị vật nuốt phải từ bên ngoài có thể làm tắc nghẽn đường ruột.
• Khối u: Các khối u lành tính hoặc ác tính có thể gây ra tắc ruột bằng cách chèn ép từ ngoài hoặc xâm lấn vào lòng ruột.
• Xoắn ruột: Tình trạng ruột bị xoắn lại, tạo thành nút thắt trong lòng ruột gây cản trở lưu thông, cần được xử trí cấp cứu.
• Lồng ruột: Đây là hiện tượng khi một đoạn ruột chui vào đoạn ruột kế cận, gây ra tình trạng tắc nghẽn. TÌnh trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ hoặc người già.

Tắc ruột cơ học có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của ruột từ góc Treitz ở đoạn đầu của ruột non đến hậu môn. Tình trạng này thường yêu cầu can thiệp y tế cấp cứu để giải quyết nguyên nhân cản trở sớm, lập lại lưu thông tiêu hóa cho người bệnh.

Tắc ruột cơ năng

Tắc ruột cơ năng xảy ra khi ruột ngừng hoạt động nhu động, không thể di chuyển các chất lỏng cùng khí qua ruột mặc dù không có sự cản trở vật lý. Nguyên nhân của tắc ruột cơ năng bao gồm:

• Viêm ruột cấp tính: Các bệnh lý gây viêm như viêm ruột thừa hoặc viêm loét đại tràng có thể gây ra tình trạng liệt ruột.
• Rối loạn điện giải: Thiếu hụt hoặc mất cân bằng các điện giải quan trọng trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến chức năng nhu động của ruột.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau opioid, có thể làm giảm nhu động ruột.
• Tình trạng hệ thần kinh: Các rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến cơ chế điều khiển nhu động ruột, gây ra tình trạng tắc ruột cơ năng.

Tắc ruột cấp tính và tắc ruột bán cấp

Các loại tắc ruột cũng có thể được phân loại theo tiến triển của bệnh, cụ thể:

• Tắc ruột cấp tính: Tình trạng này xảy ra đột ngột, biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng gây ảnh hưởng tới sức khỏe tổng thể nhanh chóng. Tắc ruột cấp tính thường cần điều trị cấp cứu để tránh biến chứng nghiêm trọng như tắc nghẽn hoàn toàn hoặc hoại tử ruột.
• Tắc ruột bán cấp: Đây là tình trạng tắc ruột tiến triển chậm hơn, có thể kéo dài trong vài ngày. Tắc ruột bán cấp biểu hiện triệu chứng kém rầm rộ hơn so với tắc ruột cấp tính nhưng vẫn cần điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nặng.

Tắc ruột hoàn toàn và tắc ruột không hoàn toàn

Tắc ruột còn được phân loại theo mức độ tắc nghẽn, cụ thể:

• Tắc ruột hoàn toàn: Xảy ra khi có sự cản trở hoàn toàn trong lòng ruột, ngăn cản hoàn toàn sự lưu thông của hơi và dịch tiêu hóa. Tình trạng này thường cần can thiệp y tế cấp cứu để giải quyết.
• Tắc ruột không hoàn toàn: Tình trạng này xảy ra khi sự cản trở không hoàn toàn, cho phép ruột đưa một phần lưu thông của hơi và dịch tiêu hóa. Dù ít nghiêm trọng hơn tắc ruột hoàn toàn nhưng người bệnh vẫn cần điều trị để ngăn ngừa tiến triển của bệnh.

Xử trí bệnh tắc ruột

Xử trí bệnh tắc ruột phụ thuộc vào biểu hiện lâm sàng, nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Mục tiêu của điều trị là làm giảm triệu chứng, loại bỏ nguyên nhân gây tắc nghẽn và phục hồi chức năng ruột để đảm bảo sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính được áp dụng tùy theo từng trường hợp cụ thể.

Khi bệnh nhân bị tắc ruột không hoàn toàn, một trong những phương pháp đầu tiên được áp dụng là thay đổi chế độ ăn uống. Chuyên gia khuyến cáo người bệnh giảm tiêu thụ chất xơ để làm nhỏ khối phân, giúp nó dễ dàng di chuyển qua ruột.

Một chế độ ăn ít chất xơ có thể giúp giảm áp lực trong ruột, cải thiện khả năng lưu thông của dịch tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu phương pháp thay đổi chế độ ăn không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để loại bỏ tắc nghẽn.

Đối với tắc ruột hoàn toàn, tình trạng tắc nghẽn ngăn cản hoàn toàn lưu thông của hơi và dịch tiêu hóa, điều này khiến bệnh nhân cần được phẫu thuật cấp cứu. Phẫu thuật ổ bụng là phương pháp chính để loại bỏ hoàn toàn sự tắc nghẽn. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ kiểm tra toàn bộ ruột, loại bỏ nguyên nhân gây tắc nghẽn, đồng thời thực hiện các biện pháp cần thiết để phục hồi chức năng ruột.

Thông qua bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về các loại tắc ruột cũng như cách điều trị trong từng trường hợp. Xử trí bệnh tắc ruột là một quá trình phức tạp yêu cầu sự can thiệp y tế kịp thời, chính xác. Phương pháp điều trị cần được chọn lựa dựa trên loại tắc ruột, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị cũng như phục hồi nhanh chóng sức khỏe cho người bệnh.