Phức cảm Oedipus là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và tác động đến trẻ

Phức cảm Oedipus là gì? Tình trạng này thường gặp ở độ tuổi nào? Liệu rằng Oedipus có gây ảnh hưởng nghiêm trọng nào trong việc hình thành nhân cách của trẻ không? Theo dõi bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để tìm hiểu chi tiết về phức cảm Oedipus này.

Phức cảm Oedipus là gì?

Theo lý thuyết Phân tâm học của Sigmund Freud, phức cảm Oedipus (hay Oedipal) đánh dấu giai đoạn phát triển tâm lý tính dục quan trọng ở trẻ nhỏ. Giai đoạn này được đặc trưng bởi sự khao khát mãnh liệt của trẻ dành cho cha mẹ khác giới.

Biểu hiện của phức cảm Oedipus:

• Bé gái: Thể hiện sự yêu thích, quấn quýt cha, có xu hướng cạnh tranh với mẹ để giành lấy sự chú ý của cha. Bé có thể tỏ ra khó chịu, ghen tỵ khi cha dành thời gian cho mẹ hoặc người phụ nữ khác.
• Bé trai: Thể hiện sự yêu thích, thần tượng mẹ, có xu hướng cạnh tranh với cha để giành lấy sự quan tâm của mẹ. Bé có thể tỏ ra giận dữ, hay la khóc khi mẹ dành thời gian cho cha hoặc người phụ nữ khác.

Giai đoạn xuất hiện: Phức cảm Oedipus thường xuất hiện trong giai đoạn từ 3 đến 6 tuổi, khi trẻ bắt đầu nhận thức được giới tính của bản thân và những khác biệt giữa nam và nữ. Đây cũng là giai đoạn trẻ khám phá cơ thể và cảm nhận khoái cảm tình dục.

Lý giải cho điều này, Freud cho rằng phức cảm Oedipus bắt nguồn từ ham muốn tình dục tiềm ẩn của trẻ đối với cha mẹ khác giới. Ham muốn này xuất hiện do sự gần gũi, gắn bó giữa trẻ và cha mẹ, đồng thời bị khuếch đại bởi sự tò mò về giới tính và những khám phá về cơ thể.

Dấu hiệu của phức cảm Oedipus

Một số dấu hiệu sau đây cho thấy trẻ đang trải qua thời kỳ phức cảm Oedipus:

• Quấn quýt, bám cha/mẹ khác giới quá mức: Trẻ luôn muốn ở bên cạnh, dành nhiều thời gian và thể hiện sự yêu thích, quan tâm đặc biệt với cha/mẹ khác giới.
• Thể hiện sự chiếm hữu: Trẻ có thể bày tỏ mong muốn được sở hữu cha/mẹ khác giới một cách độc chiếm, không muốn chia sẻ với bất kỳ ai khác.
• Cạnh tranh, ghen tị với cha/mẹ cùng giới: Trẻ có thể tỏ ra khó chịu, tức giận khi cha/mẹ dành thời gian cho người khác giới, đặc biệt là khi họ dành sự quan tâm cho người khác giới khác.
• Thu hút sự chú ý: Trẻ có thể sử dụng nhiều cách để thu hút sự chú ý của cha/mẹ khác giới, ví dụ như ngoan ngoãn, vâng lời, thể hiện tài năng hoặc làm những hành động dễ thương.
• Chỉ bày tỏ sự yêu thương với duy nhất cha/mẹ khác giới: Trẻ có thể chỉ thể hiện tình cảm, sự yêu thương với cha/mẹ khác giới, trong khi tỏ ra thờ ơ hoặc xa lánh cha/mẹ cùng giới.
• Tức giận, cáu gắt, thù ghét cha/mẹ cùng giới: Trẻ có thể thường xuyên bực bội, cáu gắt, thậm chí là có những hành động chống đối với cha/mẹ cùng giới.
• Thích ngủ gần cha/mẹ khác giới: Trẻ có thể thích ngủ chung hoặc ngủ gần cha/mẹ khác giới hơn so với cha/mẹ cùng giới.

Xung đột về tâm sinh lý trong giai đoạn này là điều bắt buộc và cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Nhờ những xung đột này, trẻ dần hình thành bản dạng giới, học cách kiểm soát cảm xúc, xây dựng mối quan hệ xã hội và phát triển nhân cách một cách toàn diện.

Nguyên nhân dẫn đến phức cảm Oedipus

Giai đoạn từ 3 đến 6 tuổi là thời điểm quan trọng đánh dấu sự hình thành và định hình tâm sinh lý, cũng như xu hướng tính dục ở trẻ. Đây cũng là giai đoạn nảy sinh những mong muốn bản năng và vô thức về vấn đề tình dục.

Theo lý thuyết Phân tâm học của Sigmund Freud, "Phức cảm Oedipus" là hiện tượng tâm lý đặc trưng trong giai đoạn này, thể hiện qua sự thu hút của trẻ đối với cha mẹ khác giới. Trẻ mong muốn được chiếm hữu, nhận được toàn bộ sự yêu thương và quan tâm từ cha mẹ khác giới.

Theo lý giải khoa học:

• Sự khác biệt giới tính: Về mặt sinh lý, mẹ và con trai, cha và con gái có sự khác biệt về giới tính, tạo nên một sức hút vô thức giữa hai bên.
• Gắn bó và thân thiết: Cha mẹ khác giới thường là người gần gũi, thân thiết và chăm sóc trẻ nhiều nhất trong giai đoạn này. Điều này càng củng cố thêm sự gắn kết và mong muốn được gần gũi của trẻ.

Tác động của phức cảm Oedipus đối với trẻ

Phức cảm Oedipus, theo những thông tin được trình bày, không phải là một căn bệnh hay sự lệch lạc, mà là một giai đoạn phát triển tâm lý tự nhiên mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng phải trải qua. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc giải tỏa phức cảm, dẫn đến những vấn đề tâm lý sau này.

Có thể nói, giai đoạn Oedipus đóng vai trò quan trọng trong việc đặt nền tảng cho sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Qua quá trình trải nghiệm và vượt qua giai đoạn này, trẻ dần định hình được bản dạng giới, học cách kiểm soát cảm xúc, xây dựng mối quan hệ xã hội và phát triển tư duy đạo đức.

Đối với những trẻ gặp khó khăn trong việc đồng hóa thành công phức cảm Oedipus, có xu hướng tìm kiếm bạn đời hoặc người yêu với những đặc điểm tính cách, hành vi, thói quen giống với cha mẹ khác giới của mình khi trưởng thành. Điều này có thể dẫn đến những vấn đề trong mối quan hệ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ.

Hy vọng những thông tin trong bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về phức cảm Oedipus. Phức cảm Oedipus là giai đoạn phát triển tâm lý tự nhiên và cần thiết của trẻ. Đừng quên nhân theo dõi website Long Châu để không bỏ lỡ những bài viết hữu ích khác.