Quá trình hình thành tinh trùng và những thông tin thú vị

Tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới, có kích thước rất nhỏ và chỉ có thể quan sát qua kính hiển vi, khác với tinh dịch có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Khi thụ tinh với trứng - tế bào sinh dục của nữ giới, tinh trùng sẽ kết hợp để tạo ra phôi thai.

Tinh trùng từ đâu mà có?

Tinh trùng ở nam giới, hay còn gọi là giao tử đực, chứa 23 nhiễm sắc thể đơn bội. Khi quá trình thụ tinh diễn ra thành công, 23 nhiễm sắc thể từ tinh trùng sẽ kết hợp với 23 nhiễm sắc thể từ trứng để hình thành hợp tử, sau đó phát triển thành thai nhi.

Có thể thấy tinh trùng đóng vai trò thiết yếu trong việc thụ tinh và duy trì nòi giống, vậy tinh trùng từ đâu mà có? Tinh trùng được sản xuất tại tinh hoàn, một bộ phận của cơ quan sinh dục nam, trong các ống sinh tinh - những ống nhỏ được cuộn chặt bên trong tinh hoàn. Tổng chiều dài của các ống sinh tinh có thể lên tới 250m, giúp sản xuất một lượng lớn tinh trùng trong suốt cuộc đời người đàn ông.

Quá trình hình thành tinh trùng diễn ra như thế nào?

Quá trình hình thành tinh trùng bao gồm ba giai đoạn chính: Giai đoạn tăng sinh, giai đoạn phân bào và giai đoạn sinh tinh.

Giai đoạn tăng sinh

Trong giai đoạn này, quá trình nguyên phân liên tục diễn ra để tạo ra nhiều tế bào tiền thân của tinh trùng, hay còn gọi là tế bào sinh tinh. Từ tế bào gốc, các nguyên bào sinh tinh loại A được tạo thành. Các nguyên bào này tiếp tục phân chia tạo ra hai loại tinh trùng:

• Tinh trùng loại A tiếp tục nhân lên, tạo ra nhiều tế bào tinh trùng loại A và B.
• Tinh trùng loại B sẽ phát triển thành tế bào sinh tinh sơ cấp, và từ đó, quá trình sinh tinh sẽ tạo ra 4 tinh trùng trưởng thành.

Khi nam giới bước vào tuổi dậy thì, các tế bào tinh trùng loại A và B phân chia liên tục để tạo ra tế bào sinh tinh sơ cấp. Trong suốt quá trình này, tế bào sẽ thay đổi hình thái và chức năng.

Giai đoạn giảm phân

Giai đoạn giảm phân, hay còn gọi là quá trình sinh tinh trùng, là sự phân chia tế bào giúp giảm thông tin di truyền để tạo ra các tế bào đơn bội - tinh trùng. Quá trình giảm phân chia làm hai bước:

• Giảm phân lần 1: Mỗi tế bào sinh tinh sơ cấp phân chia thành hai tế bào sinh tinh thứ cấp, đều là đơn bội.
• Giảm phân lần 2: Từ mỗi tế bào sinh tinh thứ cấp, hai tinh trùng đơn bội được tạo ra. Như vậy, mỗi tế bào sinh tinh sơ cấp sẽ tạo thành 4 tinh trùng đơn bội.

Giai đoạn sinh tinh trùng

Trong quá trình hình thành tinh trùng đây chính là giai đoạn cuối cùng. Ở giai đoạn này, tinh trùng trưởng thành với đuôi phát triển dài ra để có thể di chuyển, đầu thu gọn lại và có hình dạng nhọn đặc trưng. Nhân tế bào kéo dài và acrosome hình thành. Cuối cùng, tinh trùng trưởng thành được phóng vào lòng ống sinh tinh và sẵn sàng cho quá trình xuất tinh.

Tinh trùng có cấu tạo như thế nào?

Tinh trùng trưởng thành có chiều dài khoảng 50 - 60 μm và được chia thành ba phần: Đầu, cổ và đuôi.

Phần đầu tinh trùng

Phần đầu của tinh trùng có hình dạng giống như giọt nước dẹt, bên trong chứa nhân với bộ nhiễm sắc thể đơn bội (1n), bao gồm 23 nhiễm sắc thể, trong đó có một nhiễm sắc thể giới tính (X hoặc Y). Mỗi tinh trùng mang một bộ gen riêng biệt. Phía trên nhân là túi cực hình đầu mũ, chứa các enzyme giúp tiêu hủy các chướng ngại vật xung quanh trứng và lớp màng ngoài của trứng, tạo điều kiện cho tinh trùng thâm nhập vào bên trong để thụ tinh.

Phần cổ tinh trùng

Phần cổ nằm giữa đầu và đuôi, có cấu trúc mềm mại, cho phép đầu tinh trùng dễ dàng quay từ bên này sang bên kia, như động tác bơi.

Phần đuôi tinh trùng

Đuôi tinh trùng được chia thành ba đoạn: Đoạn giữa, đoạn chính và đoạn cuối. Đoạn giữa là phần lớn nhất, chứa các ty thể, chúng sử dụng glucose và fructose để tạo ra năng lượng cho tinh trùng di chuyển. Ở đoạn cuối, các sợi đặc và lớp bao đuôi mỏng dần, chỉ còn lại một lớp tế bào mỏng bao bọc phần cuối của đuôi. Đuôi tinh trùng mỏng và thon dần từ đó giúp nó có khả năng quẫy đuôi và khả năng di chuyển hiệu quả hơn.

Quá trình sinh tinh kéo dài bao lâu?

Quá trình hình thành tinh trùng từ tinh nguyên bào đến khi phát triển thành tinh trùng hoàn chỉnh kéo dài khoảng 70 ngày. Sau đó, tinh trùng cần thêm 12-21 ngày trong mào tinh hoàn để hoàn thiện chức năng. Như vậy, tổng thời gian cho quá trình sinh tinh hoàn thiện và sẵn sàng cho việc xuất tinh là từ 10 đến 12 tuần.

Khi nam giới có kích thích tình dục, quá trình xuất tinh ở nam giới bắt đầu. Tinh trùng từ mào tinh hoàn sẽ di chuyển qua ống dẫn tinh, sau đó được trộn lẫn với các thành phần từ túi tinh (60%), dịch tiết từ tuyến tiền liệt (30%) và dịch từ các tuyến hành niệu đạo (10%) trước khi được phóng ra ngoài.

Nếu không có quá trình xuất tinh, tinh trùng sẽ bị thoái hóa, chết và được mào tinh hấp thụ.

Yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành tinh trùng

Quá trình hình thành tinh trùng chịu tác động của nhiều yếu tố khác nhau có thể kể đến đó là:

• Chế độ ăn uống và sinh hoạt: Thiếu hụt các chất dinh dưỡng như: Kẽm, vitamin E, C,… có thể ảnh hưởng đến việc sản sinh tinh trùng. Đặc biệt, thiếu vitamin B có thể tác động gián tiếp đến tinh hoàn và trực tiếp đến tuyến yên. Ngoài ra, sinh hoạt không điều độ, như: Thức khuya, thiếu ngủ, và ít vận động, cũng làm giảm cả số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Môi trường sống: Nam giới làm việc trong môi trường tiếp xúc nhiều với hóa chất dễ gặp tình trạng tinh trùng biến dạng.
• Nhiệt độ: Nhiệt độ cao quanh cơ quan sinh dục có thể làm gián đoạn quá trình hình thành tinh trùng. Các chuyên gia khuyến nghị duy trì nhiệt độ quanh khu vực này khoảng 35°C để đảm bảo điều kiện tốt nhất.
• Bệnh lý: Một số bệnh như: Viêm tinh hoàn do biến chứng từ quai bị có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh tinh.
• Thuốc: Một số loại kháng sinh có thể làm biến đổi gen, gây dị dạng và tác động tiêu cực đến quá trình sản xuất tinh trùng.
• Phóng xạ và từ trường: Thường xuyên tiếp xúc với phóng xạ hoặc từ trường có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến số lượng và chất lượng tinh trùng, thậm chí dẫn đến vô sinh.

Quá trình hình thành tinh trùng là một chuỗi các giai đoạn phức tạp đóng vai trò quan trọng trong khả năng sinh sản của nam giới. Từ giai đoạn tăng sinh, giảm phân đến giai đoạn hoàn thiện tinh trùng, tất cả đều cần sự điều kiện tối ưu về dinh dưỡng, môi trường và lối sống. Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình này giúp nam giới duy trì sức khỏe sinh sản và đảm bảo chất lượng tinh trùng được tốt nhất.