Quy trình tầm soát loãng xương và thông tin về bệnh loãng xương mà bạn nên biết

Tuổi cao đi kèm với nguy cơ mắc phải nhiều bệnh lý, trong đó phổ biến là bệnh loãng xương. Đặc biệt, bệnh thường diễn tiến âm thầm, triệu chứng thường biểu hiện khi bệnh đã tiến triển nặng gây mất xương, gãy xương. Chính vì vậy, tầm soát loãng xương sớm với kỹ thuật đo mật độ xương kết hợp xét nghiệm cận lâm sàng khác sẽ giúp phát hiện bệnh sớm.

Tổng quan về bệnh loãng xương

Loãng xương, còn được gọi là xốp xương hoặc giòn xương, là một bệnh lý xương rất phổ biến có ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bị mắc. Về cơ bản, loãng xương là một tình trạng trong đó xương mất dần chất khoáng, đặc biệt là canxi.

Điều này làm cho chúng trở nên yếu dần theo thời gian, dễ bị tổn thương hoặc gãy dù chỉ với áp lực nhẹ. Tình trạng gãy xương thường xảy ra ở những khu vực như cột sống, đùi và cẳng tay nhưng có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào.

Bệnh loãng xương thường tiến triển âm thầm mà không có nhiều triệu chứng rõ ràng ban đầu. Những người bị bệnh có thể cảm thấy đau mỏi mà không rõ nguyên nhân, chiều cao giảm dần cũng như lực vận động yếu hơn.

Một trong những biểu hiện phổ biến của loãng xương là cột sống gù vẹo. Tuy nhiên, những triệu chứng này thường chỉ được phát hiện sau một thời gian dài, khi tình trạng đã nặng hơn.

Người cao tuổi có nguy cơ mắc bệnh loãng xương do quá trình lão hóa. Càng lớn tuổi, quá trình chuyển hóa xương trở nên không ổn định, gây ra sự mất cân bằng giữa quá trình tạo xương mới và quá trình hủy xương cũ. Kết quả là mật độ xương giảm dần, làm tăng nguy cơ bị gãy xương.

Để ngăn ngừa và quản lý bệnh loãng xương, quy trình tầm soát loãng xương toàn diện kết hợp theo dõi sức khỏe cần được thực hiện thường xuyên. Điều này bao gồm kiểm tra mật độ xương, đánh giá yếu tố nguy cơ cá nhân như tuổi, giới tính, tiền sử gia đình và lối sống sinh hoạt hàng ngày.

Nếu loãng xương đã được chẩn đoán trước, quy trình khám loãng xương giúp theo dõi bệnh lý, từ đó đưa ra phác đồ điều trị bao gồm dùng thuốc kết hợp chế độ dinh dưỡng, tập thể dục để tăng cường sức khỏe xương khớp.

Nguyên nhân gây tình trạng loãng xương

Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp gây tình trạng loãng xương, bao gồm:

• Tuổi tác: Tuổi tác là một trong những nguyên nhân chính gây loãng xương. Khi người ta lớn tuổi, quá trình chuyển hóa xương trở nên không ổn định hơn, gây ra sự mất cân bằng giữa quá trình tạo xương mới và quá trình hủy xương cũ khiến mật độ xương giảm dần theo thời gian.
• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc loãng xương cao hơn so với nam giới, đặc biệt sau khi mãn kinh. Hormone nữ estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ chắc khỏe của xương. Bởi vậy, khi estrogen giảm do tuổi tác hoặc mãn kinh, nguy cơ loãng xương tăng.
• Tiền sử gia đình: Có yếu tố di truyền trong loãng xương. Nếu trong gia đình có người mắc loãng xương, nguy cơ mắc bệnh này tăng cao.
• Lối sống không lành mạnh: Thói quen sống không lành mạnh như hút thuốc, tiêu thụ nhiều cồn, thiếu hoạt động thể chất không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe tổng thể, gây rối loạn quá trình chuyển hóa mà còn có thể làm gia tăng nguy cơ loãng xương.
• Dinh dưỡng không cân đối: Thiếu canxi và vitamin D trong chế độ ăn uống có thể gây loãng xương. Canxi là một thành phần chất khoáng quan trọng cho xương, đồng thời vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi.
• Thuốc và bệnh lý khác: Sử dụng một số loại thuốc như Corticosteroid, Heparin làm tăng nguy cơ gây loãng xương nếu thời gian dùng kéo dài, không tuân theo chỉ định của bác sĩ.

Quy trình tầm soát loãng xương

Tầm soát loãng xương là một phần không thể thiếu trong quy trình chăm sóc sức khỏe, đặc biệt cho người có nguy cơ mắc bệnh. Quy trình tầm soát thường bao gồm kỹ thuật đo mật độ xương, xét nghiệm máu và nước tiểu.

Đo mật độ xương

Đo loãng xương (BMD - Bone Mineral Density) được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh loãng xương. Phương pháp này sử dụng tia X năng lượng kép (DXA hoặc DEXA), chụp CT (cắt lớp vi tính) để đo mật độ xương tại các vùng quan trọng như cột sống, xương hông cùng xương cẳng tay.

Hiện nay, có một số nhóm đối tượng được xếp vào nguy cơ loãng xương cao, cần được thực hiện đo mật độ xương, bao gồm:

• Phụ nữ dưới 65 tuổi;
• Phụ nữ sau mãn kinh dưới 65 tuổi;
• Nam giới từ 50 đến 69 tuổi có các yếu tố nguy cơ loãng xương, gãy xương;
• Nam giới từ 70 tuổi trở lên;
• Người bị gãy xương sau 50 tuổi;
• Người có bệnh lý liên quan tới tình trạng giảm mật độ xương hoặc dùng thuốc tác động tới mật độ xương.

Mục đích của việc đo mật độ xương giúp xác định mật độ khoáng chất trong xương, chủ yếu là canxi. Kết quả này cho phép bác sĩ đánh giá tình trạng xương của bệnh nhân, xác định có loãng xương (xương yếu, mỏng) hoặc mất xương (giảm khối lượng xương) hay không với mức độ như thế nào.

Xét nghiệm máu và nước tiểu

Ngoài việc đo loãng xương, bác sĩ cũng có thể đề xuất cho người bệnh thực hiện xét nghiệm máu và nước tiểu. Những phương pháp này giúp kiểm tra tình trạng của các yếu tố nội tiết như hormone, vitamin cùng với những bệnh lý toàn thân khác có ảnh hưởng đến sức khỏe xương.

Bởi nếu có hiện tượng thiếu canxi hoặc vitamin D sẽ là nguy cơ gây loãng xương. Thông tin từ xét nghiệm máu và nước tiểu giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ loãng xương hay mất xương, từ đó đề xuất liệu pháp điều trị, quản lý tùy chỉnh cho mỗi bệnh nhân.

Bởi vậy, khi thực hiện đầy đủ quy trình tầm soát loãng xương toàn diện không chỉ giúp đánh giá tình trạng xương mà còn giúp cung cấp thông tin cần thiết cho người bệnh và bác sĩ, từ đó cùng thảo luận về cách duy trì hoặc cải thiện sức khỏe hệ cơ - xương - khớp.

Thông qua bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về quy trình tầm soát loãng xương. Trong đó, kỹ thuật đo mật độ xương được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán, xác định mức độ loãng xương, mất xương. Dựa vào kết quả tầm soát, người bệnh có thể được hướng dẫn về chế độ ăn uống, tập thể dục và sử dụng thuốc để duy trì sức khỏe, ngăn ngừa loãng xương trong tương lai. Hãy tiếp tục đón chờ những bài viết mới về chủ đề sức khỏe của Nhà thuốc Long Châu nhé!

Xem thêm: 

• Đối tượng nào dễ bị loãng xương và cách phòng ngừa
• Cách phân biệt nhuyễn xương và loãng xương