Răng sữa là gì? Thông tin quan trọng cần biết về răng sữa

Mọc răng sữa là một trong những dấu mốc phát triển đặc biệt của trẻ. Răng sữa chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và sẽ dần được thay thế bởi răng vĩnh viễn. Tuy nhiên, nó vẫn đảm nhận nhiều vai trò quan trọng và có tác động rất lớn đến sức khỏe răng miệng. Việc hiểu rõ về răng sữa, vệ sinh và chăm sóc răng sữa đúng cách sẽ quyết định đến sức khỏe hàm răng vĩnh viễn trong tương lai.

Để giúp ba mẹ có cái nhìn cụ thể hơn về đặc điểm, quá trình mọc răng, vai trò của răng sữa và cách chăm sóc răng sữa tại nhà, hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây về răng sữa của Nhà thuốc Long Châu nhé.

Răng sữa là răng gì?

Răng sữa hay còn được gọi là răng tạm thời là tên gọi để chỉ những chiếc răng đầu tiên của trẻ. Nhiều người thường nghĩ rằng răng sữa bắt đầu hình thành sau khi trẻ chào đời, tuy nhiên trên thực tế mầm răng đã có ngay từ giai đoạn phôi thai và bắt đầu mọc khi trẻ khoảng 6 tháng tuổi. Răng sữa sẽ tồn tại trong vài năm và đóng vai trò đảm bảo chức năng ăn nhai, phát âm, thẩm mỹ. Đến một giai đoạn nhất định, chúng sẽ rụng và tại vị trí đó sẽ được thay thế bằng những chiếc răng vĩnh viễn.

Có bao nhiêu cái răng sữa?

Thông thường, một bộ răng sữa đầy đủ sẽ có tổng cộng 20 chiếc. Trong đó, mỗi cung hàm trên và dưới sẽ có 10 răng gồm răng cửa, răng nanh, răng hàm (răng cối). Mỗi hàm răng sẽ có:

• 4 răng cửa giữa;
• 4 răng cửa bên;
• 4 răng nanh;
• 4 răng hàm thứ nhất;
• 4 răng hàm thứ hai.

Đặc điểm và sơ đồ răng sữa ở trẻ em

Răng sữa là răng tạm thời nên có rất nhiều điểm khác biệt so với răng vĩnh viễn. Dưới đây là một số đặc điểm của răng sữa:

• Màu sắc: Răng sữa thường có màu trắng đục và sáng hơn răng vĩnh viễn.
• Hình dáng: Răng sữa thường có chân răng tròn, rộng, thân răng thấp. Các khe rãnh giữa các răng rộng.
• Cấu trúc: Răng sữa thường không có nhiều chân, các chân răng thường rộng. Men răng thường mỏng và yếu hơn nên dễ bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài. Tủy răng sữa chứa nhiều mạch máu, mạch bạch huyết và thần kinh.

Răng sữa rất quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về cấu tạo hàm răng. Để hiểu rõ hơn về điều này, ba mẹ có thể dựa vào sơ đồ răng sữa. Đây chính là hình ảnh minh họa vị trí của các loại răng trong khoang miệng.

Răng sữa có tác dụng gì?

Dù có tuổi thọ ngắn hơn rất nhiều so với răng vĩnh viễn nhưng răng sữa có rất nhiều tác dụng đối với quá trình phát triển đầu đời của trẻ:

• Đảm bảo chức năng ăn nhai: Từ 6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu bước vào thời kỳ ăn dặm và được làm quen với các loại thức ăn mềm. Lúc này, những chiếc răng sữa sẽ giúp trẻ ăn, nhai, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn.
• Giúp trẻ phát âm: Ngoài chức năng ăn nhai, răng sữa còn rất quan trọng khi trẻ tập nói. Nhờ có răng sữa, trẻ sẽ tạo ra âm thanh dễ dàng. Ngược lại, nếu răng sữa bị thiếu một vài vị trí, trẻ có thể gặp khó khăn khi phát âm một số âm nhất định.
• Định hướng cho răng vĩnh viễn mọc: Răng sữa đóng vai trò làm “nền móng” và định hướng cho răng vĩnh viễn mọc lên đúng vị trí. Vì thế, việc mất răng sữa sớm có thể ảnh hưởng đến cung hàm khiến răng vĩnh viễn mọc sai chỗ, mọc lệch,... Bên cạnh đó, việc thay răng sữa quá sớm hoặc quá muộn cũng đều ảnh hưởng đến quá trình mọc răng vĩnh viễn.
• Kích thích xương hàm phát triển: Chức năng cắn, xé và nghiền nát thức ăn của răng sữa sẽ góp phần kích thích giúp xương hàm và xương mặt phát triển.
• Đảm bảo tính thẩm mỹ: Răng sữa cũng ảnh hưởng đến thẩm mỹ của khuôn mặt. Một hàm răng sữa đầy đủ sẽ giúp khuôn mặt trẻ cân đối hơn.

Khi nào trẻ mọc răng sữa?

Tuổi mọc răng sữa ở trẻ

Những chiếc răng sữa này phát triển từ giai đoạn phôi thai và bắt đầu mọc khi trẻ khoảng 6 tháng tuổi. Một số trẻ có thể chiếc mọc răng sữa đầu tiên sớm hơn bình thường vào thời điểm khoảng 4 tháng tuổi hoặc chậm hơn sau 12 tháng tuổi. Việc mọc răng sữa thường hoàn thành khi trẻ 2 đến 3 tuổi.

Thứ tự mọc răng sữa

Thứ tự mọc răng sữa ở mỗi trẻ là khác nhau, tuy nhiên hầu hết răng sữa thường mọc theo thứ tự sau đây:

• Răng cửa giữa hàm dưới: Thường xuất hiện trong giai đoạn từ 6 đến 10 tháng tuổi.
• Răng cửa giữa hàm trên: Thường xuất hiện khi trẻ 8 đến 12 tháng tuổi.
• Răng cửa bên hàm trên: Thường xuất hiện khi trẻ 9 đến 13 tháng tuổi.
• Răng cửa bên hàm dưới: Thường xuất hiện khi trẻ 10 đến 16 tháng tuổi.
• Răng hàm sữa thứ nhất hàm trên: Thường xuất hiện khi trẻ 13 đến 19 tháng tuổi.
• Răng hàm sữa thứ nhất hàm dưới: Thường xuất hiện khi trẻ 14 đến 18 tháng tuổi.
• Răng nanh hàm trên: Thường xuất hiện khi trẻ 16 đến 22 tháng tuổi.
• Răng nanh hàm dưới: Thường xuất hiện khi trẻ 17 đến 23 tháng tuổi.
• Răng hàm sữa thứ hai hàm dưới: Thường xuất hiện khi trẻ 23 đến 31 tháng tuổi.
• Răng hàm sữa thứ hai hàm trên: Thường xuất hiện khi trẻ 25 đến 33 tháng tuổi.

Các dấu hiệu trẻ mọc răng sữa

Trong giai đoạn mọc răng sữa, trẻ thường xuất hiện một số dấu hiệu như:

• Chảy nhiều nước dãi hơn do dây thần kinh số 5 sẽ bị kích thích. Trong khi đó, trẻ chưa hoàn thiện kỹ năng nuốt và cấu tạo khoang miệng nông nên nước dãi sẽ chảy ra ngoài.
• Sưng nướu, đỏ nướu do sự phá hủy mô mềm xung quanh vùng nướu để răng nhô lên.
• Thích ngậm, gặm, cắn mọi đồ vật trong tay để làm giảm cảm giác ngứa ngáy, khó chịu ở nướu.
• Trẻ quấy khóc do khó chịu: Khi răng sữa đâm xuyên qua nướu sẽ khiến bé có cảm giác khó chịu, dẫn đến quấy khóc nhiều hơn. Đặc biệt mức độ khó chịu sẽ cao nhất khi mọc răng sữa đầu tiên và răng hàm.
• Ho do nước bọt tiết ra nhiều hơn trong quá trình mọc răng.
• Tiêu chảy do trẻ tiết nhiều nước bọt và thường xuyên ngậm đồ trong miệng dẫn đến nhiễm vi khuẩn.

Các bệnh ở răng sữa phổ biến

Răng sữa rất dễ bị tổn thương, nếu không chăm sóc đúng cách có thể dẫn đến nhiều bệnh lý như:

• Răng mọc lệch: Đây không phải là vấn đề quá nghiêm trọng bởi răng sữa chỉ là răng tạm thời. Răng sữa mọc lệch chủ yếu do thói quen sinh hoạt, mất răng sữa,...
• Sâu răng: Đây là tình trạng rất phổ biến hiện nay do thói quen ăn uống và chăm sóc răng miệng không đúng cách. Răng sữa bị sâu do vi khuẩn tấn công phá hủy mô răng tạo ra các lỗ sâu gây đau đớn, ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai và thẩm mỹ.
• Viêm nướu: Quá trình mọc răng sữa ở trẻ có thể dẫn đến tình trạng sưng nướu. Nếu không vệ sinh và chăm sóc đúng cách sẽ dẫn đến viêm nướu.
• Viêm tủy răng: Tình trạng này thường xảy ra do răng sữa bị sâu nghiêm trọng khiến vi khuẩn xâm nhập và tấn công vào trong tủy răng gây viêm tủy. Trẻ bị viêm tủy răng sữa sẽ xuất hiện những cơn đau từ nhẹ đến nghiêm trọng, nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Hậu quả khi mất răng sữa sớm

Hàm răng sữa thường tồn tại đến khi trẻ 6 tuổi và hoàn toàn thay thế bằng răng vĩnh viễn khi trẻ khoảng 12 tuổi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp chấn thương hoặc sâu răng tiến triển nặng sẽ dẫn đến mất răng sữa.

Tình trạng mất răng sữa trước thời điểm thay răng có thể gây ra một số hậu quả như:

• Trẻ gặp khó khăn khi ăn nhai;
• Giọng nói và khả năng phát âm bị ảnh hưởng;
• Tác động đến sự phát triển khuôn mặt;
• Răng có xu hướng mọc lệch, xiên xẹo, ảnh hưởng đến vị trí của răng vĩnh viễn trong tương lai.

Khi nào trẻ thay răng sữa?

Thay răng sữa là quá trình răng sữa bắt đầu lung lay và rụng đi để nhường chỗ cho răng vĩnh viễn mọc lên. Đây là giai đoạn quan trọng trong quá trình trưởng thành của trẻ. Những chiếc răng sữa đầu tiên thường rụng khi trẻ khoảng 5 đến 6 tuổi và hoàn thành thay răng khi trẻ khoảng 11 đến 12 tuổi. Ở một số trẻ, quá trình này có thể bắt đầu sớm hoặc muộn hơn.

Thứ tự rụng răng sẽ tương ứng với thứ tự mọc răng sữa, răng nào mọc trước sẽ rụng trước. Sau mỗi lần rụng răng sữa, răng vĩnh viễn sẽ mọc lên trong khoảng 3 tháng.

Cách chăm sóc răng sữa cho bé tại nhà

Chăm sóc răng sữa là việc rất quan trọng mà ba mẹ thường bỏ qua vì cho rằng không cần thiết. Tuy nhiên, việc chăm sóc răng không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý răng miệng. Do đó, hãy tập thói quen chăm sóc và vệ sinh răng miệng cho trẻ mỗi ngày ngay từ khi trẻ chưa mọc răng theo hướng dẫn sau đây:

• Với trẻ chưa mọc răng: Dùng khăn sạch hoặc gạc rơ lưỡi để loại bỏ các vi khuẩn có hại trên nướu và khoang miệng.
• Với trẻ đã mọc răng: Vệ sinh răng miệng hàng ngày bằng bàn chải đánh răng mềm và kem đánh răng phù hợp cho trẻ theo độ tuổi.

Trong những giai đoạn trẻ mọc răng, ba mẹ có thể cho trẻ sử dụng ti giả, gặm nướu để giảm bớt sự khó chịu. Đồng thời nên vệ sinh sạch sẽ đồ chơi, đồ gặm nướu để tránh nhiễm khuẩn.

Trên đây là tổng hợp những thông tin hữu ích về răng sữa. Hy vọng bài viết sẽ giúp ba mẹ có thêm kiến thức về cấu trúc, vị trí, thứ tự mọc răng sữa. Đồng thời giúp ba mẹ nắm vững cách chăm sóc và vệ sinh răng sữa đúng cách để trẻ có hàm răng khỏe đẹp.