Rát lưỡi: Nguyên nhân và cách xử lý

Nhiều người bị nhiệt miệng thường có cảm giác rát lưỡi kèm theo. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra tình trạng rát lưỡi không chỉ có nhiệt miệng. Những thông tin tiếp theo đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các nguyên nhân phổ biến của tình trạng rát lưỡi cùng cách xử lý khi bị rát lưỡi.

Rát lưỡi là gì?

Rát lưỡi là tình trạng cảm giác nóng rát hoặc ngứa ran trên lưỡi gây khó chịu mặc dù không có dấu hiệu kích ứng hoặc tổn thương rõ ràng trên các vùng bị ảnh hưởng. Rát lưỡi có thể gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác của miệng, chẳng hạn như nướu, môi và vòm miệng.

Dưới đây là một số triệu chứng người bị rát lưỡi có thể gặp:

• Đau rát lưỡi kéo dài.
• Tê hoặc mất cảm giác ở lưỡi.
• Đỏ hoặc cảm giác nóng ở lưỡi, có biểu hiện bị viêm.
• Thay đổi vị giác hoặc cảm giác như có sự hiện diện của vị kim loại trong miệng.

Những triệu chứng này có thể khác nhau về mức độ và diễn biến trầm trọng hơn trong ngày, khiến việc ăn uống, nói chuyện trở nên khó chịu và khó khăn.

Nguyên nhân gây rát lưỡi

Nguyên nhân chính xác gây rát lưỡi hiện vẫn chưa được xác định rõ, có thể là do sự kết hợp của nhiều yếu tố. Cụ thể:

• Tình trạng nhiệt miệng, mụn nước xuất hiện ở lưỡi sẽ khiến lưỡi đau rát, gây cản trở đến việc ăn uống.
• Thay đổi nội tiết tố, đặc biệt ở phụ nữ mãn kinh.
• Thiếu hụt dinh dưỡng, chẳng hạn như thiếu vitamin B12, kẽm hoặc sắt.
• Thói quen chăm sóc răng miệng, chẳng hạn như cạo lưỡi quá nhiều hoặc sử dụng một số sản phẩm chăm sóc răng miệng không phù hợp. Một số trường hợp trồng răng giả không vừa cũng có thể gây rát lưỡi, khó chịu.
• Phản ứng dị ứng hoặc nhạy cảm với thực phẩm, đồ uống hoặc sản phẩm vệ sinh răng miệng.
• Các yếu tố tâm lý, chẳng hạn như căng thẳng, lo lắng hoặc trầm cảm.
• Hội chứng rát miệng gây đau rát đầu lưỡi hoặc vòm miệng, chủ yếu gặp ở phụ nữ mãn kinh, người trên 60 tuổi.
• Tổn thương thần kinh hoặc rối loạn chức năng.

Ngoài những nguyên nhân kể trên, các vấn đề như viêm lưỡi, lưỡi bản đồ,... cũng có thể gây ra triệu chứng đau rát lưỡi kèm theo biểu hiện lưỡi sưng tấy, thay đổi màu sắc,...

Nguyên nhân gây ra tình trạng rát lưỡi có lành tính nhưng cũng có nguyên nhân gây rát lưỡi khác lại báo hiệu cho chúng ta biết các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nghiêm trọng hơn. Điều cần thiết là bạn phải đi khám bác sĩ chuyên khoa để đánh giá và chẩn đoán toàn diện, đặc biệt nếu các triệu chứng vẫn tồn tại hoặc xấu đi theo thời gian.

Bị rát lưỡi khi nào nên đi khám bác sĩ?

Lưỡi tham gia vào rất nhiều hoạt động hàng ngày, từ ăn, nói, đến tiêu hóa thức ăn,... Do đó, khi bị đau rát lưỡi chắc chắn bạn sẽ vô cùng khó chịu, sinh hoạt lẫn giao tiếp đều bị cản trở. Nếu không muốn tình trạng rát lưỡi cứ kéo dài thì bạn cần biết khi nào nên đi khám bác sĩ.

Khi cơn đau rát lưỡi ngày càng tiến triển hoặc không có dấu hiệu thuyên giảm trong vài tuần, bạn nên đi khám tại các cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ đánh giá toàn diện xem liệu triệu chứng này có phải dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nào đó hay không.

Khi xuất hiện triệu chứng bất thường ở lưỡi, bạn tuyệt đối không nên chủ quan với bất kỳ thay đổi nào vì đây có thể là dấu hiệu giúp phát hiện sớm của căn bệnh nguy hiểm nào đó. Bạn cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh trường hợp xảy ra biến chứng khó lường.

Bác sĩ khi thăm khám sẽ đặt ra một số câu hỏi ban đầu, trường hợp nghi ngờ triệu chứng rát lưỡi có liên quan đến việc chăm sóc răng miệng thì sẽ hướng dẫn bạn cách xử lý, có thể kê toa thuốc giảm đau và nước súc miệng chuyên dụng. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm xét nghiệm máu để kiểm tra xem có xuất phát từ nguyên nhân thiếu máu hoặc thiếu dinh dưỡng gây ra rát lưỡi hay không.

Ngoài ra, nếu bác sĩ nghi ngờ có tế bào bất thường phát triển, cảnh báo ung thư hoặc tiền ung thư thì sẽ chỉ định tiến hành làm sinh thiết để xác định chính xác.

Nên làm gì khi bị rát lưỡi?

Cảm giác nóng rát trên lưỡi có thể khiến bạn khó chịu, chỉ muốn nhanh chóng tìm ra giải pháp để cải thiện tình trạng này. Dưới đây là một số biện pháp giúp làm giảm triệu chứng, thúc đẩy lưỡi nhanh chóng phục hồi mà bạn có thể tham khảo áp dụng:

Vệ sinh răng miệng

Duy trì thói quen vệ sinh răng miệng tốt, đúng cách là điều cần thiết để giảm kích ứng lưỡi và ngăn ngừa sự khó chịu gia tăng. Hãy nhớ đánh răng hai lần một ngày, dùng chỉ nha khoa sau bữa ăn và súc miệng thường xuyên để ngăn chặn vi khuẩn tích tụ, đồng thời giảm thiểu nguy cơ mắc các vấn đề về răng miệng có thể làm trầm trọng thêm cơn đau rát lưỡi.

Nước súc miệng bằng baking soda

Để giảm đau và sưng do rát lưỡi, bạn có thể thử súc miệng bằng hỗn hợp nước ấm và baking soda. Hòa tan một muỗng cà phê baking soda trong nửa cốc nước ấm và súc miệng bằng dung dịch này để giảm bớt sự khó chịu và thúc đẩy quá trình chữa lành.

Súc miệng bằng nước muối

Súc miệng bằng nước muối là một phương pháp đã được thử nghiệm qua thời gian để làm dịu cơn đau miệng và giảm viêm. Hòa tan một thìa cà phê muối vào một cốc nước ấm và súc miệng nhiều lần trong ngày để giúp giảm bớt sự khó chịu và ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn.

Biện pháp tự nhiên

Mật ong và dầu dừa đều có đặc tính kháng khuẩn có thể hỗ trợ chữa lành vết đau rát lưỡi. Thoa mật ong trực tiếp lên vùng bị ảnh hưởng hoặc uống một tách trà ấm với mật ong để giảm đau. Tương tự, dầu dừa có thể được bôi tại chỗ hoặc súc quanh miệng để thúc đẩy quá trình lành vết thương và giảm bớt sự khó chịu.

Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý

Khi đang gặp tình trạng rát lưỡi, bạn nên chọn những thực phẩm mềm, nhạt như cháo, súp, món hầm để giảm thiểu kích ứng. Tránh thực phẩm cay và có tính axit, vì chúng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng và kéo dài sự khó chịu.

Đi khám bác sĩ

Nếu tình trạng bỏng rát lưỡi của bạn vẫn tồn tại hoặc trầm trọng hơn, bạn nên đi khám để được điều trị phù hợp. Tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau hoặc nước súc miệng chuyên dụng để giải quyết vấn đề và ngăn ngừa tái phát.

Những biện pháp trên đây nếu thực hiện thường xuyên, đúng cách có thể giúp bạn giảm đau và thúc đẩy quá trình lành vết thương tại nhà. Nếu không xử lý ngay khi tình trạng rát lưỡi vừa xuất hiện, bạn không những phải chịu đựng cơn đau rát kéo dài mà còn bị chúng gây cản trở cuộc sống và giao tiếp.