Tại sao bạn lại bị viêm lưỡi? Cách điều trị và phòng ngừa

Viêm lưỡi là gì?

Lưỡi là một cơ quan trong khoang miệng, cần thiết cho bạn thực hiện chức năng nhai, nuốt và nói. Lưỡi được chia thành hai phần: Phần miệng phía trước và phần hầu ở phía sau. Bề mặt trên của lưỡi gọi là mặt lưng và được chia thành hai phần đối xứng bởi rãnh giữa.

Vận động của lưỡi được điều khiển bởi dây thần kinh hạ thiệt trong khi cảm giác và vị giác lưỡi được phân bố: Dây thần kinh mặt phân bố vị giác và dây thần kinh V phân bố cảm giác cho 2/3 trước lưỡi; 1/3 sau lưỡi do dây thần IX phân bố cả cảm giác và vị giác.

Chức năng của lưỡi bao gồm:

• Vị giác: Lưỡi có chức năng cảm nhận nhiều vị giác khác như như ngọt, đắng, mặn, chua, cay.
• Nghiền thức ăn: Lưỡi giúp nghiền thức ăn trên vòm miệng cứng trước khi bạn nuốt xuống.
• Phát âm: Các cơ bên trong lưỡi giúp tạo điều kiện cho bạn nói chuyện.

Những người bị viêm lưỡi thường có lưỡi trông mịn và bóng. Viêm lưỡi có thể xuất hiện đột ngột (viêm lưỡi cấp tính) hoặc có thể tiến triển theo thời gian (viêm lưỡi mạn tính).

Có nhiều dạng viêm lưỡi khác nhau gồm:

• Viêm teo lưỡi: Còn được gọi là viêm lưỡi Hunter, viêm teo lưỡi xảy ra khi bạn mất nhiều nhú lưỡi (chứa nụ vị giác). Nếu bạn có tình trạng này, lưỡi bạn thường trông bóng và mịn.
• Viêm lưỡi giữa hình trám: Đặc trưng bởi lưỡi màu đỏ, nhẵn, phẳng hoặc nhô cao, thường tập trung ở phần giữa hoặc gốc lưỡi. Đa số tình trạng viêm lưỡi này là do nhiễm nấm gây ra.
• Lưỡi bản đồ: Đôi khi còn được gọi là viêm lưỡi di trú lành tính. Lưỡi bản đồ gây ra các mảng mất nhú lưỡi và hình thành tổn thương màu đỏ nhẵn giống như bản đồ. Dù đây là viêm nhưng tình trạng này hoàn toàn lành tính.
• Hội chứng rát lưỡi: Tình trạng này chủ yếu ảnh hưởng ở đầu lưỡi và vòm miệng của bạn. Hội chứng rát lưỡi có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là trong thời kỳ mãn kinh.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Viêm lưỡi

Tùy thuộc vào nguyên nhân mà gây ra những triệu chứng viêm lưỡi khác nhau. Các triệu chứng có thể xuất hiện đột ngột hoặc tiến triển trong một thời gian dài. Các triệu chứng thường gặp của viêm lưỡi gồm:

• Lưỡi mịn, bóng;
• Lưỡi đau, mềm;
• Lưỡi sưng tấy;
• Lưỡi đỏ;
• Lưỡi nóng rát hoặc ngứa;
• Thay đổi màu sắc lưỡi;
• Khó khăn khi nói, ăn và nuốt.

Tùy loại viêm lưỡi khác nhau mà biểu hiện triệu chứng sẽ khác nhau:

• Viêm teo lưỡi: Lưỡi đỏ, thiếu nhú lưỡi, bề ngoài mịn, sáng bóng và khô ráo, lưỡi teo.
• Viêm lưỡi giữa hình trám: Tăng sừng hình thoi ở trung tâm lưỡi có dạng mảng đỏ và đau khi sờ vào.
• Lưỡi bản đồ: Vùng lưỡi nhẵn mất nhú có thể có viền trắng xung quanh; vị trí thay đổi liên tục theo thời gian; tăng nhạy cảm khi chạm vào hoặc khi ăn thức ăn cụ thể.
• Lưỡi dâu: Xuất hiện vết đỏ ở mặt sau lưỡi, nhú dạng nấm phì đại dai dẳng.

Tác động của bệnh Viêm lưỡi đối với sức khỏe

Tác động chủ yếu của bệnh viêm lưỡi chủ yếu là tác động đến tâm lý của người bệnh do tự ti về hình dạng lưỡi của mình. Việc trấn an người mắc bệnh là một thách thức với bác sĩ do đó có thể phải cần đến sự hỗ trợ từ bác sĩ tâm lý.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có tình trạng viêm lưỡi kéo dài mà không tự biến mất sau một thời gian, bạn nên đi khám để được điều trị sớm. Nếu lưỡi của bạn bị sưng tấy nghiêm trọng gây chặn đường thở hoặc khiến bạn khó khăn khi nói, hãy đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh Viêm lưỡi

Có nhiều nguyên nhân có thể gây viêm lưỡi gồm:

Thiếu máu

• Thiếu máu thiếu sắt;
• Thiếu máu ác tính.

Thiếu vitamin B

• Vitamin B1;
• Vitamin B2;
• Vitamin B3;
• Vitamin B6;
• Vitamin B9;
• Vitamin B12.

Nhiễm trùng

• Virus: Virus herpes như viêm lưỡi sau herpes;
• Vi khuẩn: Hiếm gặp nếu bạn có hệ miễn dịch bình thường;
• Nấm: Phổ biến nhất là do Candida;
• Ký sinh trùng: Sốt rét, xoắn khuẩn.

Thuốc

• Thuốc ức chế men chuyển ACEi;
• Albuterol;
• Thuốc tránh thai đường uống;
• Thuốc kháng khuẩn organosulfur như sulphanilamide, sulphathiazole.

Khác

• Tình trạng tâm lý như rối loạn lo âu;
• Tiếp xúc với các chất kích thích như rượu, thức ăn cay và thuốc lá;
• Bỏng, chấn thương răng mạn tính;
• Lưỡi bản đồ, lưỡi nứt;
• Hội chứng Down;
• Bệnh vẩy nến và các bệnh lý tự miễn khác;
• Hội chứng rát miệng.