RFA là gì? Khi nào cần thực hiện kỹ thuật đốt sóng cao tần?

Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của y học can thiệp, phương pháp RFA (Radiofrequency Ablation) ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán và điều trị nhiều bệnh lý. Thay vì phải trải qua những ca phẫu thuật lớn, người bệnh nay có thể được điều trị hiệu quả bằng kỹ thuật đốt sóng cao tần, vừa an toàn, vừa ít đau, lại rút ngắn thời gian hồi phục. Nhưng cụ thể RFA là gì, cơ chế hoạt động ra sao và được sử dụng trong những trường hợp nào?

RFA là gì?

RFA (Radiofrequency Ablation) hay còn gọi là đốt sóng cao tần, là phương pháp điều trị hiện đại sử dụng năng lượng sóng radio để phá hủy các mô bất thường trong cơ thể, thường được áp dụng cho các bệnh lý như u gan, u tuyến giáp, rối loạn nhịp tim hoặc một số loại ung thư giai đoạn sớm.

Khi thực hiện thủ thuật, bác sĩ sẽ đưa một kim mảnh có gắn điện cực vào vị trí mô bệnh dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc chụp cắt lớp CT để đảm bảo độ chính xác. Thiết bị RFA sau đó phát ra sóng radio tần số cao, khiến các ion trong tế bào dao động nhanh và tạo ra nhiệt độ từ 60 - 100°C. Nhiệt lượng này đủ mạnh để làm hoại tử và tiêu diệt các tế bào bệnh lý, trong khi vùng mô lành xung quanh hầu như không bị ảnh hưởng nhờ khả năng kiểm soát nhiệt độ chính xác của thiết bị.

Sau thủ thuật, các mô đã bị hoại tử sẽ dần được cơ thể hấp thu hoặc thay thế bằng mô sẹo, giúp thu nhỏ hoặc loại bỏ hoàn toàn khối u. Quá trình này diễn ra tự nhiên trong vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào kích thước và vị trí tổn thương. Nhờ cơ chế tác động có chọn lọc và ít xâm lấn, RFA mang lại hiệu quả cao, giảm đau và rút ngắn thời gian hồi phục, trở thành lựa chọn thay thế an toàn cho nhiều ca phẫu thuật truyền thống.

Ứng dụng của RFA trong điều trị bệnh

Hiện nay, RFA được xem là một trong những bước tiến nổi bật của y học hiện đại, mang lại hiệu quả cao trong nhiều lĩnh vực:

• Điều trị ung thư gan: RFA là lựa chọn hàng đầu cho bệnh nhân có khối u gan nhỏ (dưới 3cm), không thể hoặc chưa cần phẫu thuật cắt gan.
• U tuyến giáp lành tính: Giúp giảm kích thước u, cải thiện thẩm mỹ và tránh sẹo mổ ở vùng cổ.
• Điều trị đau mạn tính: RFA được dùng để làm gián đoạn dẫn truyền tín hiệu đau ở các dây thần kinh, đặc biệt trong đau lưng, đau khớp hoặc đau sau phẫu thuật.
• Rối loạn nhịp tim: Phương pháp đốt điện bằng sóng cao tần giúp loại bỏ các ổ phát xung điện bất thường gây loạn nhịp.

Nhờ khả năng định vị chính xác và kiểm soát năng lượng hiệu quả, RFA giúp giảm đáng kể biến chứng và rút ngắn thời gian nằm viện, nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

Quy trình thực hiện RFA

Trước khi tiến hành, người bệnh sẽ được thăm khám, chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm để xác định vị trí, kích thước tổn thương cũng như đánh giá toàn trạng. Thủ thuật thường được thực hiện dưới gây tê hoặc gây mê nhẹ.

• Bước 1: Đưa kim RFA vào mô đích: Dưới hướng dẫn hình ảnh học như siêu âm hoặc chụp CT, bác sĩ đưa kim vào chính xác vị trí cần đốt.
• Bước 2: Truyền sóng radio: Năng lượng cao tần được truyền qua kim, làm nóng vùng mô bệnh.
• Bước 3: Kết thúc thủ thuật: Sau khi đạt đủ thời gian và nhiệt độ, kim được rút ra; vị trí chọc kim được sát khuẩn và băng kín.

Toàn bộ quá trình chỉ kéo dài từ 30 đến 90 phút tùy vị trí và quy mô tổn thương, người bệnh có thể xuất viện sau 1 - 2 ngày nếu sức khỏe ổn định.

Ưu điểm và hạn chế của RFA

Kỹ thuật RFA mang đến nhiều lợi thế vượt trội so với phẫu thuật truyền thống, đặc biệt trong điều trị các khối u gan, tuyến giáp hay rối loạn nhịp tim. Trước hết, đây là phương pháp xâm lấn tối thiểu, tức là bác sĩ chỉ cần chọc kim nhỏ vào vị trí tổn thương dưới hướng dẫn siêu âm hoặc CT, không cần mổ mở. Nhờ vậy, người bệnh ít đau hơn, nguy cơ nhiễm trùng thấp, và thời gian hồi phục nhanh, thường có thể xuất viện sau 1 - 2 ngày.

Một điểm mạnh khác là RFA có thể lặp lại nhiều lần nếu khối u tái phát, giúp kiểm soát bệnh lâu dài mà không ảnh hưởng nhiều đến mô lành xung quanh. Đối với bệnh nhân ung thư gan, RFA còn giúp bảo tồn phần gan còn lại, phù hợp với những người không đủ điều kiện phẫu thuật. Trong điều trị rối loạn nhịp tim, RFA giúp “đốt” vùng mô tim bất thường, giúp ổn định nhịp và giảm nguy cơ biến chứng tim mạch nghiêm trọng.

Tuy nhiên, RFA không phải lựa chọn tối ưu cho mọi trường hợp. Phương pháp này hiệu quả nhất khi khối u nhỏ hơn 3 - 5 cm và nằm ở vị trí thuận lợi, cách xa các mạch máu lớn hoặc cơ quan nhạy cảm như ống mật chủ, ruột hay phổi. Nếu khối u quá lớn hoặc lan rộng, việc đốt sóng có thể không tiêu diệt được hoàn toàn mô bệnh. Ngoài ra, người bệnh vẫn có thể gặp rủi ro như chảy máu, nhiễm trùng nhẹ hoặc tổn thương mô lân cận nếu thao tác không chính xác.

Do đó, để đảm bảo hiệu quả và an toàn, RFA cần được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa và thực hiện tại các bệnh viện có trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ được đào tạo bài bản. Việc đánh giá cẩn thận trước khi tiến hành giúp người bệnh tận dụng tối đa lợi ích của kỹ thuật này, đồng thời hạn chế các biến chứng không mong muốn.

Tóm lại, RFA là gì - đó là kỹ thuật đốt sóng cao tần hiện đại, mang lại nhiều lợi ích trong điều trị các bệnh lý u và đau mạn tính. Việc hiểu rõ nguyên lý, quy trình và giới hạn của phương pháp giúp người bệnh chủ động hơn trong lựa chọn điều trị, đồng thời phối hợp tốt với bác sĩ để đạt kết quả tối ưu. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ y học, RFA hứa hẹn sẽ ngày càng được ứng dụng rộng rãi, đem lại cơ hội hồi phục và chất lượng sống tốt hơn cho người bệnh.