Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là gì? Những thông tin cần biết

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là tình trạng hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, gây ra các triệu chứng như đầy hơi, táo bón, tiêu chảy hoặc nôn trớ. Đây là vấn đề thường gặp ở trẻ nhỏ do hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện, chế độ ăn uống chưa phù hợp hoặc ảnh hưởng từ vi khuẩn, virus. Nếu không được xử lý kịp thời, rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu dinh dưỡng và sự phát triển của trẻ. Cùng tìm hiểu về vấn đề này qua bài viết dưới đây.

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là gì?

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là tình trạng chức năng tiêu hóa bị rối loạn, dẫn đến khó khăn trong việc hấp thu và chuyển hóa các chất dinh dưỡng. Trẻ mắc phải tình trạng này thường có biểu hiện như đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón. Đây là vấn đề phổ biến do hệ tiêu hóa của trẻ còn non yếu, dễ bị tác động bởi chế độ ăn uống, môi trường sống và các tác nhân gây bệnh.

Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ em

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, ảnh hưởng đến chức năng đường ruột và quá trình hấp thu dinh dưỡng. Dưới đây là một số yếu tố phổ biến gây ra tình trạng này:

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện và sức đề kháng yếu

Trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn từ 0 – 6 tuổi, có hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ. Lượng vi khuẩn có lợi trong đường ruột còn hạn chế, khiến cơ thể chưa hình thành được hàng rào bảo vệ vững chắc trước các tác nhân gây bệnh. Khi gặp vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng tấn công, trẻ dễ bị rối loạn tiêu hóa với các biểu hiện như tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi hoặc táo bón.

Chế độ dinh dưỡng không hợp lý

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tiêu hóa của trẻ. Việc tiêu thụ thực phẩm khó tiêu, giàu chất béo, đường hoặc thiếu chất xơ có thể làm tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa. Đặc biệt, ở trẻ sơ sinh và trẻ bú mẹ, chế độ ăn của mẹ cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa của bé. Nếu mẹ ăn thực phẩm gây kích thích hệ tiêu hóa như đồ cay nóng, thực phẩm gây dị ứng hoặc chứa chất bảo quản, trẻ có thể bị tiêu chảy, đau bụng hoặc đầy hơi.

Nhiễm khuẩn đường ruột do thực phẩm không an toàn

Hệ tiêu hóa của trẻ rất nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng khi ăn phải thực phẩm ôi thiu, không đảm bảo vệ sinh hoặc chế biến, bảo quản không đúng cách. Vi khuẩn như Salmonella, E. coli, hay virus gây viêm dạ dày ruột có thể tấn công, gây ngộ độc thực phẩm và dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng.

Thói quen vệ sinh chưa đúng cách

Trẻ nhỏ thường xuyên tiếp xúc với đất, cát, đồ chơi hoặc vật dụng không sạch sẽ. Nếu không rửa tay trước khi ăn, trẻ có thể đưa vi khuẩn vào đường tiêu hóa, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột. Bên cạnh đó, việc không vệ sinh bình sữa, dụng cụ ăn uống hoặc ăn thức ăn chưa được nấu chín cũng có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa.

Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh

Việc sử dụng kháng sinh trong thời gian dài có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn làm giảm số lượng lợi khuẩn cần thiết cho quá trình tiêu hóa. Điều này có thể dẫn đến tiêu chảy do loạn khuẩn ruột, làm suy yếu hệ tiêu hóa và ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dưỡng chất của trẻ.

Ảnh hưởng từ yếu tố tâm lý

Tâm lý căng thẳng, lo lắng hoặc thay đổi môi trường sống cũng có thể tác động đến hệ tiêu hóa của trẻ. Những áp lực về mặt cảm xúc có thể kích thích hệ thần kinh ruột, gây co thắt đường ruột và làm trẻ dễ bị đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.

Dấu hiệu trẻ bị rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

• Táo bón: Trẻ gặp khó khăn khi đi vệ sinh, đi phân khô cứng, ít hơn 3 lần/tuần. Táo bón kéo dài có thể khiến trẻ đau bụng, chán ăn và sợ đi vệ sinh.
• Nôn trớ: Thường xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc đi kèm dấu hiệu bất thường khác, có thể liên quan đến bệnh lý đường tiêu hóa.
• Đi ngoài phân sống: Phân có lợn cợn thức ăn chưa tiêu hóa hết, đôi khi có lẫn chất nhầy. Đây là dấu hiệu mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu dinh dưỡng.
• Đau bụng: Trẻ có thể bị đau âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn, thường xuất hiện ở vùng bụng dưới. Cơn đau có thể đi kèm với tiêu chảy hoặc táo bón.
• Đầy hơi, chướng bụng: Trẻ có biểu hiện bụng căng, sờ vào thấy cứng, có thể kèm theo biếng ăn, khó chịu. Nguyên nhân thường do rối loạn tiêu hóa tinh bột hoặc lên men vi sinh đường ruột.
• Triệu chứng khác: Một số trẻ có thể gặp tình trạng ợ chua, đắng miệng, hôi miệng, buồn nôn, ói mửa.

Cách phòng tránh rối loạn tiêu hóa ở trẻ

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ em không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và hấp thu dinh dưỡng. Để bảo vệ hệ tiêu hóa của bé, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Đảm bảo khẩu phần ăn cân đối, đủ chất đạm, chất xơ, vitamin và khoáng chất.
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, nhiều đường, muối để tránh gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
• Tăng cường thực phẩm lên men tự nhiên như sữa chua để hỗ trợ lợi khuẩn đường ruột.
• Hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để ngăn ngừa nhiễm khuẩn.
• Đảm bảo vệ sinh khi chế biến thực phẩm, rửa sạch rau củ và sử dụng nước sạch.
• Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần để hạn chế nguy cơ nhiễm ký sinh trùng gây rối loạn tiêu hóa.
• Khuyến khích trẻ chơi ngoài trời, tập thể dục để tăng cường sức đề kháng và duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung men vi sinh giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
• Nếu trẻ có biểu hiện rối loạn tiêu hóa kéo dài, cha mẹ nên đưa bé đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là một vấn đề phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả nếu được chăm sóc đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng tránh sẽ giúp cha mẹ bảo vệ hệ tiêu hóa non nớt của trẻ, hỗ trợ bé phát triển khỏe mạnh. Nếu trẻ có các triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng, cần đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.