Sử dụng thuốc điều trị tăng động, nên hay không nên?

Tác dụng của thuốc điều trị tăng động là gì và sử dụng thuốc có rủi ro không là điều mà nhiều gia đình có con trẻ mắc bệnh quan tâm. Bài viết cung cấp cái nhìn sâu sắc về hiệu quả, tác động của những loại thuốc điều trị tăng động phổ biến hiện nay.

Tác dụng của thuốc điều trị tăng động

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một rối loạn phát triển thần kinh rất phổ biến, đặc biệt ở trẻ em. Trẻ em mắc chứng rối loạn này có thể hiếu động hơn bình thường và gặp vấn đề với các hành vi bốc đồng. Chúng cũng có thể thấy khó chú ý khi làm theo hướng dẫn và hoàn thành nhiệm vụ.

Trẻ em mắc chứng tăng động giảm chú ý có thể được điều trị bằng thuốc, liệu pháp tâm lý hoặc kết hợp cả hai phương pháp này để giúp giảm bớt triệu chứng và tác động của chúng đến cuộc sống hàng ngày.

Thuốc điều trị tăng động có tác dụng theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc sử dụng. Nhưng tất cả các loại thuốc ADHD đều có tác dụng làm tăng mức độ các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine hay norepinephrine trong não của người bệnh. Việc tăng lượng các chất dẫn truyền thần kinh này giúp cải thiện các triệu chứng của ADHD, bao gồm:

• Tăng khả năng tập trung;
• Giảm tình trạng tăng động;
• Kiểm soát hành vi bốc đồng;
• Quản lý rối loạn chức năng điều hành.

Thuốc điều trị tăng động ảnh hưởng đến mỗi người theo cách khác nhau tức là thuốc có hiệu quả với người này có thể không hiệu quả với người khác. Nếu quyết định thử dùng thuốc, có thể mất một thời gian để tìm ra loại thuốc và liều lượng phù hợp với người bệnh. Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc ADHD khác nhau với liều lượng khác nhau để tìm ra loại thuốc kiểm soát triệu chứng của người bệnh tốt nhất và loại thuốc có ít tác dụng phụ nhất.

Một số loại thuốc điều trị tăng động phổ biến hiện nay

Thuốc điều trị tăng động có thể là nền tảng của phương pháp điều trị ADHD và chúng có hiệu quả tốt với nhiều người. Tuy nhiên, mọi người nên biết rằng những loại thuốc này sẽ không giúp chữa khỏi ADHD mà chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng của căn bệnh này. Dưới đây là một số loại thuốc điều trị tăng động phổ biến hiện nay:

Methylphenidate

Methylphenidate là loại thuốc phổ biến nhất trong việc điều trị ADHD. Thuốc thuộc nhóm chất kích thích, giúp tăng cường hoạt động của não, đặc biệt ở những vùng liên quan đến việc kiểm soát sự chú ý và hành vi. Thuốc được chỉ định cho người lớn, thanh thiếu niên và trẻ em trên 5 tuổi mắc ADHD. Methylphenidate có thể được sử dụng dưới dạng viên nén giải phóng tức thì, với liều nhỏ dùng 2 - 3 lần mỗi ngày, hoặc viên nén giải phóng kéo dài, uống một lần vào buổi sáng.

Atomoxetine

Thuốc điều trị tăng động giảm chú ý Atomoxetine không thuộc nhóm chất kích thích thần kinh trung ương, vì vậy cơ chế hoạt động của nó khác biệt so với các loại thuốc đã đề cập. Atomoxetine giúp tăng cường sản xuất noradrenaline trong não, từ đó cải thiện sự tỉnh táo, tăng cường khả năng tập trung và kiểm soát hành vi cho người mắc ADHD.

Thuốc Atomoxetine thường được chỉ định sử dụng qua đường uống, ở dạng viên nang với lớp vỏ được làm từ gelatin. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, thuốc cũng có thể được sử dụng ở dạng lỏng với liều lượng phù hợp.

Dexamfetamine

Dexamfetamine là loại thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương, thường được chỉ định trong quá trình điều trị tăng động giảm chú ý cho trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Chức năng chính của thuốc là giúp bệnh nhân cải thiện khả năng tập trung và kiểm soát hiệu quả các hành vi tăng động và mất kiểm soát.

Dexamfetamine thường được khuyến nghị sử dụng qua đường uống, với liều lượng tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Đối với các trường hợp sử dụng thuốc ở dạng lỏng, cần phải đo liều chính xác bằng muỗng đo đặc biệt để đảm bảo an toàn trong quá trình điều trị.

Guanfacine

Guanfacine thường được chỉ định để điều trị tăng huyết áp và có tác dụng tích cực trong việc cải thiện tình trạng cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim, đột quỵ, hoặc những người gặp vấn đề về chức năng thận. Ngoài ra, thuốc này cũng được xem xét để sử dụng an toàn và hiệu quả cho những đối tượng mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý.

Guanfacine hoạt động bằng cách tác động lên não, giúp giảm bớt tín hiệu thần kinh từ não tới tim và mạch máu. Nhờ vào cơ chế này, các mạch máu sẽ giãn ra, cải thiện lưu thông máu, hỗ trợ cân bằng nhịp tim và giảm thiểu sự bốc đồng cũng như các hành vi tăng động, mất kiểm soát.

Những rủi ro khi sử dụng thuốc điều trị tăng động

Khi sử dụng thuốc điều trị tăng động, những tác động do tác dụng phụ của thuốc gây ra chắc chắn sẽ xảy ra với mức độ khác nhau ở mỗi người. Hầu hết người bệnh mới sử dụng thuốc thường gặp phải các kích thích nhẹ như mất cảm giác thèm ăn, sụt cân hoặc gặp các vấn đề về giấc ngủ. Tuy nhiên các tác dụng phụ này sẽ dần tốt lên khi cơ thể đã dần thích nghi với thuốc. Các tác dụng phụ khác mà bạn có thể gặp phải khi dùng thuốc kích thích bao gồm:

• Tăng nhịp tim và huyết áp;
• Đau bụng;
• Cảm thấy bồn chồn hoặc lo lắng;
• Sự cáu kỉnh hoặc thay đổi tâm trạng;
• Đau đầu;
• Chóng mặt;
• Hội chứng tics;
• Trầm cảm và lo âu;
• Chậm phát triển nhưng không ảnh hưởng nhiều đến chiều cao. 

Cuối cùng, quyết định sử dụng thuốc điều trị tăng động là một vấn đề phức tạp, cần xem xét kỹ lưỡng các khía cạnh y tế, tâm lý và xã hội. Mặc dù thuốc có thể mang lại những lợi ích rõ rệt trong việc cải thiện triệu chứng, nhưng cũng đi kèm với những tác dụng phụ tiềm ẩn. Do đó, cha mẹ nên hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia y tế để đưa ra lựa chọn tốt nhất cho trẻ khi điều trị căn bệnh này.