Phân biệt viêm xoang và viêm mũi dị ứng? Nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa

Hai thủ phạm phổ biến liên quan đến nghẹt mũi là viêm xoang và viêm mũi dị ứng. Mặc dù cả hai tình trạng này có thể gây ra triệu chứng tương tự nhau như nghẹt mũi và sổ mũi, nhưng chúng là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau.

Viêm xoang là gì?

Viêm xoang là sự viêm nhiễm của niêm mạc tại các khoang trong mũi. Đây là tình trạng gây ra sự thu hẹp đường kính các khoang, dẫn đến tắc nghẽn xoang. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây ra viêm xoang:

• Nhiễm trùng vi khuẩn: Viêm xoang thường do nhiễm trùng vi khuẩn gây ra, như liên cầu, tụ cầu và haemophilus cúm. Các vi khuẩn này có thể nhiễm trùng đường mũi hoặc lây lan từ các vị trí khác trong cơ thể đến các mô chứa đầy không khí trong xoang mũi.
• Tác động của nấm, vi khuẩn, virus: Sự tấn công của các loại nấm, vi khuẩn, hoặc virus có thể gây tổn thương niêm mạc tại các khoang xoang, dẫn đến viêm nhiễm.
• Sức đề kháng yếu: Người bệnh có sức đề kháng yếu thường dễ tạo điều kiện cho các tác nhân gây hại từ môi trường bên ngoài tấn công, khiến viêm xoang xảy ra dễ dàng hơn.
• Dị ứng: Dị ứng cơ địa, như dị ứng thức ăn, dị ứng thời tiết, hay dị ứng với lông chó mèo, có thể tác động lên niêm mạc mũi và góp phần vào việc gây ra viêm xoang.
• Vệ sinh mũi không đảm bảo: Thiếu vệ sinh mũi hoặc thói quen sinh hoạt kém tốt cho đường hô hấp có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc các chất gây viêm tấn công mạnh hơn.
• Môi trường làm việc độc hại: Các môi trường làm việc chứa nhiều bụi bẩn, các chất độc hại có thể tác động tiêu cực lên hệ thống hô hấp, làm tăng khả năng mắc viêm xoang.
• Chấn thương mũi: Cấu trúc của mũi có thể bị thay đổi do các chấn thương, và điều này có thể ảnh hưởng đến vùng xoang mũi, gây ra các vấn đề như phù nề, tụ máu, và cản trở lưu thông không khí.

Viêm mũi dị ứng là gì?

Viêm mũi dị ứng là một phản ứng miễn dịch quá mức của mũi đối với các tác nhân gây dị ứng, một bệnh có tính chất cơ địa và yếu tố di truyền.

Nguyên nhân chính gây ra viêm mũi dị ứng là cơ thể phát ra histamin khi tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng. Histamin là một chất tự nhiên được tạo ra để bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của các tác nhân từ bên ngoài, nhưng nó lại gây ra phản ứng quá mức, dẫn đến tình trạng viêm mũi dị ứng. Viêm mũi dị ứng có thể được chia thành hai loại: viêm mũi dị ứng theo mùa, thường xảy ra vào một số thời điểm cụ thể trong năm, và viêm mũi dị ứng quanh năm, khi mũi phản ứng và viêm mỗi khi tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng.

Sự giống và khác nhau giữa viêm xoang và viêm mũi dị ứng

Dựa vào những điểm giống và khác nhau, bạn có thể phân biệt được viêm xoang và viêm mũi dị ứng:

Giống nhau

Viêm mũi và viêm xoang là cả hai tình trạng liên quan đến đường hô hấp trên cơ thể và có thể gây ra nhiều triệu chứng tương tự như nghẹt mũi, sổ mũi, tắc nghẽn xoang, đau đầu, áp lực ở vùng trán và mắt, sưng mắt, và ngứa mắt.

Khác nhau

Khác nhau về triệu chứng:

• Viêm xoang: Người bị viêm xoang thường có các triệu chứng như chảy dịch mũi màu vàng xanh, có đặc quánh và tràn xuống họng, sự giảm khứu giác dẫn đến ngửi kém, đau nhức ở khu vực mặt mũi và đầu, đau tai, và đau răng ở hàm trên. Các triệu chứng khác bao gồm sốt, ho kéo dài và hơi thở có mùi hôi.
• Viêm mũi dị ứng: Người mắc viêm mũi dị ứng thường trải qua cảm giác hắt hơi không kiểm soát, dịch mũi chảy nước loãng và trong suốt, không có mùi; họ cũng có thể trải qua ngứa họng gây ra ho, ngứa mắt, mắt đỏ và chảy nước mắt, và ngứa tai. Khi bệnh viêm mũi dị ứng trở nên mãn tính, nó có thể gây loạn khứu giác, ngủ ngáy, ù tai, nhức đầu, và trong trường hợp này, có thể dễ bị nhầm lẫn với viêm xoang mũi dị ứng.

Điểm khác nhau về biến chứng:

Khác với viêm xoang, viêm mũi dị ứng là một bệnh lành tính, không đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, viêm mũi dị ứng có thể kéo dài và gây ra các biến chứng như viêm xoang mũi dị ứng, viêm xoang mãn tính và sự xuất hiện của polyp mũi – xoang. Trong khi đó, viêm xoang kéo dài có nguy cơ dẫn đến các biến chứng khác như viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm não và áp xe hậu nhãn…

Điểm khác nhau về chẩn đoán hình ảnh:

Trong việc sử dụng chụp X-quang, viêm mũi dị ứng thường không tạo ra hình ảnh rõ ràng, trong khi chụp X-quang dùng để chẩn đoán viêm xoang thường sẽ hiển thị các khoang xoang có mủ.

Chế độ ăn uống dành cho người mắc các bệnh về đường mũi

Không có chế độ ăn uống được khuyến nghị chính thức cho bệnh nhân mắc viêm xoang và viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên, một chế độ ăn hợp lý có thể giúp cho hệ thống miễn dịch của bạn duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh để ngăn ngừa các yếu tố gây viêm.

• Tránh thức ăn gây dị ứng: Không tiêu thụ thực phẩm gây dị ứng nếu bạn biết bạn có dị ứng với chúng. Các thực phẩm thường gây dị ứng bao gồm hải sản, đậu nành, đậu phụ, trứng, lúa mạch, và các loại hạt như hạt dẻ, hạt lanh...
• Kiêng thực phẩm có tiềm ẩn gây dị ứng: Nếu bạn nghi ngờ một thực phẩm cụ thể gây dị ứng, bạn nên thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng và thử loại tránh nó trong thời gian ngắn để xem liệu triệu chứng của bạn có cải thiện hay không.
• Uống đủ nước: Duy trì cơ thể được cung cấp đủ nước giúp làm mỏng niêm mạc và giảm triệu chứng nghẹt mũi.
• Tăng cường thực phẩm chống viêm: Bao gồm thực phẩm giàu chất chống viêm như hành tây, tỏi, ớt cay, nước chanh, nước cam, và các loại thực phẩm chứa chất chống oxy hóa như quả mâm xôi, quả lựu, và dâu tây.
• Thức ăn giàu Omega-3: Các nguồn omega-3 như cá hồi, cá mackerel, hạt lanh và hạt óc chó có thể giúp giảm viêm nhiễm và cải thiện sức kháng.

Các biện pháp phòng ngừa viêm xoang và viêm mũi dị ứng

Phòng ngừa bệnh viêm xoang và viêm mũi dị ứng là quá trình quan trọng để giảm nguy cơ mắc phải bệnh và tăng cường sức kháng của hệ thống miễn dịch của bạn. Dưới đây là một số cách phòng ngừa bệnh viêm xoang và viêm mũi dị ứng:

• Thực hiện vệ sinh nhà cửa thường xuyên: Luôn duy trì sạch sẽ trong nhà bằng cách hút bụi hàng ngày và giữ vệ sinh cho không gian sống của bạn.
• Hạn chế nuôi thú cưng trong nhà: Không nên nuôi thú cưng trong nhà nếu bạn có tiền sử về dị ứng.
• Đeo khẩu trang khi cần thiết: Luôn đeo khẩu trang khi bạn ra khỏi nhà, đặc biệt là trong các mùa mà bạn thường bị dị ứng.
• Quan sát vườn nhà: Nếu dị ứng của bạn liên quan đến phấn hoa, hãy quan sát xem loại hoa gì trong vườn nhà và xem xét loại bỏ chúng để giảm tiếp xúc.
• Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá, vì nó có thể kích thích triệu chứng dị ứng.
• Tiêm phòng vắc-xin cúm: Hỏi bác sĩ về việc tiêm phòng vắc-xin cúm để bảo vệ sức kháng của bạn.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Cải thiện hệ miễn dịch của bạn bằng cách duy trì chế độ ăn uống khoa học, cân bằng dinh dưỡng, và luyện tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Điều trị trước mùa dị ứng: Nếu bạn mắc dị ứng theo mùa, hỏi về liệu pháp miễn dịch trước khi mùa dị ứng bắt đầu để phòng ngừa.
• Sử dụng xịt rửa mũi thường xuyên: Xịt rửa mũi thường xuyên có thể giúp cải thiện sự thanh thải niêm mạc mũi xoang và loại bỏ các tác nhân gây dị ứng khỏi mũi xoang.

Việc phân biệt giữa viêm xoang và viêm mũi dị ứng là quan trọng để đảm bảo rằng bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị hiệu quả hơn. Điều này giúp người bệnh nhận được sự chăm sóc và quản lý phù hợp cho tình trạng sức khỏe của họ.

Xem thêm: Các cách chữa viêm xoang mũi dị ứng tại nhà