Thang điểm Gleason là gì? Những thông tin cần biết về ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những nỗi ám ảnh của nam giới. Việc xác định mức độ ác tính của ung thư là điều vô cùng cần thiết trong việc lựa chọn phương pháp điều trị và chẩn đoán tiên lượng bệnh. Thang điểm Gleason chính là "chìa khóa" giúp bác sĩ đánh giá mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Cùng tìm hiểu về thang điểm Gleason qua bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu.

Ung thư tuyến tiền liệt là gì?

Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ ở nam giới nằm dưới bàng quang và phía trước trực tràng. Tuyến tiền liệt tạo ra một số chất lỏng giúp tạo thành tinh dịch. Ung thư tuyến tiền liệt là một loại ung thư bắt đầu ở tuyến tiền liệt. Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới, sau ung thư da. 

Ung thư tuyến tiền liệt thường phát triển chậm, và nhiều nam giới không có bất kỳ triệu chứng nào trong giai đoạn đầu của bệnh. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể là:

• Khó khăn khi bắt đầu đi tiểu.
• Dòng chảy của nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
• Đi tiểu thường xuyên hơn, đặc biệt là vào ban đêm.
• Máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch.
• Đau hoặc cứng ở lưng, hông, xương chậu hoặc đùi.
• Đau khi xuất tinh.
• Khó cương dương.

Ung thư tiền liệt tuyến là một dạng ung thư có tính nguy hiểm cao. Mặc dù có xu hướng phát triển chậm, nhưng nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể lan rộng rất nhanh và gây tử vong. Đa số người mắc ung thư tiền liệt tuyến ở mức độ nhẹ có thể sống nhiều năm nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh diễn biến nặng, có thể xâm lấn vào xương và các hạch bạch huyết. Điều này gây ra các triệu chứng như đau đớn, khó tiểu và gây khó khăn trong quan hệ tình dục.

Có nhiều xét nghiệm và xét nghiệm khác nhau có thể được sử dụng để chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt, bao gồm:

• Khám trực tràng kỹ thuật số (DRE): Bác sĩ sẽ sờ tuyến tiền liệt qua trực tràng để kiểm tra các cục u.
• Xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA): Xét nghiệm máu này đo lượng PSA trong máu. PSA là một protein được sản xuất bởi tuyến tiền liệt, và mức PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.
• Sinh thiết tuyến tiền liệt: Đây là xét nghiệm duy nhất có thể chẩn đoán chắc chắn ung thư tuyến tiền liệt. Trong sinh thiết tuyến tiền liệt, một mẫu mô nhỏ được lấy từ tuyến tiền liệt và được kiểm tra dưới kính hiển vi.

Thang điểm Gleason là gì?

Thang điểm Gleason chắc hẳn vô cùng quen thuộc với các bệnh nhân bị ung thư tuyến tiền liệt. Đây là thang điểm được bác sĩ Donald Gleason tạo ra vào năm 1960 với mục đích đánh giá mức độ ác tính của ung thư tiền liệt tuyến.

Trước khi đánh giá thang điểm Gleason, bệnh nhân sẽ phải sinh thiết để lấy mẫu mô từ tuyến tiền liệt, sau đó được ohana tích dưới kính hiển vi để so sánh với mẫu mô bình thường.

Ý nghĩa điểm Gleason

Cách tính điểm Gleason

Điểm Gleason được tính bằng tổng điểm của hai mô hình mô học chiếm ưu thế nhất trong khối u, mỗi mô hình được chấm điểm từ 1 đến 5. Độ mô học thứ nhất được xác định bằng cách quan sát khu vực mà các tế bào ung thư phát triển nhiều nhất. Độ mô học thứ hai được xác định bằng quan sát khu vực mà các tế bào ung thư phát triển thứ nhì. Thang điểm Gleason được xác định bằng cách cộng hai con số này, điểm càng cao thì ung thư càng dễ lan rộng hơn. Dưới đây là một số quy ước:

• Điểm 1 và 2 mô tả các mô hình mô học lành tính hoặc gần như lành tính, không được tính vào điểm Gleason.
• Điểm 3, 4 và 5 mô tả các mô hình mô học ác tính với mức độ tăng dần.

Ý nghĩa thang điểm Gleason

• Điểm Gleason từ 2 đến 6 (ví dụ: 3 + 3 = 6) được coi là ung thư tuyến tiền liệt có mức độ ác tính thấp.
• Điểm Gleason từ 7 đến 10 (ví dụ: 4 + 3 = 7) được coi là ung thư tuyến tiền liệt có mức độ ác tính trung bình hoặc cao.

Khi trao đổi với bác sĩ về thang điểm Gleason, bệnh nhân nên hỏi rõ thêm về điểm mô học chiếm ưu thế thứ nhất và thứ nhì. Số thứ nhất là mức độ chiếm diện tích lớn nhất trong khối u. Ví dụ, nếu điểm Gleason là 3+4=7, điều này ngụ ý rằng hầu hết khối u có độ mô học là 3 và vùng có độ mô học 4 chiếm ít hơn. Hai điểm này được cộng lại để tạo ra điểm Gleason là 7. Một cách khác để biểu thị điểm Gleason này có thể là Gleason 7/10, Gleason 7 (3+4), hoặc kết hợp độ Gleason là 7. 

Một số thông tin khác để chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến

Mức PSA máu

Xét nghiệm PSA (Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt) là một xét nghiệm máu thường được sử dụng để sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt. Mức PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt, nhưng nó cũng có thể do các nguyên nhân khác, chẳng hạn như viêm tuyến tiền liệt hoặc phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Các dấu hiệu trên thăm khám trực tràng

Thăm khám trực tràng (DRE) là một xét nghiệm mà bác sĩ sẽ sờ nắn tuyến tiền liệt qua trực tràng để kiểm tra các cục u.

Các dấu hiệu trên chẩn đoán hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như siêu âm, chụp CT hoặc MRI, có thể được sử dụng để xác định vị trí, kích thước và mức độ lan rộng của ung thư tuyến tiền liệt.

Số lượng lõi có chứa ung thư

Số lượng lõi có chứa ung thư có thể giúp dự đoán khả năng di căn và tử vong do ung thư tuyến tiền liệt.

Ung thư tuyến tiền liệt là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Thang điểm Gleason đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ ác tính của ung thư tuyến tiền liệt, giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho mỗi bệnh nhân.