Thắc mắc: Cây tầm bóp có mấy loại?

Tầm bóp là loại thảo mộc xuất hiện rất nhiều nơi như dọc bên đường đi, bờ ao, trong vườn, ngoài đồng,... Trước đây, người ta ít chú ý đến cây tầm bóp, trẻ con miền quê hay hái trái tầm bóp ăn giải khát vào những ngày hè vì chúng có vị chua, thanh thanh. Hoặc người dân cũng hái chúng ăn như loại rau trong bữa cơm hàng ngày chứ chưa biết nhiều đến đặc tính chữa bệnh tuyệt vời của chúng.

Về sau, khoa học đã chứng minh được thành phần của cây tầm bóp có chứa nhiều lợi chất rất quan trọng đối với sức khỏe thì đến nay loại cây này đã được trồng nhiều hơn ở Việt Nam.

Cây tầm bóp có mấy loại?

Cây tầm bóp có nguồn gốc từ những vùng có khí hậu nhiệt đới. Cây cao trung bình khoảng 50 - 90cm, thường chia làm nhiều cành, rủ xuống mặt đất. Lá tầm bóp mọc so le, hình dáng bầu dục. Các bộ phận của tầm bóp đều được dùng làm dược liệu trong hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh lý khác nhau. Loài cây này có thể dùng tươi hoặc phơi khô dùng dần (nên được bảo quản trong hộp kín và để nơi thoáng mát).

Nhiều người thắc mắc cây tầm bóp có mấy loại? Sở dĩ có câu hỏi cây tầm bóp có mấy loại là vì thực tế có nhiều người bị nhầm lẫn cây tầm bóp với cây lu lu đực - vốn là một loại cây có chứa độc tố solanin. Ngoài ra, cây tầm bóp cũng rất dễ bị nhầm với một loại cây nữa là cây xoăn leo (còn có tên dây tầm bóp, tam phỏng).

Cây tầm bóp có mấy loại thì câu trả lời là chỉ có một loại duy nhất. các loại cây khác chỉ tương tự cây tầm bóp nhưng không mang lại đặc tính chữa bệnh như cây tầm bóp mà chúng ta đang tìm hiểu. Để phân biệt cây tầm bóp và các loại cây trông giống cây tầm bóp, bạn cần lưu ý cách phân biệt như sau:

Phân biệt cây tầm bóp và cây lu lu đực

Tương tự cây tầm bóp, lu lu đực cũng thuộc cây thân thảo, mọc quanh năm, chiều cao của cây vào khoảng 70cm. Quan sát bên ngoài bạn sẽ thấy cành và lá của lu lu đực có phủ một lớp lông mỏng, còn thân thì có những khía cạnh.

Lá lu lu đực cũng có hình bầu dục, lá có răng cưa thưa và mọc đơn lẻ. Tuy nhiên, khác với hoa tầm bóp mọc đơn độc, hoa của lu lu đực nở từ tháng 6 - 10 hàng năm và mọc theo chùm từ 3 bông trở nên. Đài hoa có 5 cánh màu trắng dài khoảng 2mm, uốn cong khi quả chín. Quả của cây lu lu đực khi chín có hình cầu, màu tím/đen (một số nơi có màu đỏ).

Phân biệt cây xoăn leo với tầm bóp

Ngoài lu lu đực, cây xoan leo cũng dễ bị lầm tưởng là cây tầm bóp. Xoăn leo cũng thuộc cây thân thảo, chiều cao khoảng 2 - 3m, có nhiều nhánh mảnh. Lá xoăn leo mọc so le, mũi nhọn, gồm loại lá nhẵn và lá lông. Lưu ý là hoa xoăn leo cũng có màu trắng trông giống hoa tầm bóp nên so với lu lu đực nhiều người dễ tưởng xoăn leo là tầm bóp hơn. Tuy nhiên, không như lu lu đực có chứa độc tố, cây xoăn leo cũng mang lại giá trị lớn trong y học.

Cây tầm bóp có lợi ích sức khỏe thế nào?

Chúng ta nhắc nhiều đến công dụng của cây tầm bóp, vậy cụ thể cây tầm bóp có tác dụng gì?

Theo kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, trong cây tầm bóp có chứa rất nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Điển hình là protein giúp duy trì và phát triển cơ thể, vận chuyển oxi cùng các chất dinh dưỡng. Bên cạnh đó, thành phần có trong tầm bóp còn phải kể đến cả cacbohydrat có khả năng giúp lượng đường chuyển hóa thành glucose, cung cấp năng lượng cho cơ thể.

Mặt khác, còn có hàng loạt dưỡng chất trong cây tầm bóp cụ thể như chất béo, chất sơ, vitamin C, lưu huỳnh, kẽm, sắt, natri, magie, canxi, clo... Trong 100g quả tầm bóp có chứa 80% là cacbohydrat, 12% là protein, còn lại là các chất khác.

Với những lượng dưỡng chất dồi dào như trên, quả thật cây tầm bóp mang lại vô số lợi ích cho sức khỏe. Y học công nhận cây tầm bóp có khả năng giúp thanh nhiệt, tiêu đờm rất hiệu quả. bên cạnh đó, người ta có thể dùng tầm bóp để hỗ trợ chữa các bệnh như cảm cúm, sốt, viêm họng, ho khan, ho có đờm, nôn ói, cùng rất nhiều những chứng bệnh thường gặp khác.

Nghiên cứu từ trường đại học Houston của Mỹ cũng cho thấy, các chất như Physagulin A-G trong tầm bóp còn có công dụng ngăn ngừa và kìm hãm sự phát triển của các tế bào ung thư (chẳng hạn như ung thư gan, ung thư phổi, ung thư cổ tử cung, ung thư vòm họng). Chưa kể, chất Physalin A-D, F, L-O còn có khả năng tăng cường và cải thiện hệ miễn dịch của cơ thể con người.

Quả tầm bóp có thể ăn trực tiếp hoặc sấy khô giúp cơ thể bổ sung vitamin C cũng như hỗ trợ quá trình điều trị các bệnh, trong đó bao gồm Scorbut - bệnh thiếu vitamin C. Tùy theo độ tuổi mà bệnh có biểu hiện khác nhau, cụ thể là chảy máu chân răng, viêm lợi, đốm xuất huyết,… ở người lớn, trong khi đó trẻ em thường gặp tình trạng chảy máu dưới da, vết thương lâu khỏi...

Các bài thuốc liên quan tới cây tầm bóp

Để chữa một số bệnh lý liên quan, bạn có thể áp dụng các bài thuốc từ cây tầm bóp sau đây:

Chữa viêm họng, ho (khan, có đờm), khàn tiếng

• Chuẩn bị 20g tầm bóp tươi hoặc 40g tầm bóp khô.
• Rửa nguyên liệu thật sạch với nước, sau đó đem nấu sắc với 500 ml nước sạch.
• Bạn chia nước tầm bóp sau khi sắc xong thành 3 cữ uống trong ngày, thực hiện liên tục trong 3 - 5 ngày để thấy hiệu quả rõ rệt.

Chữa thủy đậu, ban đỏ

• Chuẩn bị 50 - 100g tầm bóp tươi đã rửa thật sạch.
• Sắc với 300ml nước sạch để uống.
• Bạn áp dụng bài thuốc này liên tục trong 1 tuần giúp cải thiện bệnh rất nhiều. 

Chữa mụn nhọt, mụn đinh độc

• Chuẩn bị 50 - 100g tầm bóp tươi đã rửa thật sạch (có thể ngâm nước muối), để ráo nước;
• Giã nát tầm bóp, có thể cho thêm vào hạt muối để dễ uống.
• Dùng phần bã đắp trực tiếp lên vùng da bị tổn thương. 
• Nên áp dụng bài thuốc này trước khi đi ngủ để đạt hiệu quả cao nhất.

Cải thiện sức khỏe cho người bệnh ung thư gan, phổi, vòm họng

• Chuẩn bị 30 - 50g cây tầm bóp khô, 40 - 50g cây bách giải.
• Cho hết các nguyên liệu vào ấm sắc cùng 1,5 lít nước sạch.
• Đun nhỏ lửa đến khi hỗn hợp cạn 1 nửa thì dừng lại. Ngày uống 3 lần sau bữa ăn.

Những lưu ý khi chữa bệnh bằng cây tầm bóp

Mặc dù cây tầm bóp tốt cho sức khỏe song việc sử dụng cần chú ý một số điều sau đây:

• Không lạm dụng dược liệu tầm bóp, tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ/thầy thuốc về trường hợp cụ thể của mình trước khi sử dụng.
• Trường hợp xuất hiện biểu hiện lạ khi đang dùng bài thuốc từ tầm bóp, bạn cần ngưng dùng ngay lập tức.
• Phụ nữ có thai, trẻ nhỏ phải hỏi ý kiến bác sĩ nếu muốn sử dụng bài thuốc tầm bóp.
• Nên tìm hiểu xem cây tầm bóp có mấy loại trước khi sử dụng để tránh nhầm lẫn với cây lu lu đực vốn là cây có chứa độc tố.

Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cây tầm bóp có mấy loại, công dụng chữa bệnh của tầm bóp cũng như những bài thuốc giúp cải thiện triệu chứng bệnh từ loại cây này. Tuy nhiên, bài thuốc dân gian không mang lại hiệu quả tức thì, bạn cần kiên trì thực hiện một thời gian mới thấy được hiệu quả. Quan trọng là tránh nôn nóng, tránh bỏ dở giữa chừng cũng như tránh lạm dụng mới đạt được kết quả chữa bệnh mong muốn.