Thuốc kháng cholinergic là gì? Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc kháng cholinergic

Bài viết dưới đây của nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về thuốc kháng cholinergic, các tác dụng phụ của nhóm thuốc này mang lại và những điều cần lưu ý khi sử dụng. Nếu bạn đọc muốn hiểu hơn về nhóm thuốc kháng cholinergic, hãy cùng tìm hiểu thông qua bài dưới đây.

Tìm hiểu về thuốc kháng cholinergic

Cholinergic là gì?

Cholinergic là một thuật ngữ được sử dụng trong y học để chỉ các chất tác động lên hệ thần kinh. Hệ thần kinh này bao gồm các tế bào thần kinh và các đường truyền thần kinh sử dụng chất trung gian acetylcholine để truyền tín hiệu.

Các chất cholinergic là những chất có khả năng kích thích hoặc tác động lên các thụ thể cholinergic trong hệ thần kinh. Chúng có thể là chất tự nhiên, như acetylcholine, hoặc là các chất tổng hợp có cấu trúc tương tự acetylcholine.

Các chất cholinergic có thể được sử dụng trong y học để điều trị một số rối loạn và bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh. Ví dụ, thuốc tăng dẫn truyền thần kinh cholinergic có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng của bệnh Alzheimer, một bệnh liên quan đến sự thiếu hụt acetylcholine trong hệ thần kinh.

Các chất cholinergic bao gồm acetylcholine, carbachol, bethanechol và pilocarpine. Những chất này tác động lên các thụ thể cholinergic trong cơ thể và có thể gây kích thích hoặc tăng hoạt động của hệ thần kinh.

Thuốc kháng cholinergic là gì?

Thuốc kháng cholinergic là loại thuốc được sử dụng để ngăn chặn hoặc giảm hoạt động của hệ thần kinh bằng cách ức chế tác động của chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine hoặc các thụ thể cholinergic.

Các thuốc kháng cholinergic có thể có tác dụng trực tiếp lên các thụ thể cholinergic hoặc lên hoạt động của enzyme cholinesterase, enzyme có nhiệm vụ phân hủy acetylcholine.

Các thuốc kháng cholinergic có thể được sử dụng trong nhiều mục đích khác nhau trong lĩnh vực y học. Ví dụ, chúng có thể được sử dụng để điều trị các bệnh lý liên quan đến quá hoạt động của hệ thần kinh, như bệnh Parkinson, bệnh viêm ruột, hoặc triệu chứng tiểu gắt buốt.

Một số loại thuốc kháng cholinergic bao gồm atropine, scopolamine, tiotropium bromide, và oxybutynin. Những thuốc này hoạt động bằng cách ức chế tác động của acetylcholine hoặc tác động trực tiếp lên các thụ thể cholinergic trong cơ thể.

Các loại thuốc thuộc nhóm kháng cholinergic

Có một số loại thuốc kháng cholinergic được sử dụng trong lĩnh vực y tế. Dưới đây là một số loại thuốc kháng cholinergic phổ biến:

• Atropine: Được sử dụng để giảm tiết chất nhầy, giãn đồng tử, và ngăn chặn hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine. Nó có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng như nhồi máu cơ tim, co thắt ruột, hoặc rối loạn nhịp tim.
• Scopolamine: Thường được sử dụng để giảm co thắt ruột và co thắt cơ trơn trong hệ tiêu hóa. Ngoài ra, nó còn được sử dụng để ngăn ngừa và điều trị say tàu xe và say sóng.
• Tiotropium bromide: Là một loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và hen suyễn. Nó có tác dụng làm giãn các đường thở và giảm tiết chất nhầy trong phổi.
• Tolterodine: Một thuốc kháng cholinergic được sử dụng để điều trị rối loạn tiểu tiện, như tiểu gắt buốt và tiểu không kiểm soát.
• Glycopyrrolate: Thường được sử dụng trong phẫu thuật để giảm tiết nước bọt và chất nhầy, hoặc để điều trị các triệu chứng như co thắt ruột, tiểu gắt buốt.
• Oxybutynin: Được sử dụng để điều trị triệu chứng tiểu gắt buốt và các rối loạn cơ trơn trong hệ tiết niệu, như bàng quang tăng hoạt.

Thế nào là mề đay cholinergic?

Mề đay cholinergic là một loại phản ứng dị ứng da do tác động của hệ thần kinh liên quan đến acetylcholin. Nó được gây ra bởi sự gia tăng hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acetylcholin trong cơ thể.

Khi acetylcholin hoạt động quá mức, nó có thể gây ra các triệu chứng như dị ứng da như ngứa, phát ban, đỏ da và sưng. Các triệu chứng này thường xảy ra trên vùng da tiếp xúc với chất kích thích, như mồ hôi, nhiệt độ cao, ánh sáng mặt trời, hoặc các loại thuốc cholinergic.

Nổi mề đay cholinergic thường kéo dài trong một thời gian ngắn và có thể tự thuyên giảm sau khi ngừng tiếp xúc với tác nhân gây kích thích. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng, nổi mề đay cholinergic có thể kéo dài, hoặc tái phát và gây khó chịu cho người bị mắc phải.

Để điều trị nổi mề đay cholinergic, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng các loại thuốc chống dị ứng da, thuốc kháng histamin để giảm triệu chứng. Ngoài ra, tránh tiếp xúc với tác nhân gây kích thích và duy trì một môi trường sống mát mẻ, thoáng đãng cũng có thể giúp giảm nguy cơ tái phát mề đay cholinergic.

Thuốc kháng cholinergic được sử dụng trong trường hợp nào?

Thuốc kháng cholinergic được sử dụng trong nhiều trường hợp khác nhau tùy thuộc vào mục đích điều trị và triệu chứng cụ thể của bệnh lý. Dưới đây là một số trường hợp phổ biến mà thuốc kháng cholinergic có thể được sử dụng:

• Rối loạn tiểu tiện: Thuốc kháng cholinergic như oxybutynin và tolterodine có thể được sử dụng để giảm triệu chứng tiểu gắt buốt, tiểu không kiểm soát và tiểu nhiều lần.
• Bệnh Parkinson: Trong một số trường hợp, thuốc kháng cholinergic như trihexyphenidyl hoặc benztropine có thể được sử dụng như một phần trong điều trị bổ trợ cho bệnh Parkinson. Chúng giúp giảm triệu chứng co cứng và run chân trong bệnh này.
• Bệnh viêm ruột: Thuốc kháng cholinergic như dicyclomine có thể được sử dụng để giảm triệu chứng co thắt ruột, đau bụng và rối loạn tiêu hóa trong bệnh viêm ruột.
• Say tàu xe và say sóng: Thuốc kháng cholinergic như scopolamine có thể được sử dụng để ngăn ngừa và điều trị say tàu xe, say sóng.
• Một số bệnh lý mắt: Trong một số trường hợp, thuốc kháng cholinergic như atropine hoặc homatropine có thể được sử dụng để giãn đồng tử và giảm triệu chứng như đau mắt hoặc cận thị.

Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc kháng cholinergic

Các tác dụng phụ của thuốc kháng cholinergic có thể khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc và cơ địa của mỗi người. Dưới đây là một số tác dụng phụ thường gặp có thể xảy ra:

• Mắt khô: Thuốc kháng cholinergic có thể làm giảm sản xuất nước mắt, gây khô mắt và mờ thị.
• Miệng khô: Thuốc có thể làm giảm sản xuất nước bọt, gây ra cảm giác khô miệng và khó nuốt.
• Tiêu chảy hoặc táo bón: Thuốc có thể gây ra rối loạn tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy hoặc táo bón.
• Mất cân bằng nhiệt độ cơ thể: Thuốc kháng cholinergic có thể gây ra mất cân bằng nhiệt độ cơ thể, gây ra cảm lạnh hoặc nóng trong cơ thể.
• Nhịp tim nhanh: Một số thuốc kháng cholinergic có thể tăng nhịp tim và gây ra nhịp tim nhanh.
• Mất trí nhớ và khó tập trung: Một số người sử dụng thuốc kháng cholinergic có thể trải qua tác dụng phụ như mất trí nhớ và khó tập trung.
• Khó ngủ: Thuốc kháng cholinergic có thể gây ra khó ngủ hoặc giảm chất lượng giấc ngủ.
• Mờ mắt: Một số người sử dụng thuốc kháng cholinergic có thể trải qua tác dụng phụ như mắt mờ hoặc khó tập trung khi nhìn.
• Tác dụng phụ trên hệ thần kinh: Một số thuốc kháng cholinergic có thể gây ra tác dụng phụ trên hệ thần kinh như chóng mặt, mất thăng bằng, suy giảm tinh thần và rối loạn giấc ngủ.

Nên lưu ý gì khi sử dụng thuốc kháng cholinergic?

Khi sử dụng thuốc kháng cholinergic, có một số lưu ý quan trọng sau đây:

• Luôn tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Không tăng hoặc giảm liều lượng, hoặc ngừng sử dụng thuốc một cách tự ý mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.
• Thông báo cho bác sĩ về các thuốc đang sử dụng.
• Đối với bất kỳ thuốc nào, luôn theo dõi tác dụng phụ có thể xảy ra. Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ không mong muốn, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được tư vấn và điều chỉnh liều lượng hoặc loại thuốc khi cần thiết.
• Hạn chế sử dụng thuốc kháng cholinergic trong một số trường hợp như mang thai, đang cho con bú, suy thận, suy gan, glaucoma, phì đại tuyến tiền liệt, bệnh tim mạch, và rối loạn tiểu tiện nặng. Có thể hạn chế sử dụng hoặc điều chỉnh liều lượng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Hy vọng thông qua bài viết trên đây của nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuốc kháng cholinergic, các tác dụng phụ cũng như các lưu ý khi sử dụng thuốc kháng cholinergic. Cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất nếu gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng thuốc kháng cholinergic.