Tìm hiểu chi tiết về rối loạn cơ vòng Oddi

Cơ vòng Oddi giống như một “chiếc van” có nhiệm vụ kiểm soát lượng dịch tiêu hóa chảy xuống tá tràng. Vì vậy, rối loạn chức năng của cơ này có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người bệnh. Những ảnh hưởng này cụ thể ra sao? Rối loạn cơ vòng Oddi điều trị như thế nào?

Cơ vòng Oddi là cơ gì?

Khái niệm cơ vòng Oddi được xuất hiện lần đầu vào năm 1887 trong mô tả của nhà giải phẫu học người Ý có tên Ruggero Oddi. Vì vậy, tên của cơ này được đặt theo tên của ông. Cơ vòng Oddi tương tự như một chiếc van hình tròn có thể đóng hoặc mở. Nhiệm vụ của nó là điều chỉnh lượng và dòng chảy của dịch mật, dịch tụy nhằm kiểm soát lượng dịch chảy xuống tá tràng khi quá trình tiêu hóa tại ruột non diễn ra.

Ở trạng thái bình thường khi hệ tiêu hóa không có thức ăn, cơ này sẽ đóng kín để bảo vệ đường mật, ống tụy khỏi sự xâm nhập của dịch vị tiêu hóa và vi khuẩn từ đường tiêu hóa. Còn khi đường tiêu hóa có thức ăn, cơ này sẽ mở ra để các dịch tiêu hóa đi vào ruột non, hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra.

Rối loạn cơ vòng Oddi là gì?

Hiện tượng rối loạn cơ vòng Oddi hay rối loạn chức năng cơ vòng Oddi là tình trạng cơ này không hoạt động đúng theo cơ chế bình thường. Nó có thể đóng hoặc mở sai thời điểm, làm rối loạn quá trình lưu thông dịch tiêu hóa gây ra nhiều ảnh hưởng đối với cơ thể.

Rối loạn chức năng cơ vòng Oddi được phân thành 3 loại. Trong đó, loại 1 và loại 2 có thể phát hiện qua siêu âm để thấy hình ảnh ống mật bị giãn bất thường hoặc phát hiện bằng xét nghiệm máu. Rối loạn chức năng cơ vòng Oddi loại 3 khó chẩn đoán hơn và thường có triệu chứng điển hình là các cơn đau quặn bụng.

Nguyên nhân gây rối loạn cơ vòng Oddi

Một số yếu tố được cho là nguyên nhân khiến chức năng cơ vòng Oddi bị rối loạn như:

• Cơ vòng Oddi bị chít hẹp hay xơ hóa một phần hoặc toàn bộ nên cấu trúc của nó bị tổn thương dẫn đến rối loạn chức năng. Chít hẹp hay xơ hóa cơ vòng Oddi thường là biến chứng của giun chui ống mật, viêm đường mật, sỏi mật, viêm tụy tái đi tái lại nhiều lần, tổn thương sau phẫu thuật ở vùng bụng…
• Có khối u xuất hiện chiếm diện tích, chèn ép và cản trở hoạt động của cơ vòng Oddi.
• Theo thống kê, có đến 20% bệnh nhân từng phẫu thuật cắt túi mật bị rối loạn cơ vòng Oddi.

Ngoài các nguyên nhân trên, giới tính cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc rối loạn cơ vòng Oddi. Phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trung niên, có nguy cơ rối loạn chức năng cơ vòng Oddi cao hơn hẳn so với nam giới.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn cơ vòng Oddi

Các triệu chứng lâm sàng của chứng rối loạn chức năng cơ vòng Oddi khá giống các bệnh lý đường tiêu hóa khác như: Hội chứng ruột kích thích, viêm tụy, sỏi mật, viêm túi mật,... Những triệu chứng dưới đây không phải đặc hiệu, nhưng vẫn có thể làm căn cứ để liên hệ đến chứng rối loạn chức năng cơ vòng Oddi. Cụ thể là:

• Người bệnh xuất hiện những cơn đau quặn mật sau ăn một cách đột ngột. Vị trí bị đau cố định ở vùng hạ sườn bên phải hoặc đau vùng thượng vị. Cũng có trường hợp cảm giác đau lan ra sau lưng hoặc lan lên bả vai. Triệu chứng đau bụng có thể âm ỉ trong nhiều giờ đồng hồ, có thể kèm theo hoặc không kèm theo triệu chứng tăng men gan.
• Người bệnh có cảm giác nôn nao buồn nôn hoặc nôn ói.
• Cơ thể người bệnh sốt từ nhẹ đến sốt cao, toàn thân ớn lạnh.
• Người bệnh cũng có triệu chứng vàng da.
• Người bệnh từng có bệnh sử bị viêm tụy cấp tái phát nhiều lần chỉ trong khoảng thời gian ngắn.

Khi có bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng trên đây, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh mình mắc phải.

Điều trị rối loạn cơ vòng Oddi như thế nào?

Mục tiêu của việc điều trị chứng rối loạn cơ vòng là giảm áp lực lên cơ vòng, giảm đau, ổn định dòng chảy của các loại dịch tiêu hóa đổ vào ruột non. Sau khi đã xác định được bệnh nhân bị rối loạn chức năng cơ vòng chứ không phải mắc các bệnh lý tiêu hóa khác, các bác sĩ có thể chỉ định phương pháp điều trị như sau:

Điều trị rối loạn chức năng cơ vòng Oddi bằng thuốc

Đây là phương pháp điều trị không xâm lấn nên giảm tối thiểu nguy cơ biến chứng. Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng các loại thuốc điều trị triệu chứng như: Thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau, thuốc chống co thắt, thuốc giãn cơ trơn. Tùy tình trạng bệnh và triệu chứng của từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ kê thuốc điều trị phù hợp.

Điều trị bằng phẫu thuật cơ vòng Oddi

Phương pháp phẫu thuật giúp mở và tái tạo lại cấu trúc cũng như phục hồi chức năng của cơ vòng này. Thậm chí, nếu cơ vòng Oddi đã mất hoàn toàn chức năng, bác sĩ sẽ phẫu thuật cắt bỏ. Việc cắt bỏ cơ này giúp phòng tránh việc nó có thể tiếp tục co lại trong tương lai. Sau khi cắt bỏ cơ Oddi, bác sĩ sẽ đặt tạm thời một stent vào vị trí cơ này để khôi phục dòng chảy của dịch mật và dịch tụy.

Chứng rối loạn cơ vòng Oddi chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì vậy, việc hiểu rõ thông tin cơ bản về bệnh là việc cần thiết với bất cứ ai trong chúng ta. Ngay khi có triệu chứng nghi ngờ rối loạn chức năng cơ vòng Oddi, chúng ta nên đi khám sớm để được điều trị kịp thời.

Xem thêm: Hẹp bóng Vater: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị