Tìm hiểu về phẫu thuật Maze trong điều trị rung tâm nhĩ

Rung nhĩ là một dạng rối loạn nhịp tim khi nhịp nhĩ nhanh và không đều. Triệu chứng của rung nhĩ thường là đánh trống ngực, mệt mỏi, khó thở, choáng ngất. Người mắc bệnh rung nhĩ có nguy cơ cao hình thành huyết khối trong tâm nhĩ, tăng nguy cơ đột quỵ. Vì vậy, họ cần được điều trị kịp thời và đúng cách. Phẫu thuật Maze là một phương pháp điều trị ngoại khoa hiệu quả cho bệnh nhân bị rung nhĩ.

Phẫu thuật Maze là gì?

Phẫu thuật Maze được đánh giá là một phương pháp hiệu quả trong điều trị nhịp tim không đều do rung nhĩ gây nên. Maze trong tiếng Anh có nghĩa là mê cung. Cái tên này được dùng để đặt cho cuộc phẫu thuật để miêu tả quá trình bác sĩ tạo ra các vết sẹo rắc rối và phức tạp giống như mê cung ở trong mô tim.

Khi thực hiện kỹ thuật phẫu thuật này, các bác sĩ sẽ rạch các đường nhỏ, dùng năng lượng sóng vô tuyến hay sóng siêu âm,… để tạo ra các mô sẹo. Vì các mô sẹo không dẫn truyền hoạt động điện, nên nó sẽ ngăn chặn hoặc làm cản trở các tín hiệu điện bất thường làm nhịp tim rối loạn. Thay vào đó, mô sẹo lại dẫn hướng các tín hiệu điện qua “mê cung” - các đường dẫn có kiểm soát - xuống tâm thất. Mục tiêu của thủ thuật Maze là khắc phục rối loạn nhịp tim, giúp tim người bệnh đập bình thường trở lại.

Khi nào cần thực hiện phẫu thuật Maze để điều trị rung nhĩ?

Thủ thuật Maze không được áp dụng cho mọi trường hợp. Bác sĩ phẫu thuật sẽ chỉ định thủ thuật này trong trường hợp:

• Dùng thuốc điều chỉnh nhịp tim nhưng không thể làm giảm triệu chứng bệnh.
• Bệnh nhân cần phẫu thuật tim để điều trị các bệnh lý về tim khác.
• Bệnh nhân không thể cắt đốt điện qua ống thông hoặc đã triệt đốt bằng ống thông nhưng điều trị không thành công.
• Bệnh nhân đã áp dụng các liệu pháp chuyển đổi nhịp tim không hiệu quả.

Một số trường hợp không thích hợp để điều trị rung nhĩ bằng thủ thuật Maze. Để xác định xem người bệnh có phù hợp với phẫu thuật này không, các bác sĩ cần đánh giá một cách kỹ lưỡng các yếu tố như:

• Bệnh sử của người bệnh;
• Bác sĩ cũng đánh giá kết quả siêu âm tim qua thành ngực và siêu âm tim qua thực quản;
• Kết quả khám lâm sàng toàn diện của người bệnh;
• Kết quả đo điện tim Holter và kết quả đo điện tâm đồ (ECG);
• Đánh giá các xét nghiệm khác nếu cần thiết.

Sau khi đánh giá một cách toàn diện và kỹ lưỡng các vấn đề trên, bác sĩ phẫu thuật sẽ trao đổi với bệnh nhân và người nhà và phương án điều trị bằng phẫu thuật có phù hợp hay không.

Có những loại phẫu thuật Maze nào?

Tùy theo mức độ xâm lấn, phẫu thuật Maze thường được phân chia thành 2 loại gồm:

Phẫu thuật Maze xâm lấn tối thiểu

Thủ thuật Maze xâm lấn tối thiểu (hay còn gọi là Mini-maze) là loại phẫu thuật Maze phù hợp với người chỉ bị rung nhĩ. Với thủ thuật xâm lấn tối thiểu này, bác sĩ sẽ tiếp cận qua đường rạch lỗ khóa ở phía dưới nách phải. Sẽ có một ống thông mỏng được đưa vào tim. Bác sĩ phẫu thuật sẽ dùng năng lượng nhiệt hoặc năng lượng lạnh để tạo ra các đường mô sẹo có tác dụng chặn các xung điện bất thường. 

Phẫu thuật Mini-maze có thể thực hiện ngay cả khi tim bệnh nhân vẫn còn đập. Quy trình thực hiện phẫu thuật thường kéo dài 3 - 4 giờ. Hiện nay còn có thủ thuật Maze với sự hỗ trợ của robot. Đây cũng là một dạng phẫu thuật Maze ít xâm lấn.

Phẫu thuật maze qua mổ mở ngực

Thủ thuật Maze thực hiện qua mở mổ ngực phù hợp với những bệnh nhân bị rung nhĩ nhưng phải phẫu thuật tim vì các lý do như khắc phục van tim, bắc cầu động mạch vành. Bác sĩ sẽ tiếp cận qua đường rạch lớn trên xương ức để mở lồng ngực và làm ngừng tim. Sau đó, bác sĩ phẫu thuật sẽ dùng dao mổ để tạo các vết giống mê cung ở tâm nhĩ của tim. 

Các vết này sẽ hình thành mô sẹo và hướng tín hiệu điện đi theo hướng mới, cải thiện tình trạng rung nhĩ. Khi thực hiện phẫu thuật này, người bệnh sẽ được kết nối với máy tim phổi nhân tạo trong quá trình phẫu thuật. Cuộc phẫu thuật có thể kéo dài trong 6 giờ.

Trước phẫu thuật Maze bệnh nhân cần chuẩn bị gì?

Trước khi bước vào cuộc phẫu thuật, người bệnh cần lưu ý:

• Ngừng hút thuốc trước khi tiến hành phẫu thuật ít nhất 2 tuần bởi hút thuốc có thể ảnh hưởng đến hô hấp và tình trạng đông máu của người bệnh.
• Vệ sinh cơ thể sạch sẽ trước phẫu thuật, đặc biệt là tại vị trí làm phẫu thuật.
• Không nên ăn sau nửa đêm trước ngày tiến hành phẫu thuật để tránh nôn mửa hoặc thức ăn vào đường thở khi gây mê.
• Thực hiện các xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, chụp X-quang ngực theo chỉ định của bác sĩ.
• Trước khi thực hiện phẫu thuật Maze, bệnh nhân được dùng thuốc giảm căng thẳng theo chỉ định của bác sĩ.
• Người bệnh được gắn điện cực điện tâm đồ để theo dõi nhịp tim trong quá trình phẫu thuật.
• Bệnh nhân được gây mê trước khi bác sĩ tiến hành phẫu thuật.

Quy trình thực hiện phẫu thuật Maze

Quy trình thực hiện thủ thuật Maze gồm những bước sau đây:

• Sau khi bệnh nhân được gây mê, bác sĩ sẽ nối máy thở để hỗ trợ hô hấp, đặt ống thông dạ dày để hút dịch và khí, đặt ống thông tiểu để dẫn nước tiểu cho bệnh nhân.
• Bác sĩ tiến hành mở lồng ngực, sau đó dùng các dụng cụ hoặc robot để tạo các vết cắt nhỏ trên mô tim để các vết cắt này tạo thành mô sẹo.
• Sau khi thực hiện phẫu thuật, người bệnh được chuyển đến phòng hồi sức.
• Bệnh nhân được chỉ định dùng aspirin hoặc thuốc chống đông máu để phòng ngừa hình thành cục máu đông, thuốc lợi tiểu để điều chỉnh lượng chất lỏng trong cơ thể.
• Bệnh nhân được theo dõi trong khoảng 5 ngày, sau đó được xuất viện khi điều kiện sức khỏe đảm bảo. Sau vài tuần người bệnh cần đến tái khám. Sau đó, bệnh nhân cần kiểm tra định kỳ vài tháng 1 lần trong năm đầu tiên và khám định kỳ mỗi năm 1 lần trong những năm tiếp theo.

Quá trình phục hồi sau phẫu thuật Maze

Bệnh nhân được phẫu thuật Maze ít xâm lấn thường phục hồi nhanh hơn bệnh nhân phẫu thuật mở, thời gian lưu viện có khi chỉ từ 2 - 4 ngày. Bệnh nhân được phẫu thuật mở sẽ cần nhiều thời gian hơn để phục hồi và lành thương. Thông thường, nếu phẫu thuật thành công, bệnh nhân không gặp biến chứng sẽ có thể trở lại sinh hoạt bình thường sau vài tuần.

Bệnh nhân được thực hiện thủ thuật Maze sẽ có nhịp tim trở lại bình thường sau khoảng vài tháng. Vết phẫu thuật có thể có cảm giác tê, ngứa, căng trong thời gian vài tuần đầu sau phẫu thuật. Người bệnh nên tránh ngâm mình trong bồn tắm, tránh tắm nước quá nóng. Nếu phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng vết mổ, cần liên hệ bác sĩ điều trị ngay lập tức.

Phẫu thuật Maze được đánh giá là có tỷ lệ thành công cao. Khoảng 70 – 95% bệnh nhân rung nhĩ không gặp các triệu chứng bệnh trong thời gian dài sau phẫu thuật. Tuy nhiên, bệnh nhân nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và thực hiện phẫu thuật này. 

Xem thêm:

• Phẫu thuật ung thư là gì? Các loại phẫu thuật trong điều trị ung thư?
• Tìm hiểu chi tiết về phẫu thuật cắt tử cung