Tình trạng bệnh dại do chó mèo thả rông và cách phòng ngừa

Bệnh dại do chó mèo thả rông là mối nguy hiểm lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt khi nhiều vật nuôi chưa được tiêm phòng đầy đủ. Tình trạng chó mèo thả rông không kiểm soát khiến vi rút dại dễ dàng lây lan, gây ra nhiều trường hợp tử vong đáng tiếc. Bài viết này của Nhà thuốc Long Châu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về bệnh dại, nguy cơ từ việc thả rông thú cưng và cách phòng tránh hiệu quả để bảo vệ an toàn cho mọi người.

Bệnh dại là gì?

Bệnh dại (Rabies) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do vi rút dại từ động vật có vú lây sang người, gây nhiễm trùng nghiêm trọng ở não và hệ thần kinh với tỷ lệ tử vong rất cao. Theo thống kê, khoảng 99% các ca bệnh dại ở người là do chó mắc bệnh truyền nhiễm, trong đó đa số trường hợp mắc bệnh dại do chó mèo thả rông tấn công con người

Vi rút dại lây từ động vật nhiễm bệnh sang người hoặc động vật khác chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào. Thậm chí, nước bọt của động vật nhiễm bệnh cũng có thể truyền vi rút qua các vùng niêm mạc hoặc các vết thương hở khi tiếp xúc trực tiếp.

Sau khi nhiễm vi rút, thời gian ủ bệnh dại thường kéo dài từ 2 – 3 tháng, nhưng có thể chỉ trong 1 tuần hoặc lâu hơn, lên đến một năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào vị trí xâm nhập của vi rút và lượng vi rút truyền nhiễm. Ví dụ, nếu bị cắn ở đầu, mặt, hoặc cổ, gần hệ thần kinh trung ương, thì thời gian ủ bệnh ngắn hơn so với khi bị cắn ở tay hoặc chân.

Mặc dù bệnh dại có thể lây từ người sang người qua vết cắn hoặc nước bọt, các ca lây nhiễm này chưa được ghi nhận chính thức. Về lý thuyết, vi rút cũng có thể lây qua việc tiêu thụ thịt hoặc sữa từ động vật mắc bệnh dại, tuy nhiên, điều này chưa được xác nhận rõ ràng.

Triệu chứng nhận biết bệnh dại

Triệu chứng bệnh dại thể cuồng

Bệnh dại thể cuồng thường khởi đầu với các triệu chứng như sốt cao, đau đầu và cảm giác bất thường như ngứa ran, châm chích hoặc bỏng rát tại vết cắn (dị cảm) mà không rõ nguyên nhân.

Vài ngày sau, khi vi rút dại tấn công hệ thần kinh trung ương, viêm não và tủy sống sẽ dần tiến triển, gây ra các triệu chứng nặng hơn như: Bồn chồn, lo lắng, sợ nước, sợ gió, ảo giác (nhìn hoặc nghe thấy những điều không có thực), lú lẫn, hành vi hung hăng, co thắt cơ bắp, khó thở, khó nuốt, tiết nhiều nước bọt, bọt sùi ở miệng, tê liệt, ngừng tim ngừng thở và dẫn đến tử vong.

Triệu chứng bệnh dại thể liệt

Thể liệt chiếm khoảng 20% số ca bệnh dại. Đối với thể này, bệnh nhân có biểu hiện tê liệt cơ bắp, bắt đầu từ vị trí vết thương và dần dần lan ra. Triệu chứng liệt tiến triển chậm, dẫn đến tình trạng hôn mê và cuối cùng là tử vong. Thể liệt của bệnh dại thường dễ bị nhầm lẫn trong chẩn đoán, góp phần làm cho việc báo cáo bệnh dại chưa đầy đủ.

Thực trạng gia tăng bệnh dại do chó mèo thả rông

Trong thời gian gần đây, nhiều địa phương tại Việt Nam đã ghi nhận sự xuất hiện của nhiều ổ dịch bệnh dại, phần lớn ca bệnh dại do chó mèo thả rông. Theo CDC Đồng Nai, từ đầu năm 2024, tỉnh này đã ghi nhận 18 ổ dịch dại tại 6 huyện, bao gồm 1 trường hợp tử vong, chiếm 25% tổng số ổ dịch dại ở khu vực phía Nam. Tình hình dịch dại tại địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp và nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân.

Theo báo cáo từ Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, trong 2 quý đầu tiên năm 2024, cả nước đã ghi nhận 46 ca tử vong vì bệnh dại tại 24/63 tỉnh, thành phố (tăng 35 ca so với cùng kỳ năm 2023).

Những ca tử vong đáng tiếc này phần lớn xuất phát từ sự chủ quan của người nuôi chó. Việt Nam có khoảng 8 triệu chó mèo nuôi, nhưng đa số được thả rông, đặc biệt tại các vùng nông thôn và miền núi, khiến việc quản lý và tiêm vắc xin phòng bệnh gặp nhiều khó khăn. Người dân cũng chưa tự giác đeo rọ mõm cho chó mèo khi ra đường hay nơi công cộng, làm tăng nguy cơ lây bệnh. Nếu chủ nuôi không thả rông và chó mèo được đeo rọ mõm khi ra khỏi nhà, liệu các vụ tấn công người có thể tránh được không?

Ngoài ra, nhiều người dân vẫn chủ quan, không tiêm phòng kịp thời khi bị động vật nghi dại cắn. Nhận thức về mức độ nguy hiểm của bệnh dại và các biện pháp phòng tránh còn hạn chế. Bộ Y tế cảnh báo rằng nguy cơ lây nhiễm bệnh dại từ động vật sang người sẽ tiếp tục gia tăng, do tỷ lệ tiêm vắc xin phòng dại cho đàn chó, mèo vẫn còn thấp và việc quản lý đàn vật nuôi chưa hiệu quả. Nhiều người dân cũng chưa tiêm vắc xin phòng dại trước và sau khi có nguy cơ phơi nhiễm.

Các biện pháp chủ động phòng ngừa bệnh dại

Dưới đây là các biện pháp phòng, chống bệnh dại hiệu quả:

• Tiêm vắc xin phòng dại định kỳ cho chó, mèo từ 3 tháng tuổi trở lên và tiêm nhắc lại hàng năm. Đây là biện pháp phòng bệnh dại quan trọng và hiệu quả nhất.
• bệnh dại do chó mèo thả rông chiếm tỉ lệ lớn nên cần quán triệt ngưng thả rông chó mèo, hạn chế để chó mèo tiếp xúc với động vật hoang dã hoặc không rõ nguồn gốc. Đeo rọ mõm và giữ chó mèo trong tầm kiểm soát khi ra ngoài hoặc đến nơi công cộng.
• Tuyên truyền về bệnh dại và nguy cơ lây truyền từ động vật sang người, đặc biệt là trong các cộng đồng nông thôn, miền núi.
• Đối với những người có nguy cơ cao, như người làm việc trong lĩnh vực thú y hoặc thường xuyên tiếp xúc với chó mèo, cần tiêm phòng vắc xin dại để bảo vệ.
• Khi bị chó, mèo hoặc động vật hoang dã cắn, cần rửa vết thương dưới vòi nước chảy với xà phòng trong ít nhất 15 phút để loại bỏ vi rút.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là lựa chọn hàng đầu dành cho những đối tượng có nhu cầu tiêm phòng, đặc biệt là tiêm vắc xin phòng dại. Tại đây, dịch vụ tiêm phòng dại được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm và được đào tạo bài bản. Trung tâm sở hữu kho lạnh bảo quản vắc xin đạt tiêu chuẩn GSP, đảm bảo mọi loại vắc xin đều được bảo quản an toàn, giữ nguyên hiệu lực. 

Bệnh dại do chó mèo thả rông là mối đe dọa nghiêm trọng, có thể gây ra hậu quả đáng tiếc cho sức khỏe và tính mạng của con người. Để ngăn ngừa dịch bệnh lây lan, mỗi người nuôi thú cưng cần chủ động tiêm phòng định kỳ cho chó mèo và hạn chế thả rông nơi công cộng. Bằng việc nâng cao ý thức phòng ngừa và tuân thủ các biện pháp an toàn, chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng khỏi nguy cơ từ bệnh dại, xây dựng một môi trường sống an toàn và lành mạnh cho tất cả mọi người.