Bị chó nhà cắn có cần chích ngừa không? Hướng dẫn xử lý kịp thời

Bị chó nhà cắn có thể khiến nhiều người chủ quan vì nghĩ rằng không có nguy cơ nhiễm bệnh. Tuy nhiên, vết cắn từ chó dù quen thuộc vẫn tiềm ẩn rủi ro về nhiễm trùng và nguy cơ bệnh dại. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn bị chó nhà cắn có cần chích ngừa không và các bước xử lý kịp thời để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Có vấn đề gì nếu bị chó nuôi trong nhà cắn không?

Chó nhà nuôi có nguy cơ mắc bệnh dại không?

Câu trả lời là có. Chó nhà hoàn toàn có thể nhiễm virus dại và trở thành nguồn lây nhiễm chính. Tại Việt Nam, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết chó nhà chiếm tới 99% các trường hợp lây truyền virus dại từ chó sang người.

Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm do virus Rabies lyssavirus gây ra và có tỷ lệ tử vong lên đến 100% khi các triệu chứng lâm sàng xuất hiện, như mệt mỏi, yếu cơ, sốt, sợ nước, nhạy cảm với ánh sáng, tăng động. Virus dại lây từ chó sang người qua nước bọt trong vết cắn hoặc trầy xước.

Theo BS Trương Hữu Khanh, chó nuôi có thể đang ủ bệnh dại ngay từ khi mới mua về hoặc khi mới sinh. Do tính tò mò, chó nuôi dễ tiếp xúc với chó dại trong môi trường bên ngoài và nhiễm virus. Mỗi năm, CDC Hoa Kỳ ghi nhận 60 - 70 trường hợp chó nuôi bị dại và khoảng 250 trường hợp mèo mắc dại, phần lớn ở các con vật chưa tiêm phòng, nhiễm bệnh từ động vật hoang dã.

Cách nhận biết khi chó nuôi mắc bệnh dại

Chó mắc bệnh dại thường biểu hiện dưới hai dạng: Thể dại điên cuồng và thể dại bại liệt, hay còn gọi là dại câm.

Với thể dại điên cuồng, bệnh tiến triển qua ba giai đoạn: Thay đổi hành vi, kích thích và bại liệt. Trong giai đoạn đầu, chó có thể có sự thay đổi bất thường trong hành vi, từ căng thẳng, cáu gắt, giận dữ đến vui vẻ hoặc buồn bã bất thường, thường trốn vào nơi tối. Sang giai đoạn kích thích, chó dễ bị hoảng loạn, tỏ ra hung dữ bất thường, có thể tấn công người lạ, sốt cao, mắt đỏ, khó nuốt, và sủa khàn. Cuối cùng, trong giai đoạn bại liệt, chó không còn khả năng nuốt, liệt dần và tử vong trong khoảng 3 – 7 ngày.

Đối với thể dại câm, chó có biểu hiện buồn bã, thích ở nơi tối, hàm trễ, lưỡi thè, chảy nước dãi, suy nhược, liệt nửa thân hoặc hai chân sau. Tình trạng của chó sẽ suy yếu dần, trở nên gầy yếu và thường dẫn đến tử vong.

Bị chó nhà cắn có nguy hiểm không?

Chó nuôi trong nhà vẫn có thể mắc bệnh dại và nếu bị chó dại cắn, người bị cắn có nguy cơ nhiễm virus dại qua vết thương hở, trầy xước do cắn, cào hoặc liếm. Sau thời gian ủ bệnh, virus tấn công hệ thần kinh trung ương, gây viêm não tủy cấp tính, dẫn đến tử vong trong vòng 7 – 10 ngày sau khi phát bệnh.

Theo thống kê, nhiều trường hợp chó nhà cắn người và lây truyền bệnh dại đã được ghi nhận. CDC Hoa Kỳ báo cáo khoảng 5.000 ca bệnh dại mỗi năm, với 10% số ca tử vong do lây truyền từ thú cưng. 

Tại Việt Nam, các ca bệnh dại do chó nhà cắn dẫn đến tử vong cũng đã được ghi nhận. Một trường hợp đáng tiếc xảy ra vào tháng 5/2023, khi một phụ nữ 38 tuổi ở Vĩnh Phúc không qua khỏi sau ba tháng bị chó cắn trong lúc cho ăn. Một trường hợp khác ở Đồng Nai vào tháng 7/2023, người đàn ông 36 tuổi tử vong sau 6 tháng bị chó nhà cắn.

Bị chó nhà cắn có cần chích ngừa không?

Khi bị chó nhà cắn, liệu có cần tiêm vắc xin phòng bệnh dại không phụ thuộc vào một số yếu tố. Nếu chó là chó nhà đã được tiêm phòng đầy đủ và không có dấu hiệu bệnh trong vòng 10 ngày, bạn thường không cần phải tiêm phòng dại​. Tuy nhiên, nếu chó là chó lạ, không rõ nguồn gốc hoặc chó có dấu hiệu ốm hoặc hành vi bất thường, và bạn không thể theo dõi chó trong vòng 10 ngày, việc tiêm vắc xin phòng dại là rất cần thiết​.

Khi bị cắn, điều đầu tiên là phải rửa sạch vết thương với xà phòng và nước trong ít nhất 5 phút và sau đó tìm kiếm sự chăm sóc y tế​. Việc tiêm phòng sau phơi nhiễm thường bao gồm một loạt các mũi tiêm vắc xin, và có thể cần phải kết hợp với huyết thanh kháng dại, đặc biệt là khi chó bị nghi ngờ có bệnh dại​. Bệnh dại hầu như luôn dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời, nhưng nếu được tiêm phòng đúng cách và kịp thời, hoàn toàn có thể ngăn ngừa được​.

Nếu bạn bị chó nhà cắn mà không biết tình trạng tiêm phòng của chó hoặc nếu chó là chó hoang, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định việc có cần tiêm phòng hay không.

Phác đồ tiêm phòng dại sau khi bị chó cắn

Dưới đây là phác đồ tiêm của vắc xin Verorab tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, cụ thể như sau:

Dự phòng trước phơi nhiễm:

• Nếu tiêm bắp: Liều 0,5 ml theo lịch bắt đầu từ ngày 0 (ngày đầu tiên) - ngày 7 - ngày 28 (hoặc 21).
• Nếu tiêm trong da: Liều 0,1 ml với một vị trí, lịch từ ngày 0 - ngày 7 - ngày 28 (hoặc 21).
• Với người có nguy cơ cao: Tiêm nhắc lại sau 1 năm và các mũi nhắc sau đó mỗi 5 năm.

Dự phòng sau phơi nhiễm:

• Nếu tiêm bắp: Liều 0,5 ml theo lịch bắt đầu từ ngày 0 - ngày 3 - ngày 7 - ngày 14 - ngày 28.
• Nếu tiêm trong da: Liều 0,1 ml với hai vị trí, lịch từ ngày 0 - ngày 3 - ngày 7 - ngày 14 - ngày 28.

Với người đã tiêm dự phòng (có bằng chứng tin cậy đã tiêm từ 3 mũi vắc xin dại nguồn gốc tế bào trong vòng 5 năm):

• Nếu tiêm bắp: Liều 0,5 ml theo lịch ngày 0 và ngày 3.
• Nếu tiêm trong da: Liều 0,1 ml với một vị trí theo lịch ngày 0 và ngày 3.

Các trường hợp phải tiêm lại đủ liều sau phơi nhiễm:

• Người bị suy giảm miễn dịch.
• Đã tiêm vắc xin dại sản xuất trên mô não.
• Đã tiêm < 3 mũi vắc xin dại tế bào.
• Đã tiêm ≥ 3 mũi vắc xin dại tế bào nhưng khoảng cách > 05 năm tính từ mũi cuối, với người miễn dịch bình thường thì không cần tiêm SAR.

Lưu ý: Tiêm vắc xin dại ngay sau khi bị cắn là rất quan trọng để ngăn ngừa bệnh hiệu quả. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định tiêm kết hợp vắc xin dại với huyết thanh kháng dại, tùy theo mức độ vết thương, tình trạng sức khỏe của người bị cắn và tình trạng của con vật.

Ngoài vắc xin phòng dại Verorab, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện cung cấp vắc xin Abhayrab 0.5 ml và vắc xin Indirab. Để biết thêm thông tin chi tiết, mời bạn liên hệ trực tiếp với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tại website hoặc hotline để được tư vấn chính xác loại vắc xin phù hợp.

Bệnh dại là bệnh lý nguy hiểm với tỷ lệ tử vong gần như 100% khi có triệu chứng lâm sàng, vì vậy việc phòng ngừa sau khi bị cắn là điều bắt buộc và không có chống chỉ định, kể cả khi phải sử dụng huyết thanh kháng dại sau phơi nhiễm.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ câu trả lời cho việc "Bị chó nhà cắn có cần chích ngừa không?" và tầm quan trọng của việc tiêm vắc xin phòng dại khi bị chó nhà cắn. Xử lý kịp thời và tiêm phòng sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của bạn khỏi bệnh dại nguy hiểm.