5 quan niệm sai lầm về bệnh dại ai cũng nên biết

Bệnh dại là một trong những căn bệnh nguy hiểm với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nhiều quan niệm sai lầm về bệnh dại đã khiến không ít người chủ quan và bỏ qua các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Việc nhận thức đúng và thay đổi cách suy nghĩ sai lệch này là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của bản thân cũng như cộng đồng. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Bệnh dại là gì?

Bệnh dại là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút dại (Rabies virus) gây ra, tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương. Bệnh có thể lây từ động vật có vú (phổ biến nhất là chó và mèo) sang con người qua vết cắn, vết cào hoặc khi nước bọt của động vật nhiễm bệnh tiếp xúc với niêm mạc hoặc vết thương hở trên da. Các triệu chứng ban đầu thường là sốt, đau đầu và cảm giác ngứa ran ở vùng bị cắn. Khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng, người bệnh có thể xuất hiện những biểu hiện nghiêm trọng như sợ nước, sợ gió, ảo giác, co giật, bồn chồn và thậm chí là liệt.

5 quan niệm sai lầm về bệnh dại thường gặp

Bệnh dại chỉ lây truyền từ vết cắn của động vật

Bệnh dại không chỉ lây truyền qua vết cắn của động vật mà còn có thể lan truyền khi nước bọt của động vật nhiễm bệnh tiếp xúc với vết thương hở hoặc các khu vực có màng nhầy như mắt, miệng và mũi. Vì vậy, không chỉ vết cắn mà cả vết cào hay việc bị liếm từ động vật đều có nguy cơ gây nhiễm bệnh cao cho con người.

Tại Việt Nam, giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 8 là thời điểm bệnh dại bùng phát mạnh nhất. Sự gia tăng này do nhiều yếu tố, bao gồm việc thiếu các cơ sở tiêm phòng dại cho động vật và khó khăn trong kiểm soát số lượng chó, mèo nuôi. Thực tế, nhiều người thường chỉ quan tâm và đi tiêm phòng sau khi bị chó cắn hoặc mèo cào, mà ít chú ý đến nguy cơ từ việc bị liếm hay tiếp xúc gần với động vật.

Những vết cắn phải quan sát rõ mới nguy hiểm

Nhiều người thường có thói quen kiểm tra kỹ các vết cắn sau khi bị chó hoặc mèo cắn, chú ý xem vết thương có sâu, rách da hay chảy máu không. Nếu vết cắn nhỏ hoặc không chảy máu, họ thường xem nhẹ tình huống đó.

Tuy nhiên, những vết cắn từ các loài động vật nhỏ như chó, mèo, khỉ, chuột hay dơi thường không để lại dấu hiệu rõ ràng và ít khi chảy máu. Nếu bạn không phát hiện kịp thời hoặc coi thường những vết cắn nhỏ này, nguy cơ tiềm ẩn vẫn có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Do đó, không nên chủ quan với bất kỳ vết thương nhỏ nào xuất hiện trên cơ thể.

Động vật mang mầm bệnh dại có dấu hiệu bất thường về sức khỏe

Động vật mang mầm bệnh dại không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ ràng các triệu chứng như cắn bậy, di chuyển không kiểm soát hay trở nên hung dữ.

Đặc biệt, đối với du khách đến các quốc gia có nhiều loài động vật có vú, việc xác định chúng có mang mầm bệnh hay đã được tiêm phòng dại hay chưa là điều rất khó khăn. Vì vậy, một khuyến nghị quan trọng cho khách du lịch là nên đến các cơ sở y tế địa phương để tiêm phòng dại, cả trước và sau khi tiếp xúc với động vật, ngay cả khi chúng trông thân thiện và không có dấu hiệu bất thường. Ngay cả những vật nuôi trong nhà như chó, mèo cũng có thể là nguồn lây bệnh, không chỉ các loài động vật thả rông ngoài đường.

Triệu chứng của bệnh dại sẽ xuất hiện ngay sau khi bị cắn

Sau khi bị động vật nhiễm bệnh cắn, bệnh dại không xuất hiện ngay lập tức; các triệu chứng có thể mất vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí cả năm mới biểu hiện. Khoảng thời gian này được gọi là thời kỳ ủ bệnh và phụ thuộc vào loài động vật cắn cũng như vị trí vết thương.

Thời gian ủ bệnh kéo dài làm cho việc chẩn đoán và điều trị trở nên khó khăn, khiến nhiều người có thể cho rằng vết thương không nghiêm trọng và không gây nguy hiểm. Bên cạnh đó, một số người vẫn tin tưởng vào các biện pháp dân gian như bôi thuốc hoặc đắp lá để chữa vết thương do động vật cắn. Tuy nhiên, chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh những phương pháp này có hiệu quả trong việc ngăn ngừa hoặc chữa bệnh dại. Trên thực tế, việc tin tưởng vào các biện pháp này có thể dẫn đến những cái chết đáng tiếc do không tiêm phòng kịp thời.

Chỉ khi bị động vật cắn mới tiêm phòng

Đây là một quan niệm sai lầm phổ biến. Chính sự chủ quan này đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt vắc xin trong những đợt bùng phát bệnh dại, gây quá tải tại các cơ sở y tế khi số lượng người tìm kiếm điều trị tăng cao. Nhiều bệnh nhân gặp khó khăn trong việc tìm đủ vắc xin để tiêm đúng thời điểm và theo đủ phác đồ.

Không nên đợi đến khi bị động vật nghi ngờ nhiễm dại cắn mới tiêm phòng, vì việc phòng bệnh luôn quan trọng hơn điều trị. Với tỷ lệ tiêm phòng cho đàn chó, mèo nuôi còn thấp hiện nay, việc chủ động tiêm phòng là cần thiết để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của chính mình.

Bệnh dại, một khi đã phát triển, luôn dẫn đến tử vong với tỉ lệ 100%. Bệnh thường có hai thể chính: thể viêm não và thể liệt. Virus dại di chuyển dọc theo dây thần kinh đến tủy sống và sau đó là não bộ. Do đó, nếu vết cắn nghiêm trọng và nằm gần hệ thần kinh trung ương, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn do thời gian ủ bệnh ngắn và triệu chứng phát triển nhanh chóng.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh dại

• Tiêm phòng cho thú nuôi: Đảm bảo chó, mèo và các thú cưng được tiêm vắc xin phòng dại đầy đủ và đúng lịch.
• Quản lý vật nuôi: Tránh để vật nuôi tiếp xúc với động vật hoang dã hoặc những con vật có biểu hiện bất thường. Tránh xa các động vật hoang dã hoặc vật nuôi lạ, đặc biệt nếu chúng có dấu hiệu hung dữ hoặc bất thường.
• Xử lý vết thương khi bị cắn/cào: Rửa sạch vết thương ngay lập tức bằng xà phòng và nước trong ít nhất 15 phút. Sử dụng dung dịch sát khuẩn như cồn hoặc iodine sau khi rửa.
• Tiêm phòng dự phòng: Người làm việc trong môi trường tiếp xúc với động vật như bác sĩ thú y, nhân viên cứu hộ động vật nên tiêm phòng dại dự phòng.
• Giáo dục và tuyên truyền: Nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ và cách phòng tránh bệnh dại.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin phòng bệnh dại, giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước nguy cơ lây nhiễm từ động vật. Trung tâm được trang bị hệ thống kho lạnh bảo quản đạt tiêu chuẩn GSP, đảm bảo vắc xin luôn duy trì chất lượng tối ưu từ khâu bảo quản đến khi sử dụng. Đội ngũ nhân viên y tế tại Long Châu được đào tạo chuyên sâu về tiêm chủng và đều có chứng nhận hành nghề, mang đến quy trình tiêm phòng an toàn và hiệu quả.

Việc loại bỏ các quan niệm sai lầm về bệnh dại là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Hiểu rõ về bệnh, nhận thức đúng đắn và thực hiện các biện pháp phòng ngừa kịp thời sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và những hậu quả đáng tiếc. Hãy luôn chủ động tìm hiểu và tuân thủ các hướng dẫn y tế để bảo vệ bản thân và người thân khỏi mối đe dọa từ bệnh dại.