Tốc độ máu lắng trong viêm khớp dạng thấp và các xét nghiệm chẩn đoán khác

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn gây tổn thương viêm mãn tính ở các khớp như khớp ngón tay, cổ tay, khuỷu tay, đầu gối, mắt cá chân,... tỷ lệ mắc bệnh này ở phụ nữ thường cao hơn nam giới. Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp phải dựa trên nhiều xét nghiệm trong đó có tốc độ máu lắng trong viêm khớp dạng thấp. Vậy cần thực hiện các xét nghiệm nào để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp chính xác hơn?

Khi nào nên xét nghiệm chẩn đoán viêm khớp dạng thấp?

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch gặp trục trặc, khiến các màng bao quanh khớp hoặc hoạt dịch khớp bị hệ miễn dịch tấn công. Sự tấn công này gây tổn thương, viêm nhiễm và phá hủy sụn và xương khớp. Đây là căn bệnh phức tạp, khó điều trị, gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.

Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực, các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp có thể cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, những triệu chứng ban đầu của bệnh thường bị nhầm lẫn với bệnh xương khớp khác nên nhiều trường hợp điều trị sai cách khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Khi có những dấu hiệu sau, người bệnh thực hiện các xét nghiệm để kiểm tra xem mình có bị viêm khớp dạng thấp hay không và nếu có thì bệnh đang ở mức độ nào.

Một số biểu hiện của viêm khớp dạng thấp mà bạn có thể nhận biết như:

• Cứng khớp sau khi thức dậy, sau khi đứng hoặc ngồi quá lâu ở một tư thế. Tình trạng cứng khớp kéo dài hàng giờ khiến người bệnh khó di chuyển.
• Dưới da có những vết sưng bất thường, kích thước nhỏ từ 5 - 15mm, không gây đau, thường ở các khớp ngón tay, cổ tay, khuỷu tay hoặc đầu gối.
• Dấu hiệu viêm khớp thường xuất hiện ở bàn tay.
• Triệu chứng thiếu máu, cơ thể mệt mỏi, sốt, da nhợt nhạt.

Những triệu chứng này có thể giống với một số bệnh khác nhưng xét nghiệm tốc độ máu lắng trong viêm khớp dạng thấp và các xét nghiệm chuyên sâu khác có thể chẩn đoán bệnh một cách chính xác.

Xét nghiệm tốc độ lắng máu trong viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể. Trong bệnh viêm khớp dạng thấp, người bệnh bị tấn công bởi các kháng thể của chính cơ thể và các yếu tố bảo vệ khác do rối loạn hệ thống miễn dịch. Do viêm khớp mãn tính, xét nghiệm tốc độ lắng máu ở bệnh nhân sẽ tăng cao. Đây là dấu hiệu để bác sĩ chỉ định các xét nghiệm khác để xác định chẩn đoán bệnh.

Các xét nghiệm khác để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp:

• CRP: Một xét nghiệm đo nồng độ protein C phản ứng trong máu. Đây là một loại protein do gan sản xuất, là một phần không thể thiếu trong phản ứng của hệ miễn dịch khi cơ thể có dấu hiệu bất thường. Đặc biệt, chỉ số này tăng cao khi người bệnh bị viêm nhiễm, không chỉ để đánh giá tình trạng viêm mà còn để theo dõi đáp ứng với điều trị. Tuy nhiên, giống như xét nghiệm tốc độ máu lắng, đây là xét nghiệm không đặc hiệu vì CRP có thể xuất hiện trong các tình trạng không viêm khác.
• Yếu tố dạng thấp (RF): Đây là các globulin miễn dịch chống lại đoạn Fc của phân tử kháng thể IgE. Ở người bị viêm khớp dạng thấp, 50 - 75% có xét nghiệm RF dương tính, tỷ lệ này thường thấy ở những bệnh nhân mắc bệnh nặng hoặc có kháng nguyên HLA-DR4. Do đó, giá trị kháng thể RF cao là một dấu hiệu cho thấy bệnh nặng.
• Kháng thể kháng CCP (Anti-CCP): Xét nghiệm này có độ đặc hiệu cao (98%), do đó rất quan trọng trong chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Theo các nghiên cứu, ở những người có triệu chứng sớm của bệnh viêm khớp, nếu xét nghiệm Anti-
• CCP cho kết quả dương tính thì có tới 93% sẽ phát triển bệnh viêm khớp trong vòng 3 năm. Giống như chỉ số RF, nồng độ Anti-CCP cao cũng được coi là yếu tố tiên lượng bệnh viêm khớp dạng thấp.
• Xét nghiệm công thức máu: Người bị viêm khớp dạng thấp sẽ bị viêm khớp mãn tính dẫn đến thiếu máu. Ngoài ra, số lượng tiểu cầu và bạch cầu trong huyết tương cũng tăng nhẹ.

Bên cạnh xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh cũng rất quan trọng để chẩn đoán và theo dõi bệnh viêm khớp dạng thấp. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh mà bạn có thể được bác sĩ chỉ định thực hiện để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp như là:

• Siêu âm khớp: Siêu âm không chỉ có thể đánh giá tình trạng tràn dịch khớp, bào mòn xương, viêm bao hoạt dịch mà còn có thể đánh giá tình trạng tưới máu của khớp nếu sử dụng siêu âm Doppler.
• Chụp X-quang khớp cổ tay: Có thể dùng để đánh giá giai đoạn bệnh viêm khớp dạng thấp theo tiêu chuẩn của Steinbroker có 4 giai đoạn. Giai đoạn 1, không có thay đổi nào được quan sát thấy trên hình chụp X-quang. Giai đoạn 2, xương và sụn khớp có phần thay đổi với hình ảnh cho thấy xương bị bào mòn, khớp bị thu hẹp. Giai đoạn 3, tổn thương nhiều sụn khớp và đầu xương, dính một phần. Giai đoạn 4, khớp cổ tay bị dính hoàn toàn và dẫn đến biến dạng khớp không thể phục hồi.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): So với chụp X-quang, MRI có thể xác định sớm hơn các tổn thương bào mòn ở khớp, giúp chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp cũng như đánh giá tình trạng của bệnh nhân hiệu quả hơn, bao gồm viêm màng hoạt dịch, mức độ tràn dịch khớp cũng như. theo dõi tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, nhược điểm của xét nghiệm MRI là tốn kém và không thể thực hiện thường xuyên.

Cách thực hiện xét nghiệm máu lắng

Vì đây là một xét nghiệm đơn giản nên người bệnh không cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm. Các bước thực hiện:

• Lấy khoảng 2ml máu tĩnh mạch vào ống chứa chất chống đông máu, thường được sử dụng trong xét nghiệm lắng đọng hồng cầu là EDTA.
• Chuyển mẫu máu sang một ống nhỏ, dài, đặt thẳng đứng để máu lắng xuống dưới tác dụng của trọng lực. Kết quả mức độ lắng hồng cầu trong ống nghiệm sẽ được nhân viên phòng thí nghiệm đánh giá hoặc sử dụng máy sau khoảng thời gian 1 - 2 giờ.

Tóm lại, viêm khớp dạng thấp là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến sức khỏe, khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các bác sĩ dựa vào các triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm để chẩn đoán bệnh và tốc độ máu lắng trong viêm khớp dạng thấp là cơ sở để thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt hơn nhằm chẩn đoán chính xác bệnh viêm khớp dạng thấp.

Xem ngay: Viêm khớp dạng thấp có nên uống sữa? Nên và không nên ăn gì?