Trầm cảm theo mùa là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Khi ánh sáng mặt trời giảm sút vào mùa thu và đông (so với các tháng khác trong năm), nguy cơ mắc chứng trầm cảm theo mùa tăng cao. Để hiểu rõ về tình trạng trầm cảm theo mùa là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả, mời bạn đọc tham khảo những thông tin được Nhà Thuốc Long Châu chia sẻ dưới đây.

Trầm cảm theo mùa là gì?

Khi bạn cảm thấy uể oải, buồn bã và không có năng lượng trong những tháng mùa đông, đó có thể là dấu hiệu của trầm cảm theo mùa. Nhiều người, đặc biệt là du học sinh sống ở những khu vực lạnh lẽo thường phải đối mặt với tình trạng này khi thời tiết chuyển mùa.

Trầm cảm theo mùa là gì? Chứng bệnh này thường mang tính chu kỳ, xuất hiện hàng năm vào mùa đông và có thể tái phát nhiều lần. Một dạng ít phổ biến hơn là trầm cảm mùa hè, thường bắt đầu từ cuối xuân đến đầu hè và kết thúc vào mùa thu.

Các triệu chứng của trầm cảm theo mùa thường không rõ ràng, chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn, khiến nhiều người không nhận ra sớm. Những người mắc chứng trầm cảm thường có cảm giác chán nản, mệt mỏi, ăn uống kém và không muốn tham gia vào bất kỳ hoạt động nào trong mùa đông. Do đó, nhiều người nghĩ rằng sự thay đổi thời tiết là nguyên nhân dẫn đến sự mệt mỏi, nhưng thực chất, đó là dấu hiệu của những vấn đề về tâm lý và tinh thần.

Biểu hiện nhận biết trầm cảm theo mùa là gì?

Trầm cảm theo mùa (SAD) có nhiều triệu chứng tương tự như những biểu hiện của trầm cảm thông thường, điều này có thể khiến người bệnh nhầm lẫn. Dưới đây là một số dấu hiệu đặc trưng của chứng rối loạn này:

• Mệt mỏi và cảm giác ủ rũ: Người mắc SAD thường cảm thấy kiệt sức và thiếu năng lượng, ngay cả khi họ đã ngủ đủ giấc. Cảm giác buồn bã, chán nản thường xuyên xuất hiện, ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Dễ bị kích thích: Biểu hiện trầm cảm theo mùa là gì? Trong giai đoạn này, người bệnh rất dễ cáu kỉnh, cảm thấy lo âu và bồn chồn hơn bình thường. Những tình huống nhỏ cũng có thể gây khó chịu, khiến tâm trạng trở nên tồi tệ hơn.
• Giảm hứng thú với các hoạt động yêu thích: Những sở thích hay hoạt động từng mang lại niềm vui giờ đây có thể không còn hấp dẫn. Người bệnh có thể từ chối tham gia vào các hoạt động xã hội mà trước đây họ rất thích.
• Rối loạn giấc ngủ: Người mắc SAD có thể gặp phải tình trạng mất ngủ hoặc ngủ nhiều hơn bình thường. Giấc ngủ không sâu và thường xuyên tỉnh dậy giữa đêm có thể làm gia tăng cảm giác mệt mỏi.

• Thiếu tỉnh táo: Người bệnh thường xuyên cảm thấy mình trong trạng thái mơ màng, không thể tập trung vào công việc hay học tập. Tình trạng này có thể kéo dài và ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống.
• Thay đổi trong thói quen ăn uống: Một triệu chứng điển hình của SAD là thèm ăn, đặc biệt là các thực phẩm giàu tinh bột như cơm, bánh mì và đồ ngọt. Sự gia tăng cảm giác thèm ăn có thể dẫn đến việc ăn uống không kiểm soát và tăng cân nhanh chóng.
• Tăng cân không mong muốn: Sự thay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống thường dẫn đến tăng cân, điều này có thể khiến người bệnh cảm thấy tự ti và thêm phần chán nản.
• Cảm giác chậm chạp và thiếu động lực: Người mắc SAD thường trở nên lười biếng, khó khăn trong việc bắt đầu hoặc hoàn thành các nhiệm vụ hàng ngày. Họ có thể cảm thấy không có động lực để thực hiện những công việc mà trước đây họ thường làm.

Trầm cảm theo mùa thường chỉ xuất hiện vào một thời điểm nhất định trong năm, chủ yếu vào mùa đông, khi ánh sáng mặt trời giảm. Triệu chứng có thể tái diễn hàng năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc nhận diện kịp thời các dấu hiệu này là rất quan trọng để có thể áp dụng các biện pháp can thiệp phù hợp, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe tâm thần.

Nguyên nhân gây ra trầm cảm theo mùa

Hiện tại, nguyên nhân cụ thể dẫn đến trầm cảm theo mùa là gì vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng có một số yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng này, bao gồm:

• Đồng hồ sinh học: Sự giảm bớt ánh sáng mặt trời trong mùa thu và đông có thể là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra chứng trầm cảm theo mùa. Thiếu ánh sáng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến đồng hồ sinh học của cơ thể, dẫn đến cảm giác buồn chán và mệt mỏi.
• Giảm mức serotonin: Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến tâm trạng. Khi ánh sáng giảm trong những tháng mùa đông, nồng độ serotonin có thể giảm theo, làm gia tăng nguy cơ trầm cảm.
• Thay đổi mức melatonin: Thay đổi theo mùa cũng có thể gây ra sự mất cân bằng trong nồng độ melatonin, một hormone quan trọng trong việc điều chỉnh giấc ngủ và cảm xúc của con người.

Một số yếu tố có thể làm gia tăng khả năng mắc chứng trầm cảm theo mùa bao gồm:

• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc chứng trầm cảm theo mùa cao hơn so với nam giới.
• Độ tuổi: Người trẻ tuổi thường có tỷ lệ mắc bệnh này cao hơn so với người lớn tuổi.
• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình bạn có người từng mắc trầm cảm theo mùa, khả năng bạn cũng bị ảnh hưởng sẽ tăng lên.
• Tiền sử tâm lý: Những người đã từng mắc trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực thường trải qua triệu chứng nặng hơn trong mùa thu và đông.
• Vị trí địa lý: Những người sống xa vùng xích đạo có xu hướng dễ mắc chứng trầm cảm theo mùa hơn, do sự thiếu hụt ánh sáng vào mùa đông và thời gian ban ngày dài hơn trong mùa hè.

Trầm cảm theo mùa có nguy hiểm không?

Ở phần trên chúng ta đã biết trầm cảm theo mùa là gì, vậy trầm cảm theo mùa có nguy hiểm hay không? Hầu hết các chuyên gia cho rằng trầm cảm theo mùa thường chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn. Khi thời tiết chuyển giao sang mùa ấm hơn, người bệnh thường cảm thấy năng lượng phục hồi. Tuy nhiên, do đặc tính chu kỳ của căn bệnh này, nguy cơ tái phát rất cao, vì vậy những ai đã từng mắc không nên lơ là.

Tác hại của trầm cảm theo mùa là gì? Ngoài ra, nếu các triệu chứng của trầm cảm theo mùa không được xử lý kịp thời, nỗi buồn, rối loạn tâm lý có thể biến thành sự tuyệt vọng. Tình trạng này có thể dẫn đến những suy nghĩ và hành vi tiêu cực khiến người bệnh dần mất đi lòng tự trọng, cảm thấy cuộc sống thật buồn tẻ và không còn niềm vui. Họ có thể trở nên xa cách với bạn bè và gia đình, thậm chí có ý định tự sát. Một số người khác có thể tìm đến rượu bia hoặc ma túy như một cách để thoát khỏi cảm giác cô đơn và khó chịu trong lòng.

Đặc biệt, những ai có tiền sử tâm lý như trầm cảm hoặc chịu áp lực nặng nề từ sự thay đổi thời tiết có thể dễ dàng cảm thấy kiệt sức và chán nản hơn.

Dù trầm cảm ở mức độ nhẹ hay nặng, kéo dài hay ngắn hạn thì đều có tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe tinh thần và các mối quan hệ của người bệnh. Nếu không có những biện pháp can thiệp phù hợp, trầm cảm theo mùa hoàn toàn có thể tiến triển thành chứng trầm cảm kéo dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người mắc.

Cách điều trị trầm cảm theo mùa hiệu quả

Việc điều trị sớm trầm cảm theo mùa là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng bệnh diễn biến nghiêm trọng hơn. Phương pháp điều trị thường phụ thuộc vào các triệu chứng cụ thể của bệnh và các vấn đề sức khỏe khác có thể đi kèm như trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực. Các bác sĩ sẽ đưa ra những chỉ định phù hợp cho từng bệnh nhân. Một số lựa chọn điều trị phổ biến bao gồm:

• Sử dụng thuốc bupropion: Đây là loại thuốc được phê duyệt để phòng ngừa và điều trị trầm cảm theo mùa. Trong trường hợp bệnh nặng hơn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm để hỗ trợ điều trị.
• Liệu pháp ánh sáng: Vào mùa đông, khi ánh sáng mặt trời giảm sút, đồng hồ sinh học của cơ thể bị ảnh hưởng, dẫn đến thay đổi tâm trạng. Cung cấp đủ ánh sáng có thể giúp người bệnh cải thiện cảm xúc. Nhiều bệnh nhân được chỉ định liệu pháp ánh sáng mạnh, có cường độ gấp khoảng 20 lần so với ánh sáng thông thường trong phòng. Ánh sáng này được chiếu gián tiếp vào mắt từ khoảng cách 0,7 mét trong 10 - 15 phút mỗi ngày, sau đó có thể tăng lên 30 - 45 phút tùy vào mức độ đáp ứng của bệnh nhân. Liệu pháp này cần tiếp tục cho đến khi ánh sáng tự nhiên trở lại vào mùa xuân.
• Tâm lý trị liệu: Các chuyên gia tâm lý sẽ hỗ trợ bệnh nhân nhận diện và thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Họ cũng giúp tìm ra những phương pháp lành mạnh để đối phó với tình trạng trầm cảm và quản lý căng thẳng hiệu quả hơn.
• Các phương pháp khác: Việc bổ sung vitamin D cũng được khuyến nghị, vì có giả thuyết cho rằng tình trạng thiếu hụt vitamin D có thể liên quan đến trầm cảm theo mùa. Ngoài ra, tự chăm sóc bản thân và thực hành thiền định cũng có thể giúp người bệnh vượt qua những cảm xúc tiêu cực.

Như vậy, Nhà Thuốc Long Châu vừa chia sẻ những thông tin cần thiết về bệnh trầm cảm theo mùa là gì, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp bạn nhận diện sớm và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của mình.