Trật khớp ức đòn là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Trật khớp ức đòn là một chấn thương thường gặp, tình trạng này xảy ra khi cung trước vai với cánh tay bị va chạm mạnh, hoặc áp lực lớn đè lên. Để chẩn đoán và điều trị trật khớp ức đòn, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp. Việc xác định nguyên nhân và mức độ của chấn thương sẽ là yếu tố quyết định phương pháp điều trị thích hợp và trong trường hợp nghiêm trọng hơn, phẫu thuật có thể được thực hiện.

Nguyên nhân gây trật khớp ức đòn

Trật khớp ức đòn là tình trạng mà đầu xương đòn không tiếp xúc hoặc không khớp với đầu xương ức. Tình trạng này xuất hiện khá hiếm, chỉ chiếm khoảng 3% trong tổng số các trường hợp trật khớp xảy ra xung quanh đai vai và 95% xảy ra ở một bên. Trật khớp ức đòn được chia thành hai trường hợp là trật ra phía trước và trật ra phía sau.

Thông thường, trật khớp ức đòn sẽ phổ biến hơn vì dây chằng ức đòn phía trước yếu hoặc dễ bị căng. Trong khi đó, trật khớp ức đòn ra phía sau sẽ ít gặp hơn. Tuy nhiên, trường hợp trật ra sau lại gây ra các biến chứng nguy hiểm như tổn thương đến đường khí quản, mạch máu, thần kinh, hoặc gây ra chấn thương nội tiết quản. Ngoài ra, trật khớp ức đòn ra sau còn gây ra biến chứng khác như: Viêm khớp dạng thấp, hội chứng Reiter, viêm cột sống dính khớp, nhiễm khuẩn và viêm khớp vảy nến.

Nguyên nhân của trật khớp ức đòn thường liên quan đến chấn thương, ví dụ như tai nạn xe hơi hoặc va chạm mạnh vào vùng ngực. Tuy nhiên, cũng có trường hợp trật khớp không do chấn thương, xảy ra ở những người bệnh thiếu hụt collagen như hội chứng lỏng lẻo đa dây chằng toàn thân (Ehlers-Danlos), biến dạng mô cơ, hoặc sự bất thường trong xương đòn.

Dấu hiệu cho thấy bị trật khớp ức đòn

Bằng cách tiến hành kiểm tra lâm sàng, các bác sĩ sẽ phát hiện những dấu hiệu biến dạng của khớp ức đòn. Cụ thể bao gồm:

• Trật khớp ra trước: Tình trạng này thường sẽ đi kèm với cảm giác đau nhức và nổi một khối u bên cạnh xương đòn. Điều quan trọng là bạn phải phân biệt giữa trật khớp và gãy đầu xương đòn.
• Trật khớp ra sau: Thường gây đau ở đầu trong xương đòn hoặc có thể xuất hiện các triệu chứng như khó thở, khó nuốt.

Bên cạnh những biểu hiện này, người bệnh cũng có thể trải qua các dấu hiệu khác như đau nhức khi nâng vai ra trước, cảm giác co rút ở vai, khó khăn khi nâng cánh tay lên cao. Khi kiểm tra bằng cách ấn vào vùng khớp ức đòn, bác sĩ sẽ phát hiện dấu hiệu đau, sưng và nóng trong trường hợp xảy ra viêm nhiễm cấp.

Để đặt chẩn đoán và loại trừ các vấn đề xương khớp khác, bác sĩ chuyên khoa sẽ đề xuất chụp X-quang thông thường hoặc yêu cầu các xét nghiệm bổ sung như phân tích tế bào máu ngoại vi, đo tốc độ máu lắng, đánh giá chỉ số kháng nguyên tuyến tiền liệt PSA (đối với nam giới), xét nghiệm kháng thể kháng nhân. 

Trong một số trường hợp đặc biệt, người bệnh cần thực hiện chụp CT, CT 3D hoặc chụp cộng hưởng từ MRI để đánh giá tổn thương mô mềm, xem xét cấu trúc trung thất và kiểm tra các tổn thương liên quan.

Cách điều trị trật khớp ức đòn

Trong quá trình điều trị trật khớp ức đòn, các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra để xác định nguyên nhân và tình trạng cụ thể của bệnh. Cách điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ trật khớp của bệnh nhân.

Nắn chỉnh

Đối với trường hợp mới bị trật, phương án nắn chỉnh dưới tình trạng gây mê sẽ được ưu tiên. Ví dụ, đối với trật ra trước, người bệnh sẽ được yêu cầu nằm ngửa với tay duỗi ra để kỹ thuật viên có thể đặt áp lực và đẩy đầu xương đòn vào vị trí đúng. Tương tự, đối với trật ra sau, kỹ thuật viên có thể sử dụng kẹp để đặt áp lực lên đầu xương đòn và đẩy nó về phía trước.

Sau khi nắn chỉnh, người bệnh thường cần đeo đai số 8 trong khoảng 4 - 6 tuần, kết hợp với việc sử dụng thuốc giảm đau và kháng viêm. Trong thời gian đeo đai, bệnh nhân nên tiếp tục thực hiện các bài tập tập thụ động dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, như tập khuỷu tay, cổ bàn tay,...

Phẫu thuật mở và cố định khớp

Phẫu thuật là biện pháp được xem xét trong trường hợp nắn chỉnh không hiệu quả. Có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau để điều trị trật khớp ức đòn, bao gồm mổ mở và cố định bằng Kirschner, chỉ thép, sử dụng nẹp móc hoặc vít xốp rời,... và nhiều kỹ thuật khác.

Ngoài ra, còn có những cách khác như tái tạo dây chằng bao khớp ức đòn bằng gân chân ngỗng, màng xương hoặc sử dụng neo khâu, cắt đầu trong xương đòn đơn thuần (Rockwood),... Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Việc quyết định lựa chọn cách điều trị nào sẽ phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân và thời gian bị trật khớp.

Tóm lại, quá trình điều trị trật khớp ức đòn đòi hỏi sự hướng dẫn và theo dõi tận tình từ bác sĩ, kết hợp sự tuân thủ của người bệnh mới đảm bảo hồi phục tốt nhất, tránh các biến chứng nguy hiểm. Mong rằng qua các nội dung trong bài, bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức trong việc chăm sóc sức khỏe, nhất là các vấn đề liên quan đến cơ xương khớp.

Xem thêm: Xương ức là gì? Các bệnh lý liên quan đến xương ức