Trẻ 4 tuổi phát triển như thế nào là bình thường?

Cha mẹ hiểu rõ về những khía cạnh mà trẻ phát triển trong giai đoạn trẻ 4 tuổi này là quan trọng để có thể điều chỉnh phương pháp chăm sóc sức khỏe trẻ em và giáo dục một cách hiệu quả. Để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của con, hãy cùng khám phá những dấu hiệu mà các bậc phụ huynh cần quan tâm khi trẻ 4 tuổi trong bài viết dưới đây.

Trẻ 4 tuổi phát triển như thế nào là bình thường?

Phát triển của trẻ 4 tuổi thường có những đặc điểm chung và đây là một cái nhìn tổng quan về sự phát triển bình thường trong độ tuổi này:

Thể chất

Ở độ khi trẻ 4 tuổi, trung bình các bé trai thường nặng từ 14,4kg đến 18,6kg và cao từ 99,1cm đến 107,5cm. Trong khi đó, các bé gái thường có cân nặng từ 14,0kg đến 18,5kg và chiều cao từ 98,4cm đến 107,0cm. Tại độ tuổi này, phổi của trẻ bắt đầu mở rộng và có khả năng làm việc hiệu quả hơn.

Vận động

Trẻ 4 tuổi đã có sự tiến bộ đáng kể so với 3 tuổi nhờ vào khả năng kiểm soát và điều khiển cơ thể. Do đó, ở tuổi này, trẻ thường có khả năng sử dụng tốt thìa, nĩa và tự thực hiện các thao tác dọn dẹp vệ sinh đơn giản cũng như tự mặc quần áo. Có một số trẻ 4 tuổi có thể đã học được cách cầm bút để viết chữ, sao chép các con số, chữ cái hoặc vẽ hình. Bé cũng có thể bắt đầu học nhảy dây, lộn và thực hiện các hoạt động thể chất khác. Tuy nhiên, ở độ tuổi này, trẻ vẫn còn hạn chế trong việc thực hiện nhiều việc cùng một lúc. Dưới đây là một số hành động mà trẻ 4 tuổi có thể thực hiện:

• Tham gia vào các hoạt động thể chất như chạy, nhảy linh hoạt.
• Học cách chơi bóng đá.
• Có khả năng tự đi lên hoặc xuống cầu thang lần lượt từng chân, có thể cần sự hỗ trợ từ tay vịn.
• Có đủ sự khéo léo và sức mạnh để điều khiển một chiếc xe đạp ba bánh.
• Ném các đồ vật lên cao.
• Đứng trên một chân trong khoảng thời gian 10 giây trở lên, thực hiện những hành động như nhảy xa, lăn và nhảy lò cò.
• Có khả năng tự đi vệ sinh.

Tâm lý

Trẻ bắt đầu trải qua sự thay đổi về mặt nhận thức và cảm xúc. Về mặt tâm lý, trẻ bắt đầu phát triển cái tôi riêng và bắt đầu thể hiện sự cá nhân hóa. Họ có thể nhận biết vai trò của bản thân trong gia đình và có khả năng diễn đạt rõ ràng các yêu cầu của mình. Do tâm lý trẻ 4 tuổi cực kỳ nhạy cảm, cha mẹ nên tránh sử dụng quá nhiều từ ngợi khen hoặc chỉ trích, vì điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần và cảm xúc của trẻ. 

Ngoài ra, trẻ 4 tuổi bắt đầu học cách xây dựng mối quan hệ và điều chỉnh hành vi của mình để hòa nhập với bạn bè trong xã hội.

Tư duy

Ở độ tuổi này, hầu hết các trẻ đã bắt đầu hiểu được những khái niệm trừu tượng. Do đó, trẻ 4 tuổi có thể học được cách đếm đến 10, hiểu khái niệm về thời gian, nhận biết các con số, chữ cái, hình dạng và màu sắc. Hơn nữa, trẻ đã có khả năng nhận biết công dụng của các đồ vật xung quanh và hiểu một số khái niệm khó hiểu như tiền. Trong giai đoạn này, trẻ rất ham học và muốn mở rộng kiến thức, vì vậy cha mẹ có thể kể chuyện cho trẻ nghe về các sự kiện diễn ra hàng ngày hoặc cho trẻ chơi các trò chơi phát triển trí tuệ.

Dù trẻ 4 tuổi có thể vẫn chưa phát âm thành thạo toàn bộ các âm ngữ, nhưng họ bắt đầu nói rõ ràng hơn và sử dụng ngữ pháp chính xác hơn. Trẻ thường sẽ đặt ra các câu hỏi như "tại sao", "bao nhiêu", "khi nào",... để thỏa mãn sự tò mò.

Các dấu hiệu bất thường của trẻ 4 tuổi mà phụ huynh cần quan tâm

Thực tế, mỗi đứa trẻ phát triển theo một tiến độ riêng biệt. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn nên bỏ qua bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào cho thấy rằng con bạn có thể không đạt được các mốc phát triển nhất định. Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu sau đây ở con của mình, hãy đưa bé đến gặp bác sĩ nhi khoa:

• Trẻ không thể thực hiện việc nhảy giậm chân tại chỗ.
• Gặp khó khăn trong việc vẽ hoặc viết, dù chỉ là viết nguệch ngoạc.
• Không sử dụng một cách chính xác từ "mình/con" và "bạn/bố/mẹ/ông bà”.
• Không quan tâm đến các trò chơi mang tính tương tác hoặc tin tưởng.
• Không quan tâm đến những người khác không thuộc gia đình.
• Phản đối khi phải mặc quần áo, đi ngủ hoặc đi vệ sinh.
• Không thể kể lại các câu chuyện yêu thích.
• Không hiểu khái niệm giống và khác nhau.
• Gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý kiến một cách chính xác.
• Mất đi những kỹ năng mà trẻ đã từng đạt được.

Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về sự phát triển hoặc hành vi của trẻ, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia phát triển trẻ em để có sự đánh giá chính xác.

Cách chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ 4 tuổi mà bạn cần biết

Đa phần trẻ 4 tuổi thường xuất hiện tình trạng biếng ăn, chán ăn và thích ăn những món ăn giống nhau, hạn chế trong việc chọn lựa thực phẩm. Để khuyến khích trẻ ăn nhiều hơn, cha mẹ có thể thay đổi cách chế biến và phân chia nhỏ các bữa ăn. Trong thực đơn của trẻ, nên tránh các thực phẩm giàu đường, muối và chất béo. Mặc dù nước trái cây là nguồn dinh dưỡng dễ tiêu hóa, tuy nhiên, nên hạn chế trẻ uống từ 120 đến 180 ml nước trái cây mỗi ngày và ưu tiên các loại trái cây giàu vitamin C. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ uống sữa ít béo hoặc các loại sữa hạt giàu dinh dưỡng.

Ngoài ra, cha mẹ nên dành thời gian để học và chơi cùng trẻ, cũng như để trẻ tự do khám phá thế giới xung quanh mà không cần quá bảo bọc hoặc dỗ dành. Thúc đẩy sự phát triển vận động thể chất cho trẻ thông qua các hoạt động ngoại ô như chạy bộ, bơi lội, hoặc ghi danh cho trẻ tham gia vào các lớp học kỹ năng sống dành cho trẻ 4 tuổi, cũng như các hoạt động nghệ thuật như múa hát, võ thuật, và nhiều hoạt động khác.

Việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ không chỉ liên quan đến các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc cơ bản mà còn đòi hỏi sự quan tâm và tương tác tích cực từ phía cha mẹ hoặc người chăm sóc.

Tóm lại, việc chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ là một hành trình dài và quan trọng trong việc phát triển của trẻ. Để đảm bảo sự phát triển toàn diện và lành mạnh cho con, khi chăm sóc trẻ 4 tuổi, mẹ cần nhớ các điều quan trọng về chế độ dinh dưỡng của bé. Nếu mẹ nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở trẻ so với độ tuổi hoặc gặp khó khăn trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, bạn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế.

Xem thêm:

• Lịch sinh hoạt bé 1 tuổi mà các bậc phụ huynh cần biết
• Trẻ 3 tuổi biết làm gì? Những đặc điểm phát triển ở độ tuổi này