Trẻ sơ sinh hay giật mình hoảng hốt: 7 nguyên nhân và cách xử trí

Khi bé mới sinh, hệ thần kinh và các phản xạ của cơ thể vẫn trong quá trình hoàn thiện. Việc trẻ sơ sinh thường hay giật mình và hoảng hốt khi ngủ hoặc khi thức không hẳn là bệnh, nhưng nếu xảy ra thường xuyên, cần tìm hiểu nguyên nhân, và để có cách hỗ trợ bé tốt hơn.

Trẻ sơ sinh hay giật mình hoảng hốt là thế nào?

Trước khi đi vào nguyên nhân, cần hiểu rõ xem giật mình và hoảng hốt ở trẻ sơ sinh là hiện tượng gì. Hiện tượng trẻ sơ sinh hay giật mình và hoảng hốt là điều thường gặp trong những tháng đầu đời. Trẻ có thể bất ngờ giơ tay, co chân hoặc khóc ré lên trong lúc ngủ, khiến cha mẹ lo lắng. Dù đây thường là phản ứng sinh lý bình thường, tần suất và biểu hiện cụ thể có thể khác nhau ở mỗi bé.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh hay giật mình hoảng hốt

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh hay giật mình khi ngủ, từ những phản xạ sinh lý bình thường đến các yếu tố sức khỏe hoặc môi trường có thể ảnh hưởng nếu không được chăm sóc tốt.

Phản xạ sinh lý

Trẻ sơ sinh thường có một phản xạ đặc trưng gọi là phản xạ Moro, đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi bé cảm thấy bị rơi, mất cân bằng hoặc nghe tiếng động lớn. Khi đó, bé có thể đột ngột dang rộng hai tay, sau đó co lại và khóc.

Phản xạ này là hiện tượng sinh lý bình thường và xuất hiện ở hầu hết trẻ dưới 4 - 6 tháng tuổi. Nó không phải dấu hiệu bệnh lý nếu bé vẫn tăng trưởng tốt, ăn ngủ đều và không kèm theo biểu hiện bất thường khác.

Xảy ra cơn hoảng hốt trong giấc ngủ NREM

NREM là viết tắt của Non-Rapid Eye Movement, tức là giai đoạn ngủ không chuyển động mắt nhanh, giai đoạn đầu của giấc ngủ, khi cơ thể chưa thật sự nghỉ sâu.

Trong giai đoạn này, bé rất dễ bị đánh thức bởi các kích thích nhỏ như tiếng động nhẹ, ánh sáng, thay đổi nhiệt độ phòng hoặc tư thế ngủ. Do hệ thần kinh của trẻ chưa hoàn thiện, phản xạ bảo vệ vẫn còn mạnh, nên bé dễ giật mình hoặc có biểu hiện hoảng hốt.

Khác với giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement, giai đoạn ngủ sâu hơn, khi bé mơ), NREM là thời điểm giấc ngủ chưa ổn định, nên phản ứng giật mình dễ xảy ra hơn.

Bé đói hoặc bị khó chịu

Bé có thể giật mình vì đói, tã ướt, nhiệt độ phòng quá nóng hoặc lạnh, đồ mặc bó hay có cảm giác khó chịu ngoài da. Nếu những nhu cầu cơ bản này không được đáp ứng nhanh thì trẻ phản ứng mạnh hơn.

Trẻ giật mình để tự bảo vệ cơ thể

Trẻ sơ sinh còn non nớt về mặt cơ và thần kinh, nên giật mình có thể là phản xạ bảo vệ khi có cảm giác bất thường như mất thăng bằng hoặc bị choáng. Đây là cách cơ thể bé tự bảo vệ trước các kích thích từ môi trường.

Thiếu Vitamin D3

Thiếu vitamin D3 có thể ảnh hưởng tới sức khỏe thần kinh và chức năng ngủ, khiến bé dễ thức giấc hoặc phản ứng mạnh hơn khi ngủ chập chờn. Việc bổ sung vitamin D3 đúng mức theo hướng dẫn bác sĩ có thể cải thiện giấc ngủ và giảm phản xạ giật mình. Tuy nhiên, cần lưu ý, đây có thể không phải là nguyên nhân phổ biến.

Bé đang mơ hoặc chuyển giai đoạn ngủ

Trong lúc mơ hoặc khi chuyển từ giai đoạn ngủ nhẹ sang ngủ sâu, bé thường trải qua những thay đổi thần kinh, hơi thở và nhịp tim có thể không ổn định. Những chuyển động nhỏ, tiếng thở, hoặc sự chuyển động trong giấc mơ có thể làm bé giật mình.

Hệ thần kinh chưa hoàn thiện

Ở trẻ sơ sinh, hệ thần kinh trung ương, các liên kết giữa não, tủy sống và cơ chưa phát triển đầy đủ. Khi trẻ lớn lên, cấu trúc thần kinh hoàn thiện hơn thì các phản ứng giật mình sẽ nhẹ hơn và ít dần.

Hậu quả khi trẻ sơ sinh hay giật mình hoảng hốt khi ngủ

Mặc dù hiện tượng giật mình ở trẻ sơ sinh là phản xạ sinh lý bình thường, nếu xảy ra với tần suất cao hoặc kéo dài, nó có thể ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ và sức khỏe toàn diện của trẻ nhỏ.

• Bé ngủ không sâu, dễ bị tỉnh giấc: Khi bị giật mình giữa giấc, trẻ thường bị đánh thức đột ngột, không thể quay lại giấc ngủ sâu. Điều này khiến tổng thời gian ngủ của bé không đủ so với nhu cầu phát triển.
• Ảnh hưởng đến tăng trưởng và phát triển não bộ: Giấc ngủ sâu đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiết hormone tăng trưởng và hình thành các kết nối thần kinh. Nếu bé thường xuyên bị rối loạn giấc ngủ, tốc độ tăng cân, phát triển chiều cao và khả năng nhận thức có thể bị ảnh hưởng.
• Dễ cáu gắt, quấy khóc vào ban ngày: Trẻ thiếu ngủ thường khó chịu, dễ khóc và kém tương tác với môi trường xung quanh. Tình trạng này kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng của trẻ mà còn tạo áp lực lớn lên cha mẹ và người chăm sóc.

Hiện tượng trẻ sơ sinh hay giật mình hoảng hốt nhìn chung không phải là vấn đề nguy hiểm nếu chỉ xảy ra thỉnh thoảng. Tuy nhiên, khi tần suất tăng cao và đi kèm với dấu hiệu khó ngủ, chậm tăng cân hoặc cáu gắt kéo dài, cha mẹ nên theo dõi sát sao và tìm giải pháp hỗ trợ phù hợp. Một giấc ngủ chất lượng không chỉ giúp trẻ phát triển toàn diện mà còn mang lại sự an tâm cho cả gia đình.