Góc giải đáp: Trẻ uống nhiều sữa có bị dậy thì sớm không?

Ngày nay, sữa trở thành một thành phần quan trọng trong khẩu phần dinh dưỡng của phần đa dân số, đặc biệt là trẻ em. Nhiều bậc phụ huynh lo ngại rằng cho trẻ uống nhiều sữa có bị dậy thì sớm không? Cha mẹ cần tìm hiểu kỹ và nhận thức đúng, kịp thời về vấn đề này.

Dấu hiệu nhận biết trẻ dậy thì sớm

Dậy thì là quá trình cơ thể trẻ bắt đầu phát triển và biến đổi thành người trưởng thành về mặt sinh học.

Dấu hiệu nhận biết dậy thì là phần ngực phát triển và hành kinh ở các bé gái, tinh hoàn và dương vật có kích thước lớn hơn, vỡ giọng và nảy nở phần cơ hơn ở các bé trai. Độ tuổi dậy thì trung bình ở các bé gái là 11 tuổi và ở các bé trai là 12.

Dậy thì ở độ tuổi từ 8 đến 13 ở bé gái và từ 9 đến 14 tuổi ở bé trai là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên trong một số trường hợp, dậy thì sớm (hoặc muộn) cũng có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh tiềm ẩn cần được phát hiện và điều trị kịp thời.

Trẻ dậy thì sớm khi:

• Dậy thì trước 8 tuổi đối với bé gái.
• Dậy thì trước 9 tuổi đối với bé trai.

Ví dụ, một vài bé gái có thể bắt đầu hành kinh trước 8 tuổi nhưng phần ngực chưa có dấu hiệu phát triển.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng dậy thì sớm ở trẻ

Quá trình dậy thì bắt đầu khi một phần của não (vùng dưới đồi) ra lệnh cho tuyến yên giải phóng hormone. Các hormone này báo cho cơ thể tạo ra hormone giới tính: Testosterone ở nam và estrogen ở nữ.

Dậy thì sớm chủ yếu xuất hiện ở các bé gái và thường không có nguyên nhân rõ ràng, có thể do di truyền hoặc do vấn đề về tuyến nội tiết trong não, chẳng hạn như chấn thương, khối u hoặc nhiễm trùng.

Dậy thì sớm cũng có thể do vấn đề ở tuyến sinh dục (tinh hoàn hoặc buồng trứng), tuyến giáp hoặc tuyến thượng thận.

Những điểm cần lưu ý khi trẻ dậy thì sớm

Trẻ dậy thì sớm cũng ngừng phát triển chiều cao sớm

Sau khi dậy thì, xương của trẻ ngừng phát triển. Mặc dù ở thời kì dậy thì, trẻ dậy thì sớm có thể cao hơn các bạn cùng tuổi nhưng lại không thể đạt được chiều cao tuyệt đối khi trưởng thành.

Dậy thì sớm dễ dẫn tới các vấn đề về tâm lý

Trẻ dậy thì sớm có thể khó đối mặt với các vấn đề mặt cảm xúc và giao tiếp xã hội. Trẻ có thể rằng mình không phù hợp với cộng đồng xung quanh mình trong quá trình biến đổi thể chất lẫn tinh thần từ trẻ con sang người lớn. Trẻ có thể trở nên chán nản, ủ rũ hoặc thậm chí hung hăng, dễ nổi nóng hơn trước đây. Cha mẹ cần chú ý đến những biểu hiện tâm lý ở trẻ trong giai đoạn này để kịp thời hỗ trợ.

Trẻ uống nhiều sữa có bị dậy thì sớm không?

Hiện nay, chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh mối liên kết giữa quá trình dậy thì sớm và việc tiêu thụ quá nhiều sữa hay các chế phẩm từ sữa.

Một số người cho rằng hormone có trong sữa và một vài chế phẩm từ sữa chính là “hung thủ” dẫn đến tình trạng dậy thì sớm. Nhưng trong thực tế, béo phì mới được xem là nguyên nhân đứng sau sự phát triển sớm ở trẻ em, đặc biệt là các bé gái.

Tất cả các loại sữa đều chứa một loại hormone tăng trưởng tự nhiên của bò được gọi là bovine somatotropin (BST) với một lượng rất nhỏ. Một số nhà sản xuất sữa lại sử dụng phiên bản tổng hợp của hormone này, được gọi là rBST để tăng sản lượng sữa bò từ các chú bò trong chính trang trại của họ.

Theo kết luận của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, 90% các hormone này trong quá trình thanh trùng sẽ bị phá hủy, phần còn lại được tiêu hóa hoàn toàn thành các mảnh nhỏ không hoạt động được trong ruột. Cả hai loại hormone này đều dành riêng cho bò và không có tác dụng đối với cơ thể con người. Do đó, các hormone trong sữa không phải là lời giải đáp thích hợp cho việc dậy thì sớm ở trẻ.

Sữa là nguồn canxi đáng kể và cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu khác, vậy nên không nên loại bỏ sữa ra khỏi khẩu phần dinh dưỡng trong những năm tuổi vị thành niên. Bé gái từ 9 đến 18 tuổi cần 1,300mg canxi mỗi ngày vì đây là “thời điểm vàng” khi khung xương phát triển.

Các bậc phụ huynh cần chú ý cân bằng chế độ dinh dưỡng mỗi ngày của con cái, khuyến khích các bé hoạt động thể chất thường xuyên và duy trì cân nặng phù hợp để phòng tránh dậy thì sớm. Thực phẩm từ sữa đóng vai trò chính trong việc giúp trẻ nhận được dinh dưỡng cần thiết giúp hỗ trợ quá trình tăng trưởng và phát triển.

Thảo Nguyễn

Nguồn tham khảo: nationwidechildrens.org