Triệu chứng của chấn thương lệ đạo là gì?

Lệ đạo là một phần quan trọng trong hệ thống dẫn lưu nước mắt, bao gồm các cấu trúc như lệ quản, túi lệ và ngách lệ mũi. Mặc dù toàn bộ hệ thống này khá dài, nhưng đa số chấn thương thường tập trung chủ yếu vào lệ quản. Nếu chấn thương lệ đạo không được điều trị kịp thời và hiệu quả, nó có thể dẫn đến viêm nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng không chỉ đến thẩm mỹ mà còn có thể gây mất thị lực.

Nguyên nhân gây chấn thương lệ đạo

Theo thống kê, các nguyên nhân chính gây chấn thương lệ đạo bao gồm:

• Tai nạn lao động và sinh hoạt: Chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng 70%.

• Tai nạn giao thông: Đứng thứ hai, với khoảng 25%.
• Tai nạn do hỏa khí: Ít phổ biến hơn, chiếm khoảng 5%.

Chấn thương mi mắt thường xảy ra đồng thời với chấn thương lệ đạo. Điều này có thể lý giải bởi mi mắt đóng vai trò như hàng rào bảo vệ cơ quan thị giác. Mọi tác nhân gây sang chấn hoặc bệnh lý đều phải vượt qua mi mắt trước khi xâm nhập vào nhãn cầu. Nhiều trường hợp may mắn, nhờ vào sự bảo vệ của mi mắt và phản xạ nhắm mắt, con mắt được bảo toàn.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp nghiêm trọng, cả mi và nhãn cầu có thể bị tổn hại do tác động quá mạnh. Chấn thương mi có thể gây sây sát, bầm máu, hoặc nghiêm trọng hơn, đứt đoạn và rách nát. Đặc biệt, những chấn thương nặng do mảnh thủy tinh hoặc vật sắc nhọn có thể làm rách mi mắt ra khỏi chỗ bám và gây đứt lệ quản, thường thấy trong các trường hợp chấn thương nặng ở vùng góc trong khóe mắt.

Triệu chứng của chấn thương lệ đạo

Chấn thương lệ đạo có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và loại tổn thương. Tuy nhiên, những dấu hiệu phổ biến của chấn thương lệ đạo bao gồm:

Chảy máu: Do tính chất mạch máu phong phú và sự kết nối tuần hoàn dày đặc ở khu vực mắt và đầu mặt, các vết thương trong khu vực này thường dẫn đến chảy máu nhiều. Mức độ chảy máu có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương.

Biến dạng giải phẫu: Chấn thương có thể gây ra các biến dạng rõ rệt như mi mắt bị rách nát, đứt rời, hoặc lệch khỏi vị trí giải phẫu bình thường. Đường lệ có thể bị gián đoạn hoặc mất một đoạn, dẫn đến giảm khả năng dẫn lưu nước mắt và gây ra hiện tượng chảy nước mắt liên tục. Trong trường hợp nghiêm trọng, chấn thương hốc mắt có thể khiến cơ, mỡ trong hốc mắt phòi ra ngoài, hoặc di lệch xương hốc mắt, gây biến dạng và mất cân đối khuôn mặt.

Cảm giác của bệnh nhân: Bệnh nhân có thể cảm thấy tê bì, dị cảm ở vùng quanh mắt bị tổn thương. Các triệu chứng khác bao gồm song thị do cơ vận nhãn bị kẹt vào vùng vỡ của hốc mắt, hoặc sự thay đổi trong vị trí của mắt, như mắt bị lồi ra hoặc thụt vào so với mắt bên kia.

Chấn thương nhãn cầu phối hợp: Nếu có chấn thương nhãn cầu đi kèm, tình trạng có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Các triệu chứng có thể bao gồm mờ mắt, chảy máu nhiều hơn, và các tổ chức nội nhãn bị phòi ra ngoài, gây thêm nhiều biến chứng và di chứng.

Toàn thân: Trong các trường hợp đa chấn thương hoặc chấn thương sọ - mặt đi kèm, có thể xuất hiện các dấu hiệu đe dọa tính mạng như hôn mê hoặc sốc. Ví dụ, vỡ xương chính mũi có thể dẫn đến chảy máu mũi ồ ạt, thường kèm theo vỡ ngách lệ mũi và gây tắc lệ đạo đoạn trong xương mũi.

Bỏng da mi và mặt: Mặc dù hiếm gặp hơn, nhưng bỏng do kim loại nóng chảy, nổ bình ắc-quy hoặc nổ cầu chì có thể gây bỏng cho da mi và vùng mặt, dẫn đến các tổn thương nghiêm trọng và cần được điều trị kịp thời.

Điều trị chấn thương lệ đạo

Điều trị chấn thương lệ đạo đòi hỏi sự chú ý đặc biệt, vì chấn thương này thường gây chảy máu nhiều. Sơ cứu kịp thời và đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa sốc do mất máu. Trong trường hợp có vết thương thủng hoặc vỡ nhãn cầu, cần tránh việc băng ép quá mạnh, vì điều này có thể làm tổ chức nội nhãn phòi ra ngoài.

Thay vì băng ép, nên sử dụng băng che mắt hoặc khiên bảo vệ mắt có lỗ, điều này sẽ giúp bảo vệ khu vực tổn thương một cách hiệu quả hơn. Đồng thời, bệnh nhân cần được giảm đau nhanh chóng bằng các thuốc giảm đau phù hợp và kháng sinh liều đầu tiên cần được sử dụng để phòng ngừa nhiễm trùng. Tiêm uốn ván cũng cần cân nhắc nếu có nguy cơ.

Quá trình phục hồi giải phẫu mi và nối lệ quản, thường sử dụng ống silicone đặt qua một hoặc hai lệ quản, là một kỹ thuật không quá phức tạp nhưng cần được thực hiện trong môi trường chuyên khoa mắt. Việc khâu phục hồi cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên môn tại bệnh viện mắt để đảm bảo kết quả tốt nhất. Sau phẫu thuật, bệnh nhân nên được theo dõi và kiểm tra định kỳ, bao gồm cắt chỉ và rút ống tại các cơ sở y tế chuyên khoa mắt.

Những phương tiện và kỹ thuật phẫu thuật tiên tiến như ống John, ống Mono-K, và kỹ thuật mổ lệ đạo nội soi với sự hỗ trợ của đèn laser dẫn đường sẽ giúp giảm thời gian chảy nước mắt kéo dài và cải thiện hiệu quả điều trị.

Việc nhận diện và hiểu rõ các triệu chứng của chấn thương lệ đạo là bước đầu tiên quan trọng trong quá trình chẩn đoán và điều trị. Các triệu chứng như chảy máu, biến dạng giải phẫu, và cảm giác tê bì có thể cung cấp những chỉ báo quan trọng về mức độ nghiêm trọng của chấn thương và hướng dẫn các quyết định điều trị tiếp theo. Đối với những trường hợp nặng hơn, việc phối hợp điều trị kịp thời và chính xác không chỉ giúp phục hồi chức năng bình thường của lệ đạo mà còn bảo vệ thẩm mỹ và sức khỏe toàn diện của bệnh nhân. Do đó, bệnh nhân chấn thương lệ đạo cần nhận được chăm sóc y tế chuyên khoa và theo dõi thường xuyên khẩn cấp để đảm bảo điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.