U nang buồng trứng nguy cơ tiến triển thành ung thư buồng trứng

Bài viết được tham vấn từ Bác sĩ Siow Yew Ming Anthony

Khoa Phụ sản, Bệnh viện Mount Elizabeth, Singapore

Bác sĩ Siow Yew Ming Anthony - bác sĩ sản phụ khoa tại Bệnh viện Mount Elizabeth, giải thích về u nang buồng trứng nguy cơ tiến triển thành ung thư buồng trứng tăng cao đặc biệt ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh, tiền sử gia đình từng mắc ung thư buồng trứng, tiền sử ung thư vú từng mắc, các bệnh liên quan đến sự sản xuất hormone.

Bài viết dưới đây sẽ trình bày về các u nang buồng trứng và vì sao chúng có thể tiềm ẩn nguy cơ phát triển thành ung thư.

U nang buồng trứng là gì?

Buồng trứng là một bộ phận quan trọng của hệ thống sinh sản nữ giới. Nó là cơ quan tạo ra trứng và cũng là tuyến nội tiết sản xuất hormone nữ, bao gồm estrogen và progesterone.

U nang buồng trứng thường là tình trạng tụ dịch hoặc máu bên trong buồng trứng. Đôi khi, các cấu trúc mô như tóc, da hoặc thậm chí xương cũng có thể được tìm thấy trong u nang buồng trứng.

U nang buồng trứng thường lành tính, không gây hại và có thể dần biến mất. U nang buồng trứng thường không có triệu chứng rõ rệt và đặc trưng, phát triển âm thầm, lặng lẽ nhưng khi chuyển sang ung thư buồng trứng thì đa phần khả năng phát tán thường nhanh chóng.

Các loại u nang buồng trứng

U nang cơ năng

Đây là những u nang hình thành hàng tháng trong thời kỳ rụng trứng, do đó chúng được gọi là u nang cơ năng. Chúng thường được phát hiện khi siêu âm trước kỳ kinh nguyệt. Nếu có thai, chúng sẽ to ra để hỗ trợ giai đoạn đầu của thai kỳ. Nếu không, những u nang như vậy sẽ biến mất sau kỳ kinh nguyệt. Những u nang này thường có kích thước từ 2 – 3 cm, nhưng có thể phát triển lên tới 6 – 7 cm và gây đau vùng chậu tạm thời.

U nang máu

Đây là tình trạng thường gặp ở phụ nữ bị đau bụng kinh hoặc lạc nội mạc tử cung. Chúng cũng có thể xảy ra khi rụng trứng bình thường. Nếu u nang máu là do lạc nội mạc tử cung, chúng có nhiều khả năng tồn tại và lớn hơn theo thời gian, gây đau đớn nhiều hơn và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Nên theo dõi chặt chẽ những u nang như vậy ở những bệnh nhân lớn tuổi dù rằng nguy cơ tiến triển thành ung thư là không cao.

U nang rắn

Đây là những u nang chứa các mô như tóc, da và xương (còn gọi là u quái buồng trứng - Ovarian teratoma). U nang rắn thường lành tính trong hầu hết các trường hợp và có thể lớn hơn theo thời gian. Trong một tỷ lệ nhỏ u nang rắn, có thể có cấu trúc mô chưa trưởng thành hoặc tế bào ung thư bên trong.

Ngoài việc phân loại u nang buồng trứng dựa đặc thù của chúng, các u nang còn có thể được phân loại dựa trên các đặc điểm hình ảnh siêu âm cụ thể. Các u nang đơn giản thường trông rõ ràng trong khi các u nang phức tạp có bóng không đều, có nhiều ngăn hoặc lưu lượng máu bất thường bên trong.

U nang buồng trứng có nên phẫu thuật không?

Nếu u nang rất lớn hoặc gây ra các triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân, hoặc nếu có nghi ngờ về sự xuất hiện của ung thư, bác sĩ có thể đề xuất bệnh nhân thực hiện phẫu thuật loại bỏ u nang.

Phương pháp phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố như kích thước của u nang, độ tuổi của bệnh nhân, kế hoạch mang thai của bệnh nhân, và tiền sử ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú trong gia đình của bệnh nhân.

Phẫu thuật có thể bao gồm việc loại bỏ u nang khỏi buồng trứng hoặc thậm chí phải cắt bỏ buồng trứng trong một số trường hợp nặng. Quyết định về phẫu thuật nên được đưa ra sau khi thảo luận kỹ lưỡng giữa bác sĩ và bệnh nhân, để đảm bảo lựa chọn phù hợp nhất cho tình trạng sức khỏe và mong muốn của bệnh nhân.

U nang lớn

Bác sĩ sẽ đề xuất bệnh nhân thực hiện phẫu thuật khi u nang lớn hơn 5 cm, gây ra các triệu chứng như đau hoặc đầy hơi, áp lực lên bàng quang hoặc ruột hoặc khi u nang ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

U nang nhỏ

Đối với các u nang nhỏ hơn 4cm, đặc biệt là những u nang chỉ chứa nước, bác sĩ có thể đề nghị phương pháp theo dõi thường xuyên, siêu âm lại sau 2 – 3 tháng để kiểm tra xem u nang có tiến triển hay không. Thông thường những u nang như vậy sẽ biến mất sau một đến hai kỳ kinh nguyệt.

U nang rắn

U nang rắn có thể được loại bỏ bằng phẫu thuật nội soi nếu không nghi ngờ ung thư, dựa trên kết quả siêu âm và xét nghiệm máu. Tuy nhiên, nếu u nang lớn hoặc có nhiều đặc điểm siêu âm bất thường và cấu trúc phức tạp thì nên phẫu thuật mở để ngăn ngừa tế bào ung thư tiến triển và di căn trong cơ thể.

Các lựa chọn thay thế cho phẫu thuật

Đối với u nang nước/u nang đơn giản, nói chung bệnh nhân có thể chấp nhận từ chối phẫu thuật vì những u nang này hiếm khi trở thành ung thư. Tuy nhiên, bệnh nhân cần phối hợp với bác sĩ để có thể sẽ phải tiếp tục theo dõi tình trạng của bạn 4 - 6 tháng một lần bằng các xét nghiệm sau:

Kiểm tra siêu âm định kỳ

Đối với u nang máu do lạc nội mạc tử cung, nguy cơ hình thành ung thư tăng 0,4 – 0,6%. Do đó nên siêu âm thường xuyên 4 – 6 tháng một lần và nếu có đặc điểm siêu âm phức tạp thì có thể cần phải phẫu thuật.

Chụp CT hoặc MRI

Bệnh nhân có thể được các bác sĩ đề nghị chụp CT hoặc MRI để xác định mức độ và kích thước khối u. Mặc dù MRI ít phổ biến hơn so với việc chụp CT, nhưng nó có khả năng tạo ra hình ảnh chi tiết về tử cung, các hạch bạch huyết và các mô khác trong bụng và xương chậu. Hỗ trợ bác sĩ quan sát rõ các hạch bạch huyết và phát hiện tổn thương nghi ngờ ung thư.

Nếu nghi ngờ mình có thể bị u nang buồng trứng, bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ phụ khoa để được tư vấn thêm.

Việc kiểm tra và phát hiện sớm u nang buồng trứng giúp ngăn ngừa tình trạng u nang buồng trứng nguy cơ tiến triển thành ung thư buồng trứng, giảm thiểu được mức độ nguy hại và biến chứng mà khối u gây ra. Do đó, khi xuất hiện các biểu hiện bất thường ở người trong ở độ tuổi sinh sản, đặc biệt là những người đã có quan hệ tình dục, chị em phụ nữ nên đi khám phụ khoa thường xuyên và tầm soát u nang buồng trứng để đảm bảo sức khỏe và chức năng sinh sản cho chính mình luôn hoàn thiện.