Lạc nội mạc tử cung: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý xảy ra khi các mô giống niêm mạc tử cung phát triển ngay trong tử cung hoặc bên ngoài tử cung, thường ở các cơ quan lân cận trong khung xương chậu hoặc ổ bụng.

Vị trí thường gặp lạc nội mạc tử cung: Phúc mạc và thanh mạc của các cơ quan vùng chậu như buồng trứng, túi cùng sau, dây chằng rộng, dây chằng tử cung cùng.

• Vị trí ít phổ biến hơn: Ống dẫn trứng, cổ tử cung, âm đạo, bề mặt ruột non, đại tràng, niệu quản, bàng quang, sẹo phẫu thuật. Hiếm gặp hơn là ở màng phổi và màng ngoài tim.

Những dấu hiệu và triệu chứng của lạc nội mạc tử cung

Ba triệu chứng kinh điển là đau bụng kinh, đau vùng chậu và vô sinh.

Đau vùng chậu theo chu kỳ, đặc biệt là đau trước hoặc trong khi hành kinh (đau bụng kinh) và trong khi quan hệ tình dục có thể tiến triển và mãn tính (kéo dài > 6 tháng). U phần phụ và vô sinh cũng điển hình. Thường gặp viêm bàng quang kẽ kèm đau xương mu hoặc vùng chậu, tiểu nhiều và tiểu không tự chủ. Có thể xuất huyết giữa kỳ kinh nguyệt.

Một số phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung rộng không có triệu chứng; một số bị bệnh nhẹ nhưng lại đau không chịu đựng được. Đau bụng kinh là gợi ý chẩn đoán quan trọng, đặc biệt nếu cơn đau khởi phát sau vài năm hành kinh không hoặc ít đau bụng.

Các triệu chứng thường giảm bớt hoặc hết trong thời kỳ mang thai. Lạc nội mạc tử cung thường giảm bớt sau khi mãn kinh vì mức độ estrogen và progesterone giảm.

Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí lạc nội mạc.

Buồng trứng: Hình thành một khối u nội mạc tử cung (khối u nang 2 - 10cm khu trú trong buồng trứng), đôi khi vỡ hoặc rò rỉ, gây đau bụng cấp tính và các dấu hiệu phúc mạc.

Cấu trúc phần phụ: Hình thành các khối dính vào phần phụ hoặc gây đau vùng chậu.

Bàng quang: Khó tiểu, tiểu máu, đau xương mu hoặc vùng chậu (đặc biệt khi đi tiểu), tiểu nhiều lần, tiểu không tự chủ.

Đại tràng: Đau khi đại tiện, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón, hoặc xuất huyết trực tràng khi hành kinh.

Cấu trúc ngoài khung chậu: Đôi khi đau bụng râm ran.

Khám vùng chậu có thể bình thường hoặc các phát hiện tử cung ngả về phía sau và cố định, buồng trứng to hoặc mềm, khối u buồng trứng cố định, vách ngăn âm đạo dày lên, cứng túi cùng, hạch trên dây chằng tử cung và/hoặc khối u.

Hiếm khi phát hiện tổn thương trên âm hộ hoặc cổ tử cung hoặc trong âm đạo, rốn hoặc vết sẹo phẫu thuật.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh lạc nội mạc tử cung

Vô sinh: Là biến chứng chính, do lạc nội mạc ngăn không cho trứng và tinh trùng gặp nhau để thụ tinh, hoặc phá hủy trứng và tinh trùng. Ngoài ra, do khả năng gây tổn thương vòi trứng và ống dẫn trứng, dẫn đến cản trở nhu động ống dẫn trứng và gây rối loạn sự phóng noãn.

Ung thư buồng trứng hoặc u lạc nội mạc tử cung: Hiếm gặp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Hiện nay vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung. Một số giả thuyết căn nguyên được chấp nhận bao gồm:

Trào ngược kinh nguyệt

Trong những ngày hành kinh, dòng máu mang tế bào nội mạc tử cung thay vì thoát ra ngoài cơ thể lại trào ngược vào vòi trứng và khoang chậu. Những tế bào này dính vào thành khung chậu và bề mặt các cơ quan lân cận, tiếp tục phát triển, dày lên và chảy máu theo chu kỳ kinh nguyệt.

Tiền sử phẫu thuật ở tử cung

Phẫu thuật can thiệp ở tử cung như mổ lấy thai nhi hoặc điều trị viêm tử cung gây hình thành sẹo ở vị trí phẫu thuật. Tế bào nội mạc tử cung dễ kết dính vào các vị trí này và gây ra bệnh do mạch máu cùng dịch mô di chuyển đến.

Bất thường hệ miễn dịch

Bất thường trong hệ miễn dịch khiến cơ thể không thể phát hiện sớm các mô nội mạc đang phát triển bên ngoài tử cung, dẫn đến phá hủy toàn bộ phần niêm mạc đó.

Rối loạn hormone estrogen

Trong thời kỳ dậy thì, rối loạn hormone estrogen trong cơ thể làm cho biến đổi tế bào phôi thai thành nội mạc tử cung.