Ung thư da carcinoma tế bào gai

Ung thư da là một loại bệnh lý ác tính phổ biến, với hai loại chính là carcinom tế bào đáy (BCC) và carcinom tế bào gai (SCC), cùng với một loại ít gặp hơn là Melanôm. Mỗi loại có đặc điểm, nguyên nhân và phương pháp điều trị riêng biệt. Hiểu rõ về ung thư da carcinoma tế bào gai sẽ giúp nhận diện sớm và điều trị hiệu quả hơn.

Carcinom tế bào đáy (BCC) là gì?

Carcinom tế bào đáy là một loại ung thư da phát triển chậm và xuất phát từ tế bào không sừng hóa ở lớp đáy của biểu bì. Đây là loại ung thư da phổ biến nhất, chiếm khoảng 75% các trường hợp ung thư da không phải Melanom. Bệnh thường diễn tiến tại chỗ và hiếm khi di căn xa. Các trường hợp nặng có thể dẫn đến tái phát tại chỗ và phá hủy cấu trúc xung quanh.

Carcinom tế bào đáy thường xuất hiện ở các vùng da tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời, chẳng hạn như mặt, cổ và tay. Khoảng 30% các trường hợp sang thương xảy ra ở mũi. Loại ung thư này phổ biến hơn ở nam giới so với nữ giới và thường xuất hiện ở người trên 50 tuổi. Tuy nhiên, số lượng bệnh nhân trẻ tuổi mắc carcinom tế bào đáy đang gia tăng, điều này có thể liên quan đến việc tiếp xúc ánh sáng mặt trời ngày càng nhiều trong cuộc sống hiện đại.

Nguyên nhân chính gây ra carcinom tế bào đáy là do tiếp xúc lâu dài với tia cực tím từ ánh sáng mặt trời. Người có làn da sáng màu và những người thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời mà không bảo vệ da có nguy cơ cao hơn. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiền sử mắc bệnh da, tiếp xúc với các hóa chất độc hại và hệ miễn dịch suy giảm.

Carcinoma tế bào gai (SCC) là gì?

Carcinom tế bào gai là một loại ung thư da phát triển từ tế bào sừng hóa, với các đặc điểm ác tính như kém biệt hóa, phát triển nhanh chóng, xâm lấn tại chỗ và có nguy cơ di căn xa. Bệnh thường gặp ở người da trắng, người có phản ứng sạm da kém và những người dễ bị bỏng nắng.

Carcinom tế bào gai có thể xuất hiện ở bất kỳ phần nào của cơ thể, nhưng thường gặp ở các khu vực bị tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời như mặt, tai và da đầu. Ở người da đen, bệnh thường xuất hiện ở các vị trí đã bị viêm nhiễm, bỏng, sẹo hoặc chấn thương trước đó. Bệnh nhân đang điều trị ức chế miễn dịch sau ghép cơ quan hoặc điều trị vảy nến bằng phương pháp kết hợp psoralen và tia cực tím cũng có nguy cơ cao mắc carcinom tế bào gai.

Nguyên nhân chính gây ra carcinom tế bào gai là tiếp xúc lâu dài với tia cực tím và ánh sáng mặt trời. Người có làn da nhạy cảm hoặc đã từng bị bỏng nắng nhiều lần có nguy cơ cao hơn. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiếp xúc với arsenic, dùng thuốc ức chế miễn dịch và có tiền sử bị viêm nhiễm mãn tính hoặc tổn thương da.

Biểu hiện carcinoma tế bào gai (SCC)

Theo Tổ chức Ung thư Da, carcinoma tế bào gai (SCC) là loại ung thư da phổ biến thứ hai, với khoảng 700.000 ca chẩn đoán mới mỗi năm tại Mỹ.

Những người mắc bệnh này thường xuất hiện các mảng da có vảy, màu đỏ, vết loét hở hoặc mụn cóc. Các khối u này có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào, nhưng thường tập trung ở những khu vực tiếp xúc nhiều với bức xạ tia cực tím (UV), từ ánh sáng mặt trời.

Mặc dù carcinoma tế bào gai thường không đe dọa đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Các khối u có thể gia tăng kích thước và lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Loại ung thư này phát triển khá chậm và có thể lây lan đến các mô, xương và hạch bạch huyết gần đó, làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, ung thư tế bào vảy rất dễ điều trị và có tiên lượng tốt.

Phương pháp điều trị ung thư da 

Phương pháp điều trị ung thư da chủ yếu là phẫu thuật cắt rộng bướu và mô lành xung quanh, sau đó thực hiện khâu khép hoặc tạo hình bằng ghép da hay vạt. Phẫu thuật này có hiệu quả cao với tỷ lệ điều trị khỏi bệnh lên đến 90%. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao và đánh giá chính xác giới hạn của bướu trên lâm sàng.

Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt rộng bướu bao gồm việc loại bỏ toàn bộ bướu và mô da lành xung quanh để đảm bảo không còn tế bào ung thư sót lại. Điều này không chỉ giúp loại bỏ hoàn toàn khối u mà còn giúp đạt được rìa diện cắt an toàn về mặt ung thư học. Đối với các sang thương ở vùng mặt hoặc các khu vực thẩm mỹ quan trọng, việc phục hồi và tạo hình sau phẫu thuật rất cần thiết để đảm bảo kết quả thẩm mỹ và chức năng tốt nhất.

Các biện pháp điều trị khác

Ngoài phẫu thuật, các phương pháp điều trị ung thư da khác có thể bao gồm liệu pháp xạ trị, liệu pháp hóa chất tại chỗ hoặc liệu pháp miễn dịch, tùy thuộc vào loại ung thư da và giai đoạn bệnh. Liệu pháp xạ trị thường được áp dụng cho những trường hợp không thể phẫu thuật hoặc những bệnh nhân có nguy cơ cao tái phát. Liệu pháp hóa chất tại chỗ và liệu pháp miễn dịch có thể được sử dụng để điều trị các khối u nhỏ hoặc các tổn thương chưa di căn.

Ung thư da là một bệnh lý ác tính phổ biến với các loại chính bao gồm carcinom tế bào đáy, carcinom tế bào gai và Melanôm. Carcinom tế bào đáy và carcinom tế bào gai đều có những đặc điểm và yếu tố nguy cơ riêng, ảnh hưởng đến cách điều trị và tiên lượng của bệnh. Phẫu thuật cắt rộng bướu và mô lành xung quanh là phương pháp điều trị chính, với tỷ lệ điều trị khỏi bệnh cao. Tuy nhiên, việc chăm sóc sau phẫu thuật và theo dõi lâu dài là rất quan trọng để đảm bảo không tái phát và đạt được kết quả thẩm mỹ tốt nhất. Sự hiểu biết và nhận diện sớm các dấu hiệu ung thư da có thể giúp phát hiện bệnh kịp thời và nâng cao hiệu quả điều trị, từ đó bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.