Vắc xin cúm tứ giá: Lựa chọn bảo vệ hiệu quả cho mùa cúm

Khi mùa cúm đến gần, việc lựa chọn một loại vắc xin phù hợp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và người thân trong gia đình là vô cùng quan trọng. Vắc xin cúm tứ giá được biết đến như một giải pháp hiệu quả, cung cấp khả năng miễn dịch rộng hơn so với vắc xin cúm truyền thống. Bài viết sau đây sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về vắc xin cúm tứ giá, từ cơ chế hoạt động, lợi ích cho đến các lưu ý khi tiêm chủng.

Vắc xin cúm tứ giá là gì và cơ chế hoạt động của loại vắc xin này

Vắc xin cúm tứ giá, một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực y tế, được thiết kế để cung cấp mức độ bảo vệ rộng hơn đối với các chủng virus cúm. Khác biệt rõ ràng so với vắc xin cúm ba giá truyền thống, vắc xin tứ giá bao gồm hai chủng virus cúm A và hai chủng virus cúm B. Điều này giúp nó hiệu quả hơn trong việc phòng ngừa các chủng cúm thường gặp trong mùa dịch cúm, bởi mỗi năm, các chủng virus có thể thay đổi và việc bổ sung thêm chủng B vào vắc xin giúp tăng cường khả năng miễn dịch và phạm vi bảo vệ.

Cơ chế hoạt động của vắc xin cúm tứ giá dựa trên nguyên tắc tạo ra phản ứng miễn dịch mà không gây ra bệnh. Vắc xin chứa các virus đã được giết chết hoặc các đơn vị virus không gây bệnh, điều này khiến cơ thể nhận diện được mối nguy từ virus nhưng không đủ để gây bệnh. Khi vắc xin được tiêm vào cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách sản xuất kháng thể. Những kháng thể này sẽ "nhớ" hình dạng của virus và sẵn sàng tấn công nhanh chóng nếu cơ thể tiếp xúc với virus thực sự. Điều này giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cúm hoặc, trong trường hợp mắc bệnh, làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và nguy cơ xuất hiện các biến chứng.

Lợi ích của vắc xin cúm tứ giá so với các loại vắc xin khác

Vắc xin cúm tứ giá đem lại nhiều lợi ích vượt trội so với các loại vắc xin cúm khác nhờ vào công thức bao gồm nhiều chủng virus, giúp tăng cường khả năng phòng ngừa bệnh cúm hiệu quả hơn. Trong khi vắc xin cúm ba giá chỉ nhắm vào hai chủng virus cúm A và một chủng virus cúm B, thì vắc xin cúm tứ giá bao gồm cả hai chủng cúm A và hai chủng cúm B. Điều này đặc biệt quan trọng vì virus cúm B thường gây ra các đợt bùng phát cúm nặng ở trẻ em và có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng hơn so với người lớn.

Sự bổ sung thêm một chủng virus cúm B trong vắc xin tứ giá không chỉ mở rộng phạm vi bảo vệ mà còn tăng cường hiệu quả phòng ngừa bệnh trong mọi lứa tuổi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vắc xin tứ giá có hiệu quả cao hơn trong việc ngăn ngừa bệnh cúm tổng thể, so với vắc xin ba giá, đặc biệt là trong những mùa cúm khi các chủng virus cúm B lưu hành rộng rãi. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và số lượng ca nhập viện do cúm, cũng như làm giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.

Ngoài ra, việc sử dụng vắc xin cúm tứ giá cũng góp phần vào sự an toàn của cộng đồng bằng cách giảm thiểu khả năng lây lan của virus. Khi một tỷ lệ lớn dân số được tiêm chủng với vắc xin cúm tứ giá, khả năng truyền bệnh từ người này sang người khác sẽ giảm đáng kể, qua đó giúp bảo vệ cả những người không thể tiêm chủng do các lý do sức khỏe hoặc tuổi tác. Điều này là một phần của chiến lược "miễn dịch cộng đồng" mà các chuyên gia y tế luôn hướng tới.

Ai nên tiêm vắc xin cúm tứ giá?

Vắc xin cúm tứ giá được khuyến nghị cho nhiều nhóm đối tượng để đảm bảo bảo vệ tối ưu chống lại các chủng virus cúm, đặc biệt trong bối cảnh virus cúm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là danh sách các đối tượng nên xem xét tiêm vắc xin cúm tứ giá:

• Trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên: Trẻ em là nhóm có nguy cơ cao mắc các biến chứng từ cúm, do hệ miễn dịch của chúng còn non yếu. Vắc xin cúm tứ giá giúp bảo vệ trẻ khỏi các chủng virus cúm phổ biến nhất, giảm nguy cơ bệnh nặng và nhập viện.
• Người lớn tuổi (65 tuổi trở lên): Đối với người cao tuổi, cúm không chỉ là bệnh thông thường mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi. Vắc xin cúm tứ giá giúp tăng cường khả năng miễn dịch, qua đó giảm thiểu các rủi ro sức khỏe liên quan.
• Phụ nữ có thai: Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng từ cúm và điều này có thể ảnh hưởng đến cả thai nhi. Tiêm vắc xin cúm trong khi mang thai không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của người mẹ mà còn cung cấp kháng thể cho trẻ sơ sinh trong những tháng đầu đời.
• Nhân viên y tế: Các bác sĩ, y tá và nhân viên y tế khác tiếp xúc thường xuyên với bệnh nhân, đặc biệt là những người có thể mang virus cúm. Tiêm vắc xin cúm tứ giá là bước quan trọng để bảo vệ họ và những người xung quanh khỏi nguy cơ lây nhiễm.
• Những người có bệnh lý mãn tính: Bao gồm những người mắc bệnh tim mạch, hô hấp mãn tính (như hen suyễn, BPOC) và đái tháo đường. Virus cúm có thể làm trầm trọng thêm các tình trạng sức khỏe hiện có, vì vậy việc tiêm chủng là cần thiết để ngăn ngừa các biến chứng.
• Những người thường xuyên đi du lịch: Những người đi du lịch quốc tế, đặc biệt là đến các khu vực có tỷ lệ bệnh cúm cao, nên xem xét tiêm vắc xin cúm tứ giá để bảo vệ bản thân khỏi các chủng virus khác nhau có thể gặp phải khi đi du lịch.
• Người lớn tuổi: Người già và những người có sức khỏe yếu sống trong các cơ sở như viện dưỡng lão hoặc nhà dưỡng lão là nhóm đặc biệt dễ bị tổn thương trước các chủng cúm.

Tác dụng phụ và cách xử lý khi tiêm vắc xin cúm tứ giá

Khi tiêm vắc xin cúm tứ giá, giống như với hầu hết các loại vắc xin khác, có thể xuất hiện một số tác dụng phụ, tuy nhiên, chúng thường nhẹ và tự hết trong vài ngày. Dưới đây là thông tin chi tiết về các tác dụng phụ thường gặp và cách xử lý chúng hiệu quả sau khi tiêm vắc xin cúm tứ giá.

Tác dụng phụ thường gặp:

• Đau, sưng hoặc đỏ tại chỗ tiêm: Đây là phản ứng phổ biến nhất, xảy ra do cơ thể phản ứng với protein của vắc xin. Vùng da quanh chỗ tiêm có thể cảm thấy đau nhức hoặc sưng tấy trong một vài ngày.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi sau khi tiêm chủng là khá phổ biến và thường biểu hiện của phản ứng miễn dịch đang hoạt động để tạo ra kháng thể.
• Nhức đầu và ớn lạnh: Một số người có thể trải qua nhức đầu và cảm giác ớn lạnh trong một thời gian ngắn sau khi tiêm.
• Sốt nhẹ: Sốt là một dấu hiệu khác cho thấy hệ thống miễn dịch của cơ thể đang phản ứng với vắc xin. Thông thường, sốt sẽ không cao và tự hết sau một hoặc hai ngày.

Cách xử lý tác dụng phụ bao gồm:

• Sử dụng khăn lạnh: Đặt một khăn ấm hoặc lạnh lên vùng da bị sưng hoặc đỏ để giảm đau và viêm.
• Dùng thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil) có thể giúp giảm đau và sốt. Luôn tuân theo hướng dẫn sử dụng trên bao bì hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Nghỉ ngơi: Cơ thể cần thời gian để hồi phục sau tiêm chủng, vì vậy hãy đảm bảo rằng bạn nghỉ ngơi đầy đủ.
• Uống nhiều nước: Giữ cơ thể được hydrat hóa giúp giảm mệt mỏi và hỗ trợ quá trình hồi phục tổng thể.

Mặc dù hiếm gặp, nhưng nếu bạn gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn như khó thở, sưng mặt hoặc họng hoặc phát ban nghiêm trọng, bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ. Đây có thể là dấu hiệu của phản ứng dị ứng nghiêm trọng cần được can thiệp y tế khẩn cấp.

Vắc xin cúm tứ giá không chỉ là một lựa chọn thông minh để bảo vệ sức khỏe trong mùa cúm mà còn góp phần ngăn chặn sự lây lan của bệnh tới cộng đồng. Khi mùa cúm đến, hãy đảm bảo rằng bạn và gia đình đã được tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ sức khỏe của cả gia đình nhé!