Viêm gan C lây qua đường nào? Những con đường lây nhiễm chính

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 50 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với viêm gan C mạn tính, và mỗi năm có thêm khoảng 1,5 triệu ca nhiễm mới. Đáng lo ngại hơn, 70% người mắc bệnh không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn, dẫn đến tình trạng viêm gan C mãn tính. Vậy viêm gan C lây qua đường nào​?

Viêm gan C lây qua đường nào?

Hiểu rõ viêm gan C lây qua đường nào là bước đầu tiên để kiểm soát và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Vậy virus HCV lây lan như thế nào? Hãy cùng khám phá ngay sau đây.

Lây truyền qua đường máu – Con đường phổ biến nhất

Virus viêm gan C (HCV) chủ yếu lây lan khi máu của người nhiễm bệnh xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh. Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất và chiếm tỷ lệ lớn trong các ca mắc bệnh. Một số tình huống cụ thể có thể dẫn đến lây nhiễm qua đường máu bao gồm:

• Dùng chung kim tiêm hoặc ống tiêm: Đặc biệt phổ biến ở những người nghiện ma túy, hoặc khi xăm mình, xỏ khuyên bằng dụng cụ không được khử trùng kỹ lưỡng.
• Truyền máu hoặc ghép tạng: Trước đây, khi xét nghiệm tầm soát HCV chưa phổ biến, nhiều người bị nhiễm virus qua đường này. Hiện nay, nguy cơ này đã giảm đáng kể nhờ kiểm soát y tế chặt chẽ.
• Tiếp xúc với máu nhiễm HCV: Ví dụ, nhân viên y tế vô tình bị kim tiêm dính máu đâm phải, hoặc dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng, dụng cụ cắt móng tay với người nhiễm bệnh.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khoảng 60% ca nhiễm viêm gan C mới có liên quan đến việc tiêm chích ma túy không an toàn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc sử dụng dụng cụ y tế và cá nhân sạch sẽ, vô trùng.

Lây truyền từ mẹ sang con

Mẹ nhiễm viêm gan C có thể truyền virus sang con trong quá trình sinh nở, nhưng tỷ lệ này không quá cao, chỉ khoảng 5-7%. Nguy cơ lây nhiễm sẽ tăng lên nếu người mẹ đồng nhiễm cả HIV. Tuy nhiên, một tin tốt là viêm gan C không lây qua sữa mẹ. Do đó, phụ nữ mắc HCV vẫn có thể yên tâm cho con bú, miễn là không có tổn thương chảy máu ở đầu vú.

Nếu bạn là mẹ bầu và lo lắng về viêm gan C, hãy yên tâm rằng việc cho con bú vẫn an toàn trong hầu hết các trường hợp. Tuy nhiên, cần theo dõi sức khỏe và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Lây qua quan hệ tình dục

Khác với HIV hay giang mai, viêm gan C không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến. Tuy nhiên, nguy cơ lây nhiễm vẫn có thể xảy ra trong một số trường hợp, đặc biệt khi:

• Quan hệ tình dục không an toàn với nhiều bạn tình, đặc biệt ở nhóm quan hệ đồng giới nam.
• Quan hệ thô bạo gây tổn thương, chảy máu.
• Có vết loét sinh dục hoặc mắc các bệnh lây qua đường tình dục khác (như HIV), làm tăng khả năng virus xâm nhập.

Dù tỷ lệ lây nhiễm qua đường này khá thấp, việc sử dụng bao cao su khi quan hệ vẫn là biện pháp bảo vệ cần thiết để giảm thiểu rủi ro.

Các nghiên cứu cho thấy lây nhiễm qua quan hệ tình dục chỉ chiếm khoảng 1-2% tổng số ca nhiễm HCV. Điều này cho thấy đây không phải con đường chính, nhưng vẫn đáng lưu ý.

Viêm gan C không lây qua những con đường nào?

Nhiều người lo lắng rằng viêm gan C có thể lây lan qua các hoạt động sinh hoạt thường ngày, nhưng thực tế không phải vậy. Virus HCV không lây qua:

• Bắt tay, ôm hôn, ăn uống chung.
• Hít thở chung không khí với người bệnh.
• Dùng chung nhà vệ sinh hoặc bể bơi.
• Bị muỗi hay côn trùng đốt.
• Sữa mẹ

Hiểu rõ những con đường không lây nhiễm sẽ giúp bạn tránh những hiểu lầm không đáng có và giảm kỳ thị đối với người mắc bệnh.

Lưu ý: Virus HCV không tồn tại trong nước bọt, mồ hôi hay nước mắt, trừ khi các chất này lẫn với máu nhiễm bệnh.

Ai có nguy cơ cao mắc viêm gan C?

Không phải ai cũng có nguy cơ mắc viêm gan C như nhau. Dưới đây là những nhóm người dễ bị phơi nhiễm virus HCV:

• Người từng truyền máu hoặc ghép tạng trước năm 1992 (khi xét nghiệm HCV chưa phổ biến).
• Người tiêm chích ma túy, dù chỉ một lần trong đời.
• Nhân viên y tế thường xuyên tiếp xúc với máu bệnh nhân.
• Người có bạn tình mắc viêm gan C.
• Trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HCV.

Nếu bạn thuộc một trong những nhóm trên, hãy chủ động xét nghiệm viêm gan C ít nhất một lần trong đời để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa lây nhiễm viêm gan C

Viêm gan C có thể phòng tránh được nếu bạn áp dụng các biện pháp an toàn trong sinh hoạt và chăm sóc sức khỏe. Dưới đây là những cách giúp giảm nguy cơ lây nhiễm:

Hạn chế nguy cơ lây nhiễm qua đường máu

Để giảm nguy cơ lây nhiễm viêm gan C qua đường máu, hãy thực hiện các biện pháp an toàn sau:

• Không dùng chung kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng hoặc bất kỳ vật dụng cá nhân nào có nguy cơ dính máu.
• Khi xăm mình, xỏ khuyên hoặc làm các thủ thuật y tế, hãy đảm bảo dụng cụ được khử trùng đúng cách.
• Nhân viên y tế cần đeo găng tay và tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng ngừa khi tiếp xúc với máu.

Quan hệ tình dục an toàn

Sử dụng bao cao su khi quan hệ, đặc biệt nếu bạn không chắc chắn về tình trạng sức khỏe của bạn tình.

Hạn chế số lượng bạn tình và tránh các hành vi gây tổn thương, chảy máu.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Nếu thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy xét nghiệm viêm gan C thường xuyên để phát hiện sớm.

Người đã nhiễm HCV nên bắt đầu điều trị sớm để giảm nguy cơ lây lan cho người khác và bảo vệ gan.

Phụ nữ mang thai cần tầm soát viêm gan C

Nếu bạn đang mang thai, hãy kiểm tra tình trạng nhiễm HCV để được theo dõi và quản lý thai kỳ phù hợp.

Tránh các thủ thuật sinh sản gây chảy máu nhiều nếu biết mình nhiễm virus, và tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng xử lý tốt nhất.

Vậy viêm gan C lây qua đường nào? Viêm gan C lây chủ yếu qua đường máu, một phần qua quan hệ tình dục và từ mẹ sang con, nhưng không lây qua tiếp xúc thông thường như ôm hôn hay ăn uống chung. Việc hiểu rõ các con đường lây nhiễm không chỉ giúp bạn phòng tránh hiệu quả mà còn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng. Nếu nghi ngờ mình thuộc nhóm nguy cơ cao, đừng ngần ngại đi xét nghiệm để phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Hãy chủ động bảo vệ lá gan của bạn ngay từ hôm nay!