Viêm phổi không điển hình ở người lớn là gì? Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Viêm phổi không điển hình ở người lớn cũng là một loại viêm phổi mắc phải trong cộng đồng - không điển hình. Viêm phổi không điển hình thường gây ra các triệu chứng ở mức độ nhẹ hơn, bao gồm cả triệu chứng tại phổi và ngoài phổi. Nhà thuốc Long Châu sẽ thông tin đến bạn chi tiết qua bài viết sau đây.

Viêm phổi không điển hình ở người lớn là gì?

Viêm phổi không điển hình là một dạng viêm phổi mức độ nhẹ. Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng tại phổi khiến đường thở của bạn sưng lên, các phế nang trong phổi chứa đầy chất nhầy và các loại dịch tiết khác, sốt cao và ho có đờm. 

Viêm phổi không điển hình ở người lớn có thể không khiến người mắc bệnh cảm thấy quá khó chịu, mà vẫn có khả năng thực hiện các công việc hàng ngày mà không nhận ra mình bị viêm phổi.

Số ca mắc bệnh luôn dao động và thường tăng đột biến sau mỗi ba đến bảy năm. Viêm phổi không điển hình có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm. Tuy nhiên, bệnh thường gặp hơn vào mùa thu và mùa đông.

Viêm phổi không điển hình rất dễ lây lan. Vi khuẩn gây bệnh dễ dàng lây lan qua đường hô hấp bằng giọt bắn khi người bệnh hắt hơi, ho, hay có tiếp xúc gần với người không mắc bệnh.

Viêm phổi không điển hình và viêm phổi điển hình có gì khác nhau?

Sự khác biệt cơ bản giữa viêm phổi không điển hình và viêm phổi điển hình là viêm phổi không điển hình có các triệu chứng nhẹ hơn và thường không cần phải nghỉ ngơi trên giường hoặc nhập viện điều trị.

Đặc điểm chính phân biệt các tác nhân gây bệnh viêm phổi không điển hình với các tác nhân gây bệnh viêm phổi điển hình là sự có hoặc không các biểu hiện ngoài phổi. Tất cả các tác nhân gây bệnh phổi không điển hình đều gây ra tình trạng nhiễm trùng toàn thân bao gồm phổi, tức là viêm phổi. 

Viêm phổi do Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae hoặc Moraxella catarrhalis là các viêm phổi điển hình với các biểu hiện triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm giới hạn ở phổi.

Ai có nguy cơ mắc viêm phổi không điển hình ở người lớn?

Mỗi người đều có thể mắc bệnh viêm phổi không điển hình. Tỷ lệ mắc bệnh ở người lớn có gia tăng trong những trường hợp:

• Từ 65 tuổi trở lên.
• Có hệ thống miễn dịch suy yếu (suy giảm miễn dịch) hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
• Mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
• Mắc bệnh hen suyễn.
• Mắc bệnh khí phế thũng.
• Sinh sống hoặc làm việc ở nơi đông người.
• Hút thuốc lá thường xuyên.
• Sử dụng corticosteroid dạng hít thường xuyên.

Nguyên nhân gây viêm phổi không điển hình ở người lớn

Viêm phổi không điển hình ở người lớn thường do các vi khuẩn gây nên:

• Vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae thường gây bệnh viêm phổi ở những người dưới 40 tuổi.
• Vi khuẩn Chlamydophila pneumoniae có thể gây bệnh viêm phổi quanh năm.
• Vi khuẩn Legionella pneumophila gây bệnh viêm phổi (còn gọi là bệnh Legionnaire) ở người trung niên và người lớn tuổi, người có hệ miễn dịch yếu, người thường xuyên hút thuốc và người mắc bệnh mạn tính. Các triệu chứng thường nặng hơn trong trường hợp này.

Triệu chứng bệnh viêm phổi không điển hình

Viêm phổi không điển hình ở người lớn do vi khuẩn Mycoplasma và Chlamydophila thường gây các triệu chứng nhẹ. Viêm phổi do vi khuẩn Legionella thường gây các triệu chứng nặng hơn trong 4 đến 6 ngày đầu tiên, sau đó cải thiện trong 4 đến 5 ngày tiếp theo.

Các triệu chứng phổ biến nhất của bệnh viêm phổi là:

• Cảm giác ớn lạnh.
• Ho (có thể ho đờm lẫn máu trong viêm phổi do vi khuẩn Legionella).
• Sốt, có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao.
• Khó thở (khi người bệnh gắng sức).

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Đau ngực tăng lên khi người bệnh hít thở sâu hoặc ho.
• Lú lẫn, thường gặp nhất ở người lớn tuổi hoặc những người bị viêm phổi không điển hình do vi khuẩn Legionella.
• Đau đầu.
• Mất cảm giác thèm ăn, uể oải và mệt mỏi.
• Đau nhức cơ và cứng khớp.
• Đổ mồ hôi nhiều.

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp:

• Tiêu chảy (thường gặp trong bệnh viêm phổi do vi khuẩn Legionella).
• Đau tai (do viêm phổi do Mycoplasma).
• Đau nhức ở mắt (trong bệnh viêm phổi do Mycoplasma).
• Có khối ở cổ (với bệnh viêm phổi do Mycoplasma).
• Phát ban (với bệnh viêm phổi do Mycoplasma).
• Đau họng (viêm phổi do Mycoplasma).

Chẩn đoán bệnh viêm phổi không điển hình ở người lớn

Những người nghi ngờ bị viêm phổi không điển hình nên được bác sĩ khám toàn diện và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, vì các triệu chứng lâm sàng thường ở mức nhẹ, mơ hồ, chưa đủ để bác sĩ chắc chắn rằng người bệnh mắc viêm phổi, viêm phế quản hay nhiễm trùng đường hô hấp khác. 

Người nghi mắc bệnh cần được chụp X-quang ngực, đây là một phương pháp cận lâm sàng không xâm lấn mang tính thường quy đối với hầu hết bệnh nhân có các triệu chứng về đường hô hấp.

Bên cạnh đó, dựa trên mức độ nặng nhẹ của các triệu chứng, người bệnh có thể cần làm các xét nghiệm khác, bao gồm:

• Tổng phân tích tế bào máu đánh giá thay đổi các tế bào máu, xác định tác nhân gây bệnh.
• Nội soi phế quản (chỉ cần thiết trong một số trường hợp).
• Chụp cắt lớp vi tính lồng ngực.
• Xét nghiệm khí máu động mạch: Xác định nồng độ oxy, carbon dioxide trong máu.
• Xét nghiệm dịch mũi, hầu họng để tìm nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn hay virus.
• Nuôi cấy máu.
• Sinh thiết phổi mở (khi các phương tiện chẩn đoán đã dùng không thể chỉ ra nguyên nhân gây bệnh và các triệu chứng bệnh ở mức độ nghiêm trọng).
• Nuôi cấy đờm xác định tác nhân vi khuẩn.
• Xét nghiệm nước tiểu tìm vi khuẩn Legionella.

Điều trị bệnh viêm phổi không điển hình ở người lớn

Phương pháp điều trị bệnh viêm phổi không điển hình ở người lớn phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Để giảm nhẹ các triệu chứng khó chịu, người bệnh có thể thực hiện một số biện pháp tại nhà:

• Hạ sốt, giảm đau bằng aspirin, acetaminophen, ibuprofen hoặc naproxen.
• Không nên tự ý sử dụng thuốc ho các loại mà không có chỉ định của bác sĩ. Một số loại thuốc ho có thể khiến người bệnh khó ho khạc đờm hơn.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm, uống nước ấm, sữa hay nước hoa quả giúp làm loãng đi dịch tiết để người bệnh dễ khạc đờm ra ngoài.
• Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, hạn chế những hoạt động gắng sức.

Các xét nghiệm tìm nguyên nhân gây bệnh thường mất một vài ngày mới cho kết quả xác định. Trường hợp bác sĩ nghi ngờ vi khuẩn là nguyên nhân gây viêm phổi, bác sĩ có thể kê kháng sinh cho người bệnh uống theo đơn. Một số loại kháng sinh thường dùng cho viêm phổi không điển hình ở người lớn:

• Thuốc kháng sinh nhóm Macrolide, gồm clarithromycin, azithromycin.
• Nhóm kháng sinh Fluoroquinolone, bao gồm ciprofloxacin và levofloxacin.
• Kháng sinh nhóm Tetracycline, gồm doxycycline và tetracycline.

Người bệnh có thể uống thuốc kháng sinh tại nhà. Nếu tình trạng bệnh nghiêm trọng, người bệnh có thể sẽ phải nhập viện để được truyền thuốc kháng sinh qua tĩnh mạch (tiêm tĩnh mạch) cũng như hỗ trợ hô hấp bằng thở oxy.

Thời gian dùng thuốc kháng sinh thường trong 2 tuần hoặc dài hơn, mặc dù thường chỉ cần dùng ít ngày là đã đủ cải thiện các triệu chứng. Người bệnh cần dùng hết thuốc kháng sinh đã được kê đơn, ngay cả khi đã cảm thấy khỏe hơn. Nếu người bệnh ngừng thuốc quá sớm, bệnh viêm phổi có thể tái phát và khó điều trị hơn.

Một số trường hợp viêm phổi không điển hình có thể khỏi mà không cần dùng kháng sinh. Tuy nhiên, người bệnh có thể mất nhiều thời gian hơn để cảm thấy khoẻ lại.

Biến chứng có thể gặp

Viêm phổi không điển hình ở người lớn có thể gây ra:

• Nhiễm trùng nặng ảnh hưởng đến não và hệ thần kinh, ví dụ như viêm tuỷ, viêm não - màng não.
• Thiếu máu tan máu.
• Thương tổn phổi mức độ nghiêm trọng.
• Suy hô hấp cấp.

Phòng tránh bệnh viêm phổi không điển hình

Tính đến hiện tại, không có loại vắc xin nào có thể ngăn ngừa việc mắc bệnh viêm phổi không điển hình. Thậm chí, một người có thể bị viêm phổi không điển hình nhiều lần.

Những biện pháp sau đây có thể giúp bạn ngăn ngừa việc mắc bệnh viêm phổi không điển hình:

• Khi hắt hơi hay ho, bạn nên che mũi, miệng bằng khăn giấy, rồi vứt khăn đã dùng vào thùng rác. Nếu không có khăn giấy, hãy hắt hơi hoặc ho vào bên trong khuỷu tay hoặc tay áo. Không hắt hơi hoặc ho vào tay bạn.
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch ít nhất trong 20 giây. Hoặc sử dụng các loại dung dịch sát trùng tay có chứa cồn.
• Đeo khẩu trang khi ở gần người bệnh nếu bạn hiện đang mắc các bệnh về đường hô hấp (ví dụ: Hen suyễn, viêm phế quản hoặc khí phế thũng) hoặc các bệnh mãn tính khác (ví dụ: Tiểu đường hoặc bệnh tim, gan hoặc thận). Những bệnh mạn tính này có thể khiến bạn dễ mắc viêm phổi không điển hình hơn.
• Tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm. Liên hệ với Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn kỹ càng hơn về vắc xin cúm với các chuyên gia hàng đầu.
• Không hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc từ những người khác hút thuốc xung quanh bạn. Khói thuốc có thể làm cho các triệu chứng của bệnh trở nên tồi tệ hơn.

Tóm lại, viêm phổi không điển hình ở người lớn là một bệnh mức độ nhẹ về đường hô hấp. Các triệu chứng của bệnh khiến nhiều người nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc cúm mà từ đó bỏ qua và không tìm cách điều trị. Người bệnh có thể kiểm soát nhiều triệu chứng của mình bằng thuốc không kê đơn, nghỉ ngơi và uống nhiều nước. 

Tuy nhiên, người bệnh cần đến gặp bác sĩ nếu có dấu hiệu của bệnh viêm phổi không điển hình, ngay cả khi bạn nghĩ rằng đó chỉ là cảm lạnh hoặc cúm. Thuốc kháng sinh kê đơn có thể giúp bạn phục hồi nhanh hơn trong trường hợp nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn.

Nhà thuốc Long Châu hy vọng bài viết trên đây đã mang lại cho bạn những thông tin cần thiết nhất về bệnh viêm phổi không điển hình ở người lớn. Chúc bạn sức khoẻ và hãy luôn theo dõi những bài viết sức khoẻ đầy hữu ích của Nhà thuốc Long Châu bạn nhé!