Virus HIV sống được bao lâu ngoài môi trường cơ thể?

HIV được coi là căn bệnh thế kỷ của nhân loại bởi những hậu quả mà nó gây ra cho chính người bệnh và cộng đồng. Đây cũng là căn bệnh có nguy cơ lây nhiễm cao nếu chúng ta tiếp xúc với các vật phẩm có chứa virus HIV. Vậy virus HIV sống được bao lâu ở môi trường bên ngoài?

Virus HIV sống được bao lâu ngoài môi trường cơ thể?

Những con đường lây nhiễm virus HIV 

HIV là một loại virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch ở người mắc phải. Từ đó, tạo điều kiện cho các loại vi sinh vật gây xâm nhập và gây ra các bệnh lý nghiêm trọng cho người bệnh. 

Virus HIV không có ổ chứa dịch trong tự nhiên và người nhiễm HIV là nguồn lây truyền duy nhất. HIV được lây truyền từ người sang người qua 3 con đường chính, cụ thể là: 

Lây truyền qua đường máu

Virus HIV tồn tại và phát triển chủ yếu trong máu. Do đó, máu và các chế phẩm của máu có khả năng truyền nhiễm HIV từ người bệnh sang người lành thông qua:

• Sử dụng chung bơm kim tiêm hoặc các dụng cụ y tế khám bệnh, dụng cụ phẫu thuật có dính máu, dịch tiết của người nhiễm HIV.
• Dùng chung các dụng cụ như kim xăm trổ, kim châm cứu, các dụng cụ xăm lông mày, lông mi, dao cạo râu… 
• Các vết thương hở tiếp xúc trực tiếp với máu của người nhiễm HIV.
• Truyền máu hoặc các sản phẩm của máu, ghép tạng, mô… bị nhiễm HIV.

Virus HIV lây truyền qua đường máu

Lây truyền qua đường tình dục

Virus HIV cũng tồn tại và phát triển trong dịch thể của con người bao gồm các loại dịch tiết sinh dục như tinh dịch, dịch âm đạo. Do đó, quan hệ tình dục không an toàn cũng là một phương thức lây nhiễm HIV cho người khác qua 3 hình thức: Dương vật - hậu môn, dương vật - âm đạo và dương vật - miệng. Nguy cơ lây nhiễm cao nhất là quan hệ tình dục qua hậu môn (thường gặp ở nhóm nam giới đồng tính), sau đó là qua đường âm đạo và cuối cùng là qua đường miệng.

Lây truyền từ mẹ sang con

Virus HIV có thể xâm nhập vào cơ thể trẻ sơ sinh qua 3 hình thức:

• Trong quá trình mang thai: Virus HIV từ máu của người mẹ bị bệnh vượt qua hàng rào nhau thai để tiến vào cơ thể của thai nhi.
• Trong quá trình sinh nở: Virus HIV có trong nước ối, dịch âm đạo, máu của người mẹ xâm nhập vào trẻ thông qua niêm mạc mắt, miệng, mũi, hậu môn hoặc xây xát ở trẻ.
• Trong quá trình cho con bú: Virus HIV có thể lây qua sữa mẹ hoặc các vết rạn nứt ở núm vú của bà mẹ, đặc biệt là với các trường hợp trẻ có tổn thương ở niêm mạc miệng. 

Tuy nhiên, đối với con đường lây nhiễm HIV từ mẹ sang con vẫn có nhiều trường hợp hiếm gặp là mẹ bị nhiễm virus HIV nhưng trẻ được sinh ra lại âm tính với HIV.

Virus HIV có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai

Virus HIV sống được bao lâu ngoài môi trường?

Theo các nghiên cứu về HIV đã cho thấy rằng virus HIV không thể tồn tại lâu ở môi trường bên ngoài cơ thể người. Tuy nhiên, có một vấn đề được rất nhiều người quan tâm là ngày sau khi rời khỏi cơ thể, virus HIV sống được bao lâu ngoài môi trường. Dưới đây là kết quả của các thí nghiệm về khả năng tồn tại ở môi trường bên ngoài cơ thể. Cụ thể là:

Virus HIV rất nhạy cảm với nhiệt độ cao

Theo kết quả nghiên cứu, virus HIV sẽ bị tiêu diệt ở nhiệt độ trên 60°C. Nghĩa là, nếu một giọt máu của người nhiễm HIV rơi xuống mặt đường nóng, virus sẽ chết ngay. Trong trường hợp nếu nhiệt độ không đủ lớn, virus HIV sẽ chết sau khi bị ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp trong khoảng 30 phút. Nếu như giọt máu ở không gian tối, khe ẩm thì virus HIV có thể tồn tại được 48 giờ – 1 tuần.

Virus HIV hầu như không bị ảnh hưởng với nhiệt độ lạnh

Ở nhiệt độ phòng, virus HIV vẫn có thể sống khá ổn định trong một thời gian. Theo kết quả của các nghiên cứu, virus HIV có thể tồn tại trong máu khô ít nhất là 1 tuần ở nhiệt độ 4°C.

Trong môi trường nước

Virus HIV gần như không thể tồn tại trong môi trường nước. Nếu như người nhiễm HIV bị rơi vài giọt máu vào môi trường nước như ao, hồ, sông, suối hoặc các vũng nước thì tải lượng virus HIV sẽ bị hòa tan nên nồng độ virus rất thấp và không đủ khả năng lây nhiễm.

Trong môi trường chất sát khuẩn - nước sôi

Virus HIV sẽ chết ngay trong vòng 30 phút nếu như bị ngâm trong cồn 70 độ hoặc hoặc dung dịch Javel 1% hoặc dung dịch Cloramin 1%. Do đó, nếu ngâm các dụng cụ hoặc quần áo, đồ dùng sinh hoạt của bệnh nhân HIV vào các dung dịch nêu trên trong khoảng 30 phút thì virus HIV sẽ bị tiêu diệt và không gây lây nhiễm cho những người xung quanh. Bên cạnh đó, có thể để các dụng cụ hoặc quần áo của bệnh nhân HIV vào nồi và tiến hành đun sôi trong khoảng 20 phút cũng có thể tiêu diệt được loại virus này.

Trong bơm kim tiêm

Khi máu nhiễm HIV được hút vào ống tiêm, virus HIV có thể tồn tại trong máu đó rất lâu. Theo các nghiên cứu, tuỳ thuộc vào lượng máu còn dính trong bơm kim tiêm, thời gian virus HIV tồn tại trong không gian này có thể lên đến 4 tuần lễ. Ngoài ra, thời gian sống của loại virus này trong ống bơm tiêm còn liên quan nhiều đến nhiệt độ. Ở nhiệt độ dưới 4 độ C, virus có thể tồn tại rất lâu, ngược lại thời gian virus HIV có thể tồn tại ở nhiệt độ từ 27 - 37 độ C là khoảng 1 tuần và có thể bị tiêu diệt luôn nếu trên 60°C.

Trong mẫu máu khô

Ở nhiệt độ phòng, virus HIV có thể tồn tại trong máu khô khoảng 5 - 6 ngày với độ pH máu tối ưu và được duy trì liên tục. Do đó, khi máu bị khô gần như không ảnh hưởng đến khả năng lây nhiễm của HIV.

Trong chất thải

Virus HIV trong chất thải khó có khả năng lây nhiễm cho người khác. Trong các thí nghiệm, virus HIV gần như không thể phân lập được từ các mẫu phân hoặc nước tiểu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của giáo sư Thames Walter, HIV có thể tồn tại được lên đến vài ngày trong các mẫu chất thải đó.

Trong xác người chết

Nếu như bệnh nhân bị nhiễm HIV tử vong và tử thi được lưu giữ ở nhiệt độ khoảng 2 độ C thì sau khoảng 11 - 16 ngày vẫn có thể phân lập được virus. Hiện chưa có nghiên cứu nào về khả năng sống của virus HIV trong các xác chết ở nhiệt độ phòng. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu nuôi cấy virus HIV, virus được nuôi cấy từ các tạng được và lưu trữ ở nhiệt độ 20 độ C, virus có thể tồn tại trong thời gian lên tới 14 ngày sau khi tử vong.

Trong tinh dịch

Hiện nay, chưa có một nghiên cứu nào được thực hiện về khả năng sống sót của virus HIV trong tinh dịch bên ở ngoài cơ thể. Các biện pháp nuôi cấy tinh dịch đã được thực hiện, nhưng cũng rất ít phát hiện được loại virus này. Từ đó, có thể kết luận rằng, nồng độ virus HIV trong tinh dịch là rất thấp. Tuy nhiên, khả năng lây nhiễm virus HIV từ tinh dịch là vẫn có.

Khi máu nhiễm HIV được hút vào ống tiêm, virus HIV có thể tồn tại trong máu đó rất lâu

Trên đây bài viết về vấn đề: "Virus HIV sống được bao lâu ngoài môi trường?". Hy vọng qua bài viết này của Nhà thuốc Long Châu, bạn đọc đã có một cái nhìn rõ ràng hơn về khả năng sống và tồn tại của virus HIV ở các môi trường bên ngoài cơ thể. Hãy chia sẻ bài viết để những người cần đến những thông tin này có thể tiếp cận được chúng nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp