Vitamin P: Tại sao niềm vui lại quan trọng khi nói đến những gì bạn ăn?

Hầu hết mọi người đều có câu trả lời cho câu hỏi "Món ăn yêu thích của bạn là gì?" Thật dễ dàng để biết lý do tại sao. Mọi người có xu hướng thưởng thức đồ ăn. Trên thực tế, đối với nhiều người, ăn uống là một trong những thú vui lớn nhất của cuộc đời.

Niềm vui khi ăn uống không chỉ khiến việc ăn uống trở nên thú vị hơn mà còn mang lại những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Ăn uống ngon miệng, vui vẻ thúc đẩy tiêu hóa, có thể cải thiện mối quan hệ của cơ thể với thực phẩm và ngăn ngừa ăn uống vô độ.

Góc nhìn tâm lý đằng sau việc ăn uống vì niềm vui

Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu khoa học đằng sau việc ăn uống để giải trí trong nhiều năm. Kết quả rất thú vị và đáng khích lệ. Về mặt sinh lý, niềm vui mà con người có được từ thức ăn xảy ra cả ở miệng và não.

Aleta Storch, nhà trị liệu và chuyên gia dinh dưỡng của Bodytrust, RDN, MHC, giải thích: “Bất kỳ loại niềm vui nào, kể cả niềm vui khi được ăn uống, đều dẫn đến việc giải phóng dopamine trong não”.

Dopamine còn được gọi là "hormone hạnh phúc" vì nó kích hoạt các con đường khen thưởng trong não giúp thúc đẩy hạnh phúc, sự bình tĩnh, động lực và sự tập trung. Trên thực tế, nghiên cứu trước năm 2011 cho thấy rằng những người béo phì bị suy giảm độ nhạy cảm với dopamine và có thể ăn quá nhiều để có được nhiều niềm vui hơn từ đồ ăn.

Nhưng nếu hóa chất trong não của bạn hoạt động bình thường, việc thưởng thức đồ ăn có thể mang lại lợi ích về thể chất. Khi bạn thưởng thức đồ ăn và kích thích dopamine, bạn thực sự tiêu hóa và chuyển hóa nó hiệu quả hơn. Khi chúng ta thư giãn để đáp ứng với trải nghiệm ăn uống thú vị, hệ thống thần kinh của chúng ta sẽ chuyển sang chế độ nghỉ ngơi và tiêu hóa, cho phép chúng ta phân hủy hoàn toàn và sử dụng các chất dinh dưỡng trong thực phẩm chúng ta ăn.

Được ăn uống thỏa thích cũng khuyến khích một chế độ ăn uống lành mạnh hơn. 

Một đánh giá hệ thống lớn vào năm 2020 đã xem xét 119 nghiên cứu về mối quan hệ giữa việc thưởng thức đồ ăn và việc ăn uống lành mạnh. 57% nghiên cứu tìm thấy mối liên hệ tích cực giữa việc thưởng thức bữa ăn và kết quả dinh dưỡng.

Ví dụ, một nghiên cứu năm 2015 cho thấy rằng thưởng thức đồ ăn có liên quan đến chế độ dinh dưỡng tốt hơn. Nghiên cứu khác nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thưởng thức một chế độ ăn uống lành mạnh để thúc đẩy một chế độ ăn uống cân bằng và bổ dưỡng.

Bạn có thể nghĩ rằng thức ăn "healthy" nên nhạt nhẽo hoặc vô vị, nhưng điều đó không đúng. Ăn những món bạn yêu thích khiến bạn cảm thấy hạnh phúc hơn, điều này thực sự cải thiện chất lượng chế độ ăn uống của bạn và giảm nguy cơ ăn quá nhiều hoặc ăn vô độ.

Ăn vì niềm vui so với ăn theo cảm xúc

Tập trung vào thức ăn để đối phó với những cảm xúc khó khăn như căng thẳng, tức giận và buồn bã thường dẫn đến việc tiêu thụ thiếu suy nghĩ và tạo nên mối quan hệ căng thẳng với thức ăn. Ăn uống theo cảm xúc và ăn uống vì niềm vui có những mục đích và kết quả khác nhau. Trong ăn uống theo cảm xúc, mọi người sử dụng thức ăn như một phương tiện để đối phó với cả cảm xúc tích cực và tiêu cực.

Ăn uống vì niềm vui có nghĩa là chọn thức ăn theo hương vị, kết cấu và trải nghiệm của nó, chẳng hạn như ăn kem vào mùa hè hoặc ăn một quả táo trực tiếp hái từ cây táo. Một điểm khác biệt lớn nữa giữa hai hành vi này là cảm giác kết nối với thức ăn. Thông thường, khi ăn uống theo cảm xúc, mọi người sẽ thiếu sự gắn bó hoặc tách biệt với thức ăn. Khi ăn uống vì niềm vui, thường có một mối liên hệ và niềm vui thực sự với thức ăn.

Nuôi dưỡng cảm xúc từ thực phẩm chúng ta ăn

Nếu thức ăn chỉ là "nhiên liệu" thì sẽ rất nhạt nhẽo. Thực phẩm tạo ra một mạng lưới trải nghiệm rộng lớn của con người, từ việc đưa chúng ta đến gần hơn với những người thân yêu của mình đến việc kết nối với di sản văn hóa của chúng ta.

Thực phẩm là nguồn nuôi dưỡng tinh thần và thể chất. Dưới đây là một số cách để nuôi dưỡng tinh thần của bạn bằng cách thưởng thức đồ ăn.

Thưởng thức ẩm thực làm tăng kết nối xã hội

Một nghiên cứu năm 2015 tại các cộng đồng xã hội Thái Lan cho thấy mọi người thường cảm thấy vui vẻ hơn khi đi ăn cùng người khác.

Thưởng thức thực phẩm mang lại sự thoải mái về thể chất và tinh thần

Một bát cháo gà nóng hổi hay một món tráng miệng yêu thích khi ốm có thể vực dậy tinh thần và xoa dịu cơ thể chúng ta.

Ăn vào cuối một ngày bận rộn cũng có thể giúp giảm bớt những gì nhiều người cho là ăn uống theo cảm xúc tiêu cực. Nhưng việc cho phép chúng ta kết nối với thức ăn và thưởng thức nó mang lại nhiều lợi ích.

Thưởng thức thực phẩm phá vỡ văn hóa ăn kiêng

Văn hóa ăn kiêng có nhiều định nghĩa, nhưng điểm nổi bật của thông điệp này ở cấp độ xã hội là bạn phải nói không với những món ăn yêu thích của mình, đặc biệt nếu chúng chứa nhiều calo hoặc chất béo.

Bằng cách lựa chọn cẩn thận để thưởng thức những gì bạn ăn, bạn có thể đánh bại suy nghĩ có hại này.

Khi tất cả các loại thực phẩm (ngay cả những loại ngon nhất) đều được cho phép mà không có quy tắc, cơ thể bạn sẽ tin rằng nó đang nhận được những gì nó cần.

Thưởng thức ẩm thực kết nối chúng ta với di sản văn hóa

Trong nhiều thập kỷ, nghiên cứu đã chứng minh rằng cảm giác thân thuộc rất quan trọng đối với sức khỏe tâm thần.

Văn hóa và truyền thống đóng vai trò là hình thức kết nối với người khác và với chính chúng ta. Hạn chế hoặc từ chối các loại thực phẩm tăng cường kết nối có thể dẫn đến cảm giác thờ ơ và cô đơn.

Ăn những thực phẩm này tạo ra cảm giác tự do và thân thuộc, đồng thời tăng cường sức khỏe tinh thần của bạn.