Xét nghiệm âm tính là gì, dương tính là gì?

Âm tính là gì? Âm tính là có bị bệnh không? Là những thắc mắc rất phổ biến khi người bệnh đi thăm khám và được chỉ định làm xét nghiệm. Tuy là thuật ngữ được sử dụng rất nhiều nhưng không phải ai cũng biết được âm tính, dương tính là gì. 

Âm tính là gì? Đọc kết quả âm tính

Xét nghiệm âm tính là gì? Có ý nghĩa gì? 

Kết quả xét nghiệm âm tính hay còn gọi là Negative là một thuật ngữ y khoa thông dụng và tương đối phổ biến, được sử dụng nhiều trong bảng kết quả y khoa, xét nghiệm, chẩn đoán bệnh lý. Vậy âm tính là gì? Âm tính là kết quả cho thấy bạn không bị nhiễm bệnh. Ví dụ như khi xét nghiệm Covid-19 cho kết quả âm tính có nghĩa là bạn không bị nhiễm vi rút. 

Xét nghiệm âm tính sai kết quả khi nào? 

Đa phần xét nghiệm âm tính đều khá chính xác với tình trạng bệnh lý tại thời điểm đó. Nhưng thực tế cho thấy kết quả xét nghiệm âm tính cũng có khi không được chính xác hoàn toàn, những trường hợp cụ thể như:

• Trường hợp âm tính giả: Điều này xảy ra khi mầm bệnh thực sự có tồn tại trong cơ thể bệnh nhân nhưng nồng độ, số lượng chưa đủ để kết quả xét nghiệm hiển thị đúng nên vẫn ra âm tính. Tuy nhiên một thời gian sau, kết quả xét nghiệm sẽ khác khi mầm bệnh phát triển đến mức độ nhất định. 
• Thời gian xét nghiệm quá sớm: Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây nên hiện tượng âm tính giả, thực hiện xét nghiệm quá sớm, khi mà mầm bệnh chưa phát triển đến nồng độ nhận biết được thì kết quả vẫn cho ra âm tính. 
• Sai sót do thiết bị y tế: Điều này thường xuyên xảy ra ở những loại máy móc xét nghiệm đời cũ, đã hoạt động một thời gian dài nên dễ xảy ra những sai sót về thiết bị dẫn đến sai lệch kết quả xét nghiệm âm tính. 
• “Tái kích hoạt”: Tái kích hoạt là hiện tượng nồng độ mầm bệnh đã giảm sau quá trình điều trị, xét nghiệm cho kết quả âm tính nhưng sau một thời gian, những mầm bệnh cuối cùng còn sót lại bị tái kích hoạt dẫn đến số lượng tăng nhanh chóng, gây nên tình trạng tái kích hoạt và người bệnh như nhiễm bệnh lại từ đầu. Những người sau khi điều trị bệnh cho kết quả xét nghiệm âm tính nhưng thời gian sau xét nghiệm lại cho kết quả dương tính chính là trường hợp này. 

Xét nghiệm dương tính là gì? 

Một trong những thắc mắc nhiều nhất của mọi người, ngoài âm tính là gì thì còn có dương tính là gì. Cặp thuật ngữ y khoa phổ biến “âm tính - dương tính” thường đi đôi với nhau, thể hiện người bệnh có đang nhiễm bệnh hay không, kết quả cuối cùng sau khi xét nghiệm, kiểm tra sức khỏe là gì. 

Ý nghĩa của kết quả dương tính

Âm tính là gì? Dương tính là gì? Dương tính cũng là một thuật ngữ y khoa phổ biến, thường gặp trong xét nghiệm, chẩn đoán bệnh lý. Kết quả xét nghiệm hiển thị dương tính có nghĩa là bạn đã nhiễm bệnh.

Ví dụ như khi mầm bệnh xâm nhập cơ thể, bạn tiến hành xét nghiệm máu, kiểm tra sức khỏe và cho kết quả dương tính là mầm bệnh đã xâm nhập thành công và sinh sôi, phát triển tạo thành các triệu chứng bệnh cụ thể sau đó. Ví dụ thực hiện xét nghiệm HIV/AIDS nếu cho kết quả dương tính, có nghĩa là bạn đã nhiềm bệnh. 

Kết quả xét nghiệm dương tính ngược lại với âm tính. Ngoài viết bằng chữ trên phiếu kết quả xét nghiệm thì dương tính, âm tính còn được thể hiện bằng ký hiệu, cụ thể như dương tính (+) và âm tính (-). Bạn có thể nhìn vào dấu hiệu, ký hiệu này để nhận định mình có nhiễm bệnh hay không. 

Trường hợp kết quả dương tính sai

Tuy nhiên, có những người khi xét nghiệm nhận được kết quả dương tính thì khá hoang mang và cảm thấy kết quả không được chính xác lắm, vì vậy những người nhiễm bệnh nặng thường sẽ đi xét nghiệm nhiều lần, tại nhiều bệnh viện lớn để nhận được kết quả chính xác nhất. Trên thực tế, cũng giống với xét nghiệm âm tính, kết quả dương tính cũng có thể bị sai lệch vào những trường hợp cụ thể như: 

• Dương tính giả: Có âm tính giả thì cũng có trường hợp dương tính giả, khi người bệnh nhiễm bệnh mà mầm bệnh đã được kiểm soát nhưng kết quả vẫn nhận định dương tính, điều này có thể do nhiều yếu tố gây nên, ví dụ như ăn uống, thời điểm làm xét nghiệm,...
• Phản ứng chéo: Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến cho ra kết quả xét nghiệm dương tính giả, dương tính sai lệch. Người bệnh có xảy ra những phản ứng chéo trong cơ thể khiến máy móc, thiết bị nhận định sai mầm bệnh, dẫn đến kết quả bị sai lệch. 
• Xét nghiệm sai thời điểm: Theo như nhiều chuyên gia giải đáp về âm tính là gì, vì sao kết quả dương tính bị sai thì thời điểm thực hiện xét nghiệm cũng có ảnh hưởng nhất định. Các nghiên cứu gần nhất cũng cho thấy tùy vào mầm bệnh sẽ có thời điểm tăng đột phát, dẫn đến khi thực hiện xét nghiệm vào thời điểm này, kết quả sẽ kém chính xác.
• Nhầm lẫn kết quả: Nguyên nhân gây nhầm lẫn khi xét nghiệm và trả kết quả có thể do nhân viên y tế trả nhầm kết quả cho bệnh nhân hoặc máy móc có sự sai sót. Trường hợp này thường khá hiếm xảy ra nhưng không thể loại trừ. Vì vậy, khi nhận được kết quả xét nghiệm, bạn cần kiểm tra lại đã đúng tên mình, thông tin bệnh nhân của mình hay chưa. 
• Vấn đề sai sót khi thu thập mẫu xét nghiệm: Dán nhầm nhãn tên, sai mã mẫu xét nghiệm do sơ sót của nhân viên y tế cũng là một trong những nguyên nhân gây dương tính sai. Bạn có thể chú ý hơn đến nhóm máu, thông tin phân tích lúc nhận kết quả để tránh trường hợp này nhé. 

Tóm lại, âm tính là gì? Âm tính là kết quả cho thấy bạn không bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên kết quả có thể sai nên bạn cần theo dõi kỹ hơn tình trạng sức khỏe của bản thân để sớm nhận thấy dấu hiệu bệnh lý và đi xét nghiệm lại sớm, nhận biết vấn đề sớm cũng giúp quá trình điều trị đạt hiệu quả cao hơn rất nhiều đấy. 

Hồng Nhung

Nguồn tham khảo: Tổng hợp