Xét nghiệm bất dung nạp lactose là gì?

Xét nghiệm bất dung nạp lactose là phương pháp kiểm tra khả năng tiêu hóa đường lactose trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Tìm hiểu chi tiết về quy trình, lợi ích, và đối tượng cần thực hiện.

Không dung nạp lactose là gì?

Không dung nạp lactose là tình trạng hệ tiêu hóa không thể xử lý tốt đường lactose có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Khi ăn hoặc uống những thực phẩm chứa lactose, có thể xuất hiện các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc buồn nôn. Tuy nhiều người gặp khó khăn trong việc tiêu hóa lactose, nhưng không phải ai cũng có triệu chứng rõ ràng. Khi những dấu hiệu này xuất hiện sau khi dùng sản phẩm từ sữa, đó chính là hiện tượng không dung nạp lactose.

Tìm hiểu về xét nghiệm bất dung nạp lactose

Để hiểu rõ hơn về tình trạng cơ thể không dung nạp lactose và cách cải thiện sức khỏe, cùng tìm hiểu chi tiết về xét nghiệm bất dung nạp lactose - phương pháp chẩn đoán đơn giản giúp xác định chính xác tình trạng không dung nạp lactose:

Xét nghiệm bất dung nạp lactose là gì?

Các xét nghiệm bất dung nạp lactose đo khả năng phân hủy lactose trong cơ thể sau khi sử dụng các thực phẩm có nguồn gốc từ sữa động vật. Xét nghiệm bất dung nạp lactose được sử dụng để chẩn đoán chứng không dung nạp lactose, kiểm tra các tình trạng sức khỏe khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự như hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, bệnh Celiac…

Mọi người có thể cần xét nghiệm này nếu có triệu chứng không dung nạp lactose. Các triệu chứng thường xảy ra trong vòng 30 phút đến 2 giờ sau khi ăn hoặc uống các sản phẩm từ sữa. Những triệu chứng phổ biến như tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi, buồn nôn… Tuy nhiên những triệu chứng này thường khá giống các bệnh lý khác nên nhiều người không nghĩ đến tình trạng không dung nạp lactose.

Hiện nay, có ba loại xét nghiệm bất dung nạp lactose:

• Xét nghiệm hơi thở hydro: Xét nghiệm này đo lượng khí hydro trong hơi thở của người bệnh trước và sau khi sử dụng các loại thực phẩm chứa lactose. Nếu cơ thể không thể tiêu hóa hết lactose, nó sẽ bị vi khuẩn trong ruột già phân hủy và tạo ra thêm khí hydro, mà bạn thở ra. Đây là cách phổ biến nhất để xét nghiệm chứng không dung nạp lactose.
• Xét nghiệm máu glucose: Xét nghiệm này bao gồm một loạt các xét nghiệm máu để đo mức glucose (một loại đường) trong máu của bệnh nhân trước và sau khi sử dụng thực phẩm chứa lactose. Nếu cơ thể không dung nạp lactose, lượng đường glucose trong máu thường không tăng lên.
• Xét nghiệm độ axit của phân: Lấy mẫu phân và phân tích thành phần. Mức axit lactic và các sản phẩm phụ khác trong mẫu có thể cho biết cơ thể có hấp thụ lactose hay không.

Cách thực hiện xét nghiệm bất dung nạp lactose

Với xét nghiệm hơi thở hydro, bước đầu, bạn sẽ thở vào một thiết bị đặc biệt (giống như thổi bóng bay) để đo lượng hydro trong hơi thở lúc đói. Sau đó, bạn sẽ uống một dung dịch có chứa lactose.Tiếp theo, cứ mỗi 30 phút trong vòng vài giờ, bạn sẽ lại thở vào thiết bị để đo lượng hydro trong hơi thở.

Trong suốt quá trình này, bác sĩ cũng sẽ hỏi bạn về các triệu chứng mà bạn có thể gặp phải như đầy hơi, đau bụng hay tiêu chảy. Nếu lượng hydro trong hơi thở tăng cao hơn mức bình thường, điều đó cho thấy lactose không được tiêu hóa hết và lên men trong ruột, tạo ra khí hydro - dấu hiệu của không dung nạp lactose.

Với xét nghiệm glucose trong máu, trước tiên nhân viên y tế sẽ lấy một mẫu máu từ tĩnh mạch ở cánh tay bạn, sau đó, bạn sẽ uống dung dịch chứa lactose. Tiếp theo, máu sẽ được lấy thêm nhiều lần theo các khoảng thời gian nhất định, thường là sau 30 phút, 1 giờ và 2 giờ. Mục đích là để đo lượng glucose trong máu tăng lên như thế nào sau khi uống lactose. Nếu lượng glucose trong máu không tăng hoặc tăng rất ít, điều đó cho thấy cơ thể bạn không tiêu hóa và hấp thụ lactose đúng cách, tức là bạn bị không dung nạp lactose.

Xét nghiệm độ axit của phân thường được sử dụng cho trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ khi không thể thực hiện các xét nghiệm khác như xét nghiệm hơi thở hydro hoặc xét nghiệm glucose trong máu. Trẻ sẽ được cho uống dung dịch chứa lactose, sau một thời gian, mẫu phân của trẻ sẽ được lấy để xét nghiệm. Mẫu phân sẽ được đo độ pH (độ axit). Nếu phân có độ pH dưới 5,5 (bình thường từ 6,5 đến 7,5) và có mùi chua, điều này cho thấy lactose không được tiêu hóa và lên men trong ruột, biểu hiện của không dung nạp lactose.

Cách kiểm soát tình trạng không dung nạp lactose

Hầu hết người không dung nạp lactose vẫn có thể tiêu thụ một lượng nhỏ lactose mà không bị triệu chứng. Mọi người nên thử từ từ thêm các sản phẩm sữa vào chế độ ăn để xác định mức độ chịu đựng của cơ thể. Nên ưu tiên dùng các sản phẩm ít lactose như sữa tách béo, sữa chua, phô mai cứng vì chúng thường dễ tiêu hóa hơn.

Nếu cơ thể không chịu được ngay cả lượng nhỏ lactose, mọi người nên tránh hoàn toàn sữa và các sản phẩm từ sữa. Đồng thời, cần chú ý các thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn có thể chứa lactose ẩn dưới dạng phụ gia. Các loại sữa thực vật như sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, sữa yến mạch là lựa chọn thay thế tốt cho người không dung nạp lactose.

Mọi người có thể dùng viên hoặc giọt enzyme lactase trước khi ăn các sản phẩm chứa lactose để giúp cơ thể tiêu hóa đường lactose tốt hơn, giảm triệu chứng khó chịu. Lưu ý khi hạn chế hoặc loại bỏ sữa ra khỏi chế độ ăn, cần chú ý bổ sung canxi và vitamin D từ các nguồn khác như rau xanh, cá hồi, tôm, hoặc thực phẩm bổ sung để đảm bảo sức khỏe xương.

Nếu triệu chứng không dung nạp lactose nghiêm trọng hoặc khó kiểm soát, người bệnh nên gặp bác sĩ để được tư vấn, chẩn đoán chính xác và có thể dùng thuốc hỗ trợ phù hợp.

Xét nghiệm bất dung nạp lactose là bước cần thiết để hiểu rõ tình trạng sức khỏe và tìm ra giải pháp phù hợp. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy sau khi uống sữa, hãy cân nhắc thực hiện xét nghiệm để biết cơ thể có dung nạp lactose hay không nhanh chóng và khoa học.